نورالژی به نوعی درد شدید اطلاق میشود که احساس کوبندگی و سوزش در فرد ایجاد میکند. این درد در هر ناحیهای از بدن اتفاق میافتد و منشا بروز آن عواملی متعددی نظیر سالخوردگی، عفونت زونا ، دیابت و مولتیپل اسکلروزیس است. برای درمان آن، تشخیص منشا ضروری است زیرا نوع درمان را متفاوت میکند.
انواع نورالژی
نورالژی پست هرپتیک
منشا نورالژی پست هرپتیک، بیماری زونا است و در هر ناحیه از بدن ظاهر میشود. زونا نوعی عفونت است که ویروسی بوده و موجب پدیدار شدن تاولهایی در بدن میشود که بسیار درناک است. پست هرپتیک دقیقا در ناحیهای که زونا ظاهر شده رخ میدهد. درد آن به صورت خفیف و شدید، متناوب و مداوم بوده و در طول ماهها و یا سالها ادامه دار میشود. در موارد محدودی قبل از ایجاد تاولها درد شروع میشود. چون این دردها در امتداد عصبها بروز میکند معمولا در یک نقطه از بدن اتفاق میافتد.
نورالژی تری ژمینال
عامل بروز این نورالژی مربوط به درد عصب تری ژمینال است. این درد به شکل شاخهای از مغز به دیگر نقاط صورت منتقل میشود. دلایلی بروز این درد:
- فشار آوردن رگها بر روی عصبهایی است که در قسمت ساقه مغز وجود دارند.
- ابتلا به مولتیپل اسکلروزیس
- وارد شدن صدمه به عصب
این بیماری در ابتدا با درد شدید و تکرار شونده در یک سمت صورت ایجاد میشود و شایعترین سن بروز آن را ۵۰ سال ذکر کردهاند.
نورالژی عصب زبانی حلقی
از نادرترین انواع این بیماری است که از درد عصب زبان حلقی ناشی میشود. علائمی که ایجاد میکند درد در ناحیه گلو و گردن است.
بررسی علتهای بروز نورالژی
برخی دردهای عصبی منشا مشخصی ندارند اما گاهی به دلیل فشاری که به عصب میرسد، آسیب خوردگی و یا تغییر در عملکرد آن موجب بروز درد میشود.
عفونت
یکی از عوامل بروز دردهای عصبی، عفونت در بدن است. مثلا وجود عفونت ناشی از زونا یا آبله مرغان موجب بروز نورالژی پست هرپتیک میشود با افزایش سن، بروز عفونت زونا بیشتر خواهد شد. در موارد دیگر ممکن است عفونت در یک نقطه خاص رخ دهد و منجر به درد عصبی شود. به عنوان مثال زمانی که دندان عفونت میکند بر عصبها تاثیر گذاشته و موجب درد در دندان میشود.
مولتیپل اسکلروزیس
میلین به پوشش عصبی گفته میشود که در صورت تخریب فرد را دچار بیماری مولتیپل اسکلروزیس میکند. افرادی که به ام اس مبتلا هستند امکان اینکه نورالژی تری ژمینال در آنها ایجاد شود زیاد است.
فشار بر روی اعصاب
یکی دیگر از دلایل بروز این بیمار فشرده شدن عصب است. مواردی که منجر به فشردگی عصبی خواهد شد:
- تومور
- رگ خونی
- استخوان
- رباط
در میان موارد مذکور، فشار عصب به وسیله یک رگ خونی که تورم دارد بسیار شایع تر است.
دیابت
افرادی که به دیابت مبتلا هستند دچار مشکلات عصبی نظیر نورالژی نیز میشوند. وقتی در جریان خون میزان گلوکز زیاد باشد صدماتی را وارد میکند که در میان اعضای بدن، بیشتر در دستها و پاها رخ میدهد.
