دیسک کمر خفیف تا شدید: علائم و بهترین روش درمان

دیسک کمر

دیسک کمر زمانی اتفاق می‌افتد که هسته ژلاتینی داخل دیسک به دیواره آن فشار وارد کرده و کم‌کم باعث برآمدگی، بیرون زدگی و پاره شدن دیواره و در نهایت جدا شدن قسمتی از هسته دیسک شود. دیسک کمر کم‌کم پیشرفت می‌کند و اگر در مراحل اولیه متوجه آن شوید و درمان را آغاز کنید، می‌توانید بدون جراحی بهبود پیدا کنید. اما در صورت شدید شدن علائم و از دست دادن توانایی انجام کارهای روزانه، ممکن است انتخاب دیگری به جز جراحی نداشته باشید. اما جای نگرانی وجود ندارد زیرا جراحی دیسک کمر اغلب با روش پیشرفته و کم تهاجمی میکرودیسککتومی و با یک برش بسیار کوچک انجام می‌شود. این روش درصد موفقیت بالا، عوارض کم و دوره نقاهت کوتاهی دارد، بنابراین می‌توانید خیلی سریع درمان شوید و به زندگی عادی خود برگردید.

درجات دیسک کمر

علائم دیسک کمرنیاز به مراجعه به پزشک

نیاز به جراحی

دژنراسیون دیسک

بدون علائم قابل مشاهده – شامل تخریب اولیه دیسک، کاهش ارتفاع و تغییر ساختار دیسکخیر

خیر

برآمدگی دیسک

کمردرد ضعیف، احتمال تیرکشیدن درد از کمر تا پابله

خیر

بیرون‌زدگی دیسک

کمردرد متوسط تا شدید، گزگز و مورمور شدن مداوم پا، احساس ضعف، احتمال بی حسیبله

خیر

پارگی دیسک

درد شدید و تیر کشیدن تا پا (معمولا پای چپ)، بی حسی، گزگز  و احساس ضعف در پاها، احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوعبله

در برخی موارد

جداشدن دیسک

کمردرد خیلی شدید، ضعف عضلانی، احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوع، احتمال فلج موقتبله

بله

دیسک کمر چیست؟

دیسک‌ها بالشتک‌های گردی هستند که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند که از فشار مهره‌ها روی همدیگر جلوگیری و انعطاف ستون فقرات را حفظ می‌کنند. هر دیسک از یک هسته ژلاتینی و یک دیواره از جنس فیبر تشکیل شده است. هنگامی که قسمتی از هسته ژلاتینی به دیواره دیسک فشار وارد کند، دیواره کمی برآمده شده و باعث فشار اندک روی عصب و کمردرد ضعیف می‌شود. اگر اقدامات پیشگیرانه در این مرحله انجام نشود، کم‌کم فشار هسته به دیواره بیشتر شده و باعث پارگی آن می‌شود. زمانی که دیواره‎‌ی دیسک دچار آسیب یا پارگی شود، مواد داخل دیسک از دیواره بیرون ریخته و قسمت بیرون‌زده دیسک به عصب نخاعی که از کنار آن عبور می‌کند فشار وارد می‌کند. بنابراین باعث احساس درد بیشتر و سوزن سوزن شدن در مسیر آن عصب می‌شود.

دیسک کمر ممکن است به طور ناگهانی یا به تدریج، طی هفته‌ها یا ماه‌ها ایجاد شود. علائم فتق دیسک نیز معمولاً بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می‌شوند یا ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که شخص شی سنگینی را بلند کند یا کمر خود را یکدفعه بچرخاند. فتق دیسک معمولا در اکثر موارد با استراحت، دارودرمانی و فیزیوتراپی تسکین پیدا می‌کند. اما اگر علائم شما پس از ۴ الی ۸ هفته بهتر نشد، می‌توانید با جراحی دیسک کمر بهبودی سریع‌تری داشته باشید. هدف از جراحی دیسک کمر برداشتن قسمت بیرون زده دیسک و در نتیجه کاهش فشار از روی ریشه عصبی و کاهش درد و مشکلات ناشی از آن است.

اگر دچار فتق دیسک هستید بهتر است سبک زندگی خود را تغییر داده و زندگی کردن با دیسک کمر را بیاموزید تا دوره درمان شما کوتاه‌تر و احتمال عود مجدد آن کمتر شود.