موارد نادر
موارد دیگری نیز وجود دارد که می تواند عامل بروز این بیماری باشند اما احتمال بروز آنها بسیار کم است. این عوامل شامل:
- داروهای مخصوص بیماری سرطان
- بیماری های مزمن کلیوی
- تروما (مثل جراحی)
- آنتی بیوتیکهای فلوروکینولون ( از آنها برای درمان عفونت استفاده میشود)
- تحریکات شیمیایی
زمان مراجعه به پزشک
دردهای ناشی از نورالژی بسیار شدید و ناتوان کننده است. چنانچه درد شدیدی در بدن خود حس کردید، باید فورا نزد پزشک بروید تا علت آن بررسی شود. همچنین اگر علائم زونا را در خود مشاهده کردید باید به پزشک مراجعه نمایید. علائمی که زونا در بدن ایجاد میکند علاوه بر نورالژی موارد دیگری نیز هست. این علائم شامل: ظاهر شدن تاولهای بزرگ و قرمز که بیشتر در ناحیه شکم و کمر و گاهی در صورت و گردن مشاهده میشود. برای جلوگیری از بروز عوارض زونا باید تحت نظر پزشک اقدام به درمان کرد. از جمله عوارض ناشی از درگیری با زونا، پست هرپتیک است که دردی بسیار شدید را به صورت دائمی در بدن ایجاد میکند.
روند تشخیص بیماری نورالژی
هنگام مراجعه به پزشک عمده سوالاتی که از شما میپرسد بدین قرار است:
- از شما میخواهد در مورد علائمی که در بدن دارید بگویید.
- دردی که حس میکنید را بیشتر توصیف کنید و مدت زمان درگیری با آن را بگویید.
- در مورد داروهایی که مصرف میکنید و چنانچه سابقه پزشکی دیگری دارید.
علت پرسیدن سوالات فوق این است که نورالژی میتواند عامل بیماریهای دیگری مثل دیابت، زونا و ام اس باشد. در صورت لزوم پزشک برای بررسی دقیقتر محل درد، و عصبی که باعث درد شده، به معاینه بدنی اقدام میکند. در این بررسیها باید دندانها را نیز مد نظر قرار دهید. مثلا اگر در ناحیه صورت دردی حس کنید پزشک ممکن است از شما بخواهد که برای بررسی بیشتر دندانها به دندانپزشک مراجعه کنید. برای تشخیص دقیق محل درد انجام آزمایشاتی که دکتر تجویز کرده مهم است. مثلا برای تعیین میزان قند خون انجام آزمایش خون ضروری است. پزشک برای تشخیص بیماری ام اس آزمایش تصویر برداری رزونانس مغناطیسی تجویز خواهد کرد. همچنین از آزمایش سرعت هدایت عصبی برای درک بهتر میزان حرکت سیگنالها در عصب و میزان صدمات وارده استفاده میشود.
چگونگی درمان نورالژی
برای درمان این بیماری ابتدا باید علت به وجود آمدن آن مشخص شود که از بین بردن آن هدف اصلی درمان میشود. چنانچه این علت مشخص نشود هدف درمان کاهش درد خواهد بود. درمان شامل:
- انجام جراحی جهت کاهش فشار روی عصب
- کنترل قند خون در بیماران نورالژی ناشی از دیابت
- مسکن برای آرام کردن درد.
- برای تسکین درد و کاهش التهاب نوعی تزریق به یک عصب یا گروهی از عصبها انجام میشود که بلوک عصبی میگویند.
- فیزیوتراپی
داروهای تجویزی توسط پزشک
- کاربامازپین نوعی داروی ضد تشنج درمان کننده نورالژی تری ژمینال است.
- مسکنهای مخدری مثل کدئین که به صورت مقطعی تجویز میشود.
- آمی تریپتیلین با نورتریپتیلین، داروی مخصوص افسردگی است که برای درمان دردهای عصبی مفید است.
- پماد موضعی کپسایسین
به طور کلی درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و روش ها و داروهای ذکر شده برای بهتر شدن علائم است. برخی از انواع نورالژی به مرور زمان بهبود پیدا میکنند. اما تحقیقات در زمینه درمان این بیماری همچنان ادامه دارد.