در صورتی که مشکلات زیر را دارید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید:

  1. به شدت احساس درد می‌کنید به حدی که نمی‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید.
  2. علائم بعد از چهار تا شش هفته بهتر نمی‌شود.
  3. علائم در حال افزایش و بدتر شدن است.
  4. احساس ضعف بیش از حد یا بی حسی مداوم در پاها دارید.
  5. دچار بی اختیاری ادرار یا مدفوع شده‌اید.
  6. در ایستادن یا راه رفتن مشکل دارید.

اگر دچار سندرم‌های دم اسبی (کودا اکوبینا) و نخاع مخروطی (کونوس مدولاریس) هستید و علائم بالا نیز در شما ظاهر شود، به عنوان یک مورد اورژانسی محسوب می‌شوید و باید ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت تحت عمل جراحی قرار بگیرید تا از بروز آسیب‌های شدید به نخاع و اعصاب جلوگیری شود.

علل ابتلا به دیسک کمر

فتق دیسک کمر یک مشکل پزشکی رایج است که اغلب افراد ۳۵ تا ۵۰ ساله را تحت تاثیر قرار می‌دهد و برخی اوقات دلیل آن ناشناخته باقی می‌ماند. برخی از دلایلی که باعث فتق دیسک می‌شود عبارتند از:

  1. تحلیل دیسک یا دژنراتیو: شایع‌ترین علت فتق دیسک، فرآیند دژنراتیو یا تحلیل دیسک است. با افزایش سن، هسته دیسک دهیدراته شده و آب خود را از دست می‌دهد. این موضوع می‌تواند باعث ضعیف شدن ساختار دیسک و بیرون‌زدگی آن شود.
  2. تروما یا ضربه: دومین علت شایع فتق دیسک، تروما است. اگر فشار، استرس یا ضربه ناگهانی بر دیسک وارد شود، می‌تواند باعث برآمدگی یا پارگی دیواره و بیرون زدگی دیسک شود. این تروما می‌تواند مربوط به یک آسیب ورزشی باشد یا طی تصادف و زمین خوردن اتفاق بیفتد.
  3. بیماری زمینه‌ای: اختلالات بافت همبند و اختلالات مادرزادی مانند ساقه کوتاه نیز می‌تواند علت ابتلا به فتق دیسک باشد.

مراحل پیشرفت دیسک کمر

مراحل پیشرفت دیسک کمربا توجه به شدت بیرون‌زدگی، می‌توان مراحل پیشرفت دیسک کمر را به چهار مرحله درجه بندی کرد. با افزایش درجه فتق دیسک کمر، شدت درد و ناتوانی فرد در انجام کارها افزایش می‌یابد و الگوی درمان نیز با توجه به آن تغییر می‌کند. مراحل پیشرفت دیسک کمر شامل موارد زیر است:

  1. برآمدگی دیسک (Bulging disc): هسته دیسک کمی به دیواره فشاره آورده و باعث برآمدگی آن می‌شود.
  2. بیرون‌زدگی دیسک (Disc Protrusion): فشار هسته دیسک روی دیواره بیشتر شده و کمی از دیواره دچار پارگی جزیی شده و برآمدگی دیسک بیشتر می‌شود.
  3. پارگی‌ دیسک (Extrusion): هسته دیسک دیواره را پاره کرده و مقداری از آن به بیرون و داخل کانال نخاع راه پیدا می‌کند اما قسمت بیرون‌زده دیسک هنوز به هسته اصلی متصل است.
  4. جدا شدن دیسک (Disc sequestration): قسمت بیرون‌زده دیسک جدا شده و در کانال نخاعی شناور می‌شود.
مراحل پیشرفتعلائم پیشرفتدرمان دیسک کمر
برآمدگی دیسکدرد خفیف تا متوسط، بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاهادرمان‌های غیرجراحی مانند استراحت،  فیزیوتراپی، دارو درمانی، اصلاح وضعیت بدن و اصلاح فعالیت
بیرون زدگی دیسکدرد متوسط تا شدید، بی حسی، گزگز، یا ضعفی که در طول مسیر عصبی تا پا احساس می‌شوددرمان‌های غیرجراحی، تزریق استروئید برای موارد شدیدتر
پاره شدن دیسکدرد شدید که تا پا تیر می کشد، بی حسی، سوزن سوزن شدن، ضعف، احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوعدرمان‌های غیرجراحی، جراحی دیسک کمر (میکرودیسککتومی) برای موارد شدیدتر
جدا شدن دیسکدرد شدید، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا ضعف شدید، احتمال فلج، بی اختیاری ادرار و مدفوعجراحی برای برداشتن مواد جدا شده دیسک

برآمدگی دیسک کمراولین مرحله فتق دیسک، برآمدگی دیسک نام دارد. در این مرحله هسته دیسک کمی بیرون زده و باعث فشار روی دیواره دیسک و برآمدگی آن می‌شود. اما هنوز ترک یا پارگی اتفاق نیفتاده است و این برآمدگی تنها ممکن است مقداری عصب مجاور دیسک را تحت فشار قرار دهد.

علائم مرحله اول

درمان

نیاز به جراحی

– درد خفیف تا متوسط

– کمردرد هنگام راه رفتن و نشستن به مدت طولانی

– بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها

– احساس درد و کشش بیشتر در پشت ران و ساق هنگام راه رفتن و دویدن

استراحت

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)

فیزیوتراپی 

– اصلاح وضعیت بدن و اصلاح فعالیت

نیاز به جراحی ندارد. برآمدگی دیسک در حدود ۹۰ درصد از افراد مبتلا با مراقبت و گذشت زمان برطرف می‌شود.

بیرون زدگی دیسک کمردر این مرحله برآمدگی دیسک بیشتر شده و دیواره دیسک بیشتر وارد محیط نخاع می‌شود. حلقه فیبری دیواره دیسک هنوز پاره نشده اما فشار بیشتری از سمت هسته دیسک در حال وارد شدن به آن است. بنابراین فشار روی عصب بیشتر از مرحله برآمدگی دیسک است و در نتیجه فرد احساس درد بیشتری می‌کند.

علائم بیرون زدگی دیسک

درمان بیرون زدگی دیسک

نیاز به جراحی

– درد متوسط تا شدید

– کمردرد هنگام تغییر موقعیت از از خوابیدن به نشستن و

– کمردرد هنگام راه رفتن

– کمردرد هنگام خوابیدن

– بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها

استراحت

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)

فیزیوتراپی 

تزریق استروئید 

نیاز به جراحی ندارد. می توان به راحتی آن را با انجام تمرینات مناسب مدیریت کرد.

پارگی دیسک کمرمرحله سوم پارگی دیسک است که همانطور که از نام آن پیداست، در این مرحله دیواره دیسک پاره شده و هسته ژلاتینی داخلی به محیط بیرونی و کانال نخاعی راه پیدا می‌کند. این وضعیت شدیدتر از مراحل قبل است و به اعصابی که از اطراف دیسک پاره شده عبور می‌کنند فشار زیادی وارد می‌شود. بنابراین اگر دیسک شما پاره شود، درد زیادی احساس خواهید کرد.

علائم پارگی دیسکدرمان پارگی دیسکنیاز به جراحی

– درد شدید و تیر کشیدن آن تا یکی از پاها

– بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها

– احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوع

جراحی

استراحت

داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID)

فیزیوتراپی 

معمولا نیاز به جراحی دارد. اگر دیسک پاره شود، دیگر درمان دیسک از طریق روش‌های محافظه کارانه و تمرینات ورزشی تقریباً غیرممکن می‌شود.

جدا شدن دیسک کمرجدا شدن دیسک، شدیدترین وضعیتی است که می‌تواند برای دیسک کمر اتفاق بیفتد. در این مرحله قسمتی از هسته دیسک، که در مرحله قبل از دیواره بیرون آمده بود، جدا شده و در کانال نخاعی رها می‌شود. این تکه جدا شده از دیسک می‌تواند با جابجایی در کانال و فشرده کردن شدید اعصاب عبوری، مشکلات زیادی ایجاد کند. جدا شدن دیسک بسیار بحرانی است و حتی احتمال فلج موقت نیز وجود دارد. بنابراین در صورت ابتلا به این وضعیت، نیاز به بستری شدن دارید و با احتمال زیادی نیاز به عمل جراحی خواهید داشت. جراحی دیسک کمر به مقداری زیادی وضعیت شما را بهبود می بخشد و می‌توانید پس از دوران نقاهت، به زندگی عادی برگردید.

علائم جدا شدن دیسک

درمان جدا شدن دیسک

نیاز به جراحی

– درد شدید و تیر کشیدن آن تا یکی از پاها

– بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف در پاها

– احتمال بی اختیاری ادرار و مدفوع

– احتمال فلج موقت

جراحی

نیاز به جراحی دارد. با توجه به شرایط بیمار و شدت بیماری، جراحی با روش‌های مختلفی انجام می‌شود.

روش‌های تشخیص دیسک کمر

برای تشخیص دیسک کمر، پزشک ابتدا با پرسیدن سوالاتی مانند علائم، شدت درد، مدت زمان احساس درد و عوامل تحریک‌کننده درد، شرایط شما را بررسی می‌کند. در مرحله‌ بعد معاینه فیزیکی برای تشخیص دقیق‌تر انجام می‌شود. برای مثال بررسی توانایی راه رفتن روی پنجه و پاشنه پا از راه‌های معاینه فیزیکی برای تشخیص بیماری دیسک کمر است. پزشک برای اینکه تشخیص دهد آیا دلیل درد کمر شما دیسک کمر است یا خیر و نیز برای تعیین علت و میزان شدت آن ممکن است آزمایشات بیشتری انجام دهد، از جمله:

  1. MRI: در این روش با استفاده از میدان مغناطیسی، تصاویر سه بعدی دقیق از نخاع و نواحی اطراف آن ایجاد می‌شود. تصاویر MRI می‌تواند موقعیت دیسک پاره شده را مشخص کند، داخل آن را نشان دهد و همچنین تعیین کند که کدام اعصاب تحت تاثیر قرار گرفته اند. این روش اصلی‌ترین روش تشخیص دیسک کمر است.
  2. تصویربرداری با اشعه ایکس: این روش نمی‌تواند فتق دیسک را نشان دهد، اما اگر درد شما ناشی از دلایل دیگر مانند شکستگی یا تومور ستون فقرات باشد، از این طریق قابل تشخیص است.
  3. میلوگرام: در این آزمایش با تزریق ماده‌ای رنگی به مایع نخاعی و تصویربرداری اشعه ایکس، میزان فشار روی نخاع مشخص می‌شود.
  4. سی تی اسکن: در این روش چندین تصویر از زوایای مختلف گرفته شده و با کنار هم قرار دادن آن‌ها، تصاویری از نخاع و ساختارهای اطراف آن نشان داده می‌شود.
  5. الکترومیوگرافی (EMG): از این آزمایش جهت تعیین فشار و آسیب‌دیدگی اعصاب استفاده می‌شود. در آزمایش EMG یک الکترود روی عضله قرار گرفته و فعالیت الکتریکی آن ثبت می‌شود و از میزان این فعالیت الکتریکی، سالم بودن اعصاب یا میزان آسیب دیدگی آن‌ها مشخص می‌شود.
  6. تست هدایت عصبی (NCS): این آزمایش معمولا همزمان با EMG انجام می‌شود. در این آزمایش، الکترودهایی در نقاط مختلف بدن روی پوست قرار داده می‌شود. الکترود تحریک کننده یک تکانه‌ی الکتریکی خفیف به عصب می‌فرستد و الکترودهای دیگر پاسخ عصب را ثبت می‌کنند. مدت زمانی که طول می‌کشد تا تکانه‌های الکتریکی بین الکترودها حرکت کنند، سالم بودن یا آسیب دیدگی عصب را مشخص می‌کند.

 درمان دیسک کمر

درمان دیسک کمر شامل درمان‌های غیرجراحی و جراحی است. در صورتی که فرد به درمان‌های غیرجراحی پاسخ مناسبی ندهد، پزشک روش‌های جراحی را برای درمان در نظر می گیرد. روش‌های درمان دیسک کمر شامل موارد زیر است:

استراحت

استراحت کردن خط اول کاهش التهاب و درد در انواع دیسک است. در اکثر مواقع مشکلاتی که برای دیسک به وجود می آید، به دلیل فعالیت نادرست یا تکراری است و استراحت کردن باعث کاهش فشار و در نتیجه کاهش التهاب و درد خواهد شد. بنابراین اگر دچار دیسک کمر هستید، برای مدتی فعالیت‌های سنگین انجام ندهید و استراحت کنید.

در حالت ایستاده و نشسته ستون فقرات بار وزن را تحمل می‌کند، اما زمانی که در حال استراحت هستید وزن از ستون فقرات و عضلات پشت برداشته می‌شود. البته استراحت مطلق در رختخواب توصیه نمی‌شود، زیرا باعث ضعیف شدن عضلات می‌شود. بنابراین هر یک ساعت یکبار برای چند دقیقه، برخیزید و راه بروید.

دارودرمانی

استفاده از داروهای مسکن، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی و شل کننده عضلانی در کاهش درد و التهاب دیسک کمر موثر است. اما بهتر است حتی برای داروهای بدون نسخه، در مورد مقدار و طول مدت مصرف آن با پزشک یا داروساز مشورت کنید. داروهایی که در درمان دیسک کمر موثرند را می‌توان به دسته های زیر تقسیم کرد:

  • داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی: برخی از دردهای مرتبط با فتق دیسک، ممکن است به دلیل التهاب در اعصاب و بافت نرم اطراف دیسک آسیب دیده باشد. هنگامی که یک عصب دچار التهاب می‌شود، ممکن است به دیسک فشار وارد کند. با درمان التهاب با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، تورم و درد ناشی از آن ممکن است از بین برود. رایج ترین داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین هستند.
  • شل کننده عضلات: زمانی که دیسک بیرون زده به اعصاب فشار وارد می‌کند، ممکن است سیگنال‌هایی که از عصب به بافت عضلانی مجاور حرکت می‌کنند مختل شده و عضلات تحت تاثیر این سیگنال‌ها همواره منقبض باشند. این انقباض مداوم اسپاسم نام دارد و باعث ایجاد درد می‌شود. داروهای شل کننده عضلانی می‌توانند این اسپاسم را رفع کرده و درد را کاهش دهند. متوکاربامول، باکلوفن و تیزانیدین از انواع شل کننده های عضلانی هستند.
  • مسکن‌ها: دردی که بر اثر فتق دیسک ایجاد می‌شود می‌تواند شدید باشد. داروهای مسکن یا ضد درد ممکن است برای تسکین درد موثر باشند. این داروها حداکثر به مدت یک هفته باید استفاده شوند و به شما کمک می‌کنند تا زمانی که داروهای شل کننده عضلانی یا داروهای ضد التهابی اثر کنند احساس بهتری داشته باشید.
  • داروهای نوروپاتیک: این داروها بر سیگنال‌های عصبی تاثیر می‌گذارند تا درد را کاهش دهند. مثال‌هایی از این دسته داروها شامل گاباپنتین، پره گابالین و ونلافاکسین است.
  • کورتیکواستروئیدها: اگر سایر داروها درد شما را تسکین ندهند، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدهای خوراکی را تجویز کند. استروئیدها برای کاهش التهاب در اطراف فتق دیسک، کاهش فشار از روی عصب آسیب‌دیده و تسکین درد موثر هستند و معمولاً به مدت ۷ تا ۱۰ روز مصرف می‌شوند.

کمپرس سرد و گرم

کمپرس سرد و گرم یا یخ‌درمانی و گرما درمانی دو روش رایج تغییر دما در ناحیه فتق دیسک هستند. تغییر دما می‌تواند با تأثیر بر جریان خون و سیگنال‌های عصبی به کاهش درد، التهاب و اسپاسم عضلانی کمک کنند.

  • یخ درمانی: یخ درمانی شامل قرار دادن کیسه‌های یخ در ناحیه درد به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در هر نوبت، با حداقل ۳۰ دقیقه استراحت بین هر نوبت است. فواید یخ درمانی شامل موارد زیر است:
    • کاهش التهاب و تورم با انقباض عروق خونی و کند کردن جریان خون
    • بی حس کردن منطقه درد با کاهش ارسال سیگنال عصبی درد
    • جلوگیری از آسیب بیشتر بافتی با محدود کردن فعالیت متابولیکی سلول‌ها
  • گرما درمانی: گرما درمانی شامل قرار دادن کیسه آب گرم یا پدهای گرم کننده به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در هر نوبت و به تعداد دفعات مورد نیاز است. فواید گرما درمانی شامل موارد زیر است:
    • افزایش و تسریع گردش خون و اکسیژن رسانی با انبساط رگ های خونی
    • آرامش عضلات و رفع اسپاسم با تحریک گیرنده های حسی و کاهش تنش عضلانی
    • بهبود انعطاف پذیری و تحرک بافت‌ها با افزایش خاصیت ارتجاعی و انبساط پذیری رشته‌های کلاژن

گرما و یخ درمانی را می‌توان به صورت جداگانه یا متناوب، بسته به مرحله و شدت بیماری استفاده کرد. به طور کلی، یخ درمانی برای ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از آسیب، زمانی که التهاب حاد و درد شدید است، توصیه می‌شود. گرما درمانی نیز پس از کاهش التهاب و زمانی که درد مزمن است و ماهیچه ها سفت شده‌اند بیشتر توصیه می‌شود.

برخی از افراد ممکن است ترجیح دهند از گرما و یخ درمانی در یک چرخه تکراری، برای مثال ۲۰ دقیقه یخ و سپس ۲۰ دقیقه گرما استفاده کنند تا از مزایای هر دو روش بهره مند شوند. با این حال، توجه داشته باشید که قبل از شروع هر کدام با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید، زیرا در برخی شرایط ممکن است منع مصرف یا نیاز به اقدامات احتیاطی برای گرما و یخ درمانی داشته باشید.

بستن بریس یا کمربند طبی

زمانی که دچار دیسک کمر هستید، هر حرکتی باعث درد کمر و اندام تحتانی و درد سیاتیک می‌شود. بستن کمربند طبی باعث محدود کردن حرکت کمر شده و این کار باعث کاهش درد و التهاب می‌شود. بنابراین بریس کمر، کمربند طبی یا کمربند دیسک کمر می‌تواند یک روش مؤثر از یک برنامه درمانی جامع دیسک کمر باشد. کمربند طبی همچنین می‌تواند از ستون فقرات در حین بهبودی پس از عمل دیسک کمر حمایت کند تا روند بهبودی سریع‌تر انجام شود.

انواع مختلفی از بریس کمر وجود دارد، بنابراین بهتر است برای خرید و تعیین مدت زمان استفاده از آن با پزشک خود مشورت کنید زیرا ممکن است با توجه به شرایطی که دارید، نیاز به نوع خاصی از آن داشته باشید. هدف از بستن کمربند دیسک کمر شامل موارد زیر است:

  • کاهش تنش عضلات و کمردرد
  • بهبود وضعیت بدن و توزیع متعادل وزن بدن در ستون فقرات
  • افزایش عملکرد فرد برای فعالیت‌های روزانه

کاهش وزن

اضافه وزن می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید مشکلات مرتبط با ستون فقرات شود، زیرا وزن اضافی، به خصوص در قسمت جلوی بدن، ممکن است مهره ها، مفاصل و دیسک های ستون فقرات را از حالت تراز خود خارج کند. اگر اضافه وزن دارید و دچار فتق دیسک شده‌اید، این فشار وزن اضافه روی ستون فقرات ممکن است منجر به آسیب عصبی و افزایش درد شود. بنابراین داشتن یک برنامه برای کاهش وزن در طولانی مدت باعث کاهش قابل توجه علائم و جلوگیری از بروز مشکلات و آسیب‌های بیشتر می‌شود.

تزریق کورتیکواستروئید

تزریق کورتیکواستروئید، جایگزینی برای کورتیکواستروئیدهای خوراکی برای درد دیسک کمر است. در بیشتر مواقع، تزریق تنها زمانی توصیه می‌شود که دارودرمانی و کمپرس سرد و گرم پاسخگو نباشد. استروئیدها دارای خواص ضد التهابی قوی هستند و می‌توانند مستقیماً به فضای اپیدورال (ناحیه پر از مایع اطراف نخاع) تزریق شوند. این تزریق تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود و متخصصان با استفاده از تصویربرداری اشعه ایکس از تزریق دارو در محل صحیح اطمینان حاصل می‌کنند.

تزریق کورتیکواستروئید معمولا کمتر از ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و تاثیر آن در هر فرد متفاوت است. این روش می‌تواند درد ناشی از دیسک کمر را در برخی افراد به مدت یک هفته تا یک سال یا حتی بیشتر تسکین دهد و برای برخی دیگر تاثیر زیادی نداشته باشد. تزریق استروئید زمانی موثرتر است که درست قبل از شروع فیزیوتراپی مورد استفاده قرار گیرد زیرا به فرد اجازه می‌دهد تا تمرینات قدرتی را بدون درد انجام دهد.

فیزیوتراپی

یکی از درمان‌های بسیار موثر در اغلب مشکلات اسکلتی و عضلانی مانند دیسک کمر، فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست می‌تواند با انجام یک ارزیابی کامل از وضعیت شما، شناسایی عواملی که ممکن است باعث ایجاد یا تشدید فتق دیسک شوند و طراحی یک برنامه درمانی شخصی برای پاسخ به نیازها و اهداف خاص به شما کمک کند. فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند پیشرفت شما را تحت نظر داشته باشد، بازخورد و راهنمایی‌های لازم ارائه دهد و در صورت نیاز درمان را تنظیم کند. فیزیوتراپی برای اکثر بیماران مبتلا به فتق دیسک توصیه می‌شود، مگر اینکه دچار اختلال شدید عصبی یا علائم اختلال عملکرد نخاع باشند. اهداف تجویز فیزیوتراپی شامل موارد زیر است:

  • تقویت عضلات مرکزی بدن: تقویت عضلات کمر، شکم، بالای ران و باسن بخش مهمی از درمان برای بهبود علائم دیسک کمر است. اگر این عضلات ضعیف باشند، ستون فقرات وزن بیشتری را تحمل می‌کند و این فشار اضافه می‌تواند باعث بی ثباتی یا بدتر شدن مشکل موجود شود. فیزیوتراپیست می‌تواند یک سری تمرینات برای تقویت این گروه‌های عضلانی اصلی به شما آموزش دهد که به بهبود انعطاف پذیری و قدرت عضلات لگن و ساق کمک می‌کند و فشار وارد بر اعصاب و درد را کاهش می‌دهد.
  • تحریک الکتریکی و ماساژ: این تکنیک‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و اسپاسم عضلانی کمک کنند. تحریک الکتریکی و ماساژ، گیرنده‌های حسی را تحریک کرده و عضلات را شل می‌کنند. این تکنیک‌ها همچنین می‌توانند عضلات و بافت ها را برای کارهای دیگر مانند تمرینات تقویتی و کششی آماده کنند.
  • تمرینات کششی: ایجاد کشش در عضلات ضعیف و کوتاه شده می‌تواند به درمان دیسک کمر کمک کنند. ایجاد کشش در عضلاتی مانند همسترینگ، عضلات ران یا عضلات شکم می‌تواند به بهبود وضعیت و حرکت ستون فقرات کمک کند. حرکات کششی همچنین می‌تواند در کشیده شدن ماهیچه‌ها و سایر بافت‌های نرم که ممکن است به دلیل فتق دیسک کوتاه یا سفت شده باشند، موثر باشد. این حرکات همچنین می‌توانند به کاهش تنش و فشار روی ستون فقرات و اعصاب کمک کنند و انعطاف پذیری و دامنه حرکتی مفاصل را بهبود بخشند.
  • آموزش: آموزش بیمار در مورد وضعیت بدنی مناسب، ارگونومی و اصلاح شیوه زندگی برای جلوگیری از آسیب بیشتر دیسک بخش مهمی از وظایف فیزیوتراپیست است، زیرا می‌تواند به بیمار در درک شرایط خود و نحوه مدیریت موثر آن کمک کند. آموزش می‌تواند به بیمار کمک کند تا یاد بگیرد که چگونه وضعیت و تراز ستون فقرات خود را در شرایط ایستا و پویا حفظ کند. برای مثال فیزیوتراپیست به بیمار می آموزد که چگونه فعالیت‌های خود را در حین کار، انجام امور خانگی و تفریح اصلاح کند تا از تشدید علائم یا آسیب بیشتر جلوگیری کند. همچنین می‌تواند به بیمار کمک کند سبک زندگی سالمی را داشته باشد که شامل ورزش منظم، تغذیه مناسب، مدیریت استرس و خواب کافی است.

جراحی دیسک کمر

اگر علائم بیمار طی ۴ الی ۸ هفته با هیچ کدام از درمان‌های غیر جراحی کاهش پیدا نکرد، جراحی دیسک کمر آخرین راهکار درمانی است و اگر انجام نشود، عوارض بیشتری برای فرد دارد. جراحی دیسک کمر با هدف کاهش فشار از روی اعصابی که درگیر پارگی دیسک هستند، انجام می‌شود. روش‌های جراحی دیسک کمر شامل جراحی دیسک کم تهاجمی و تهاجمی است. نوع جراحی بر اساس تجربه پزشک جراح و شرایط بیمار انتخاب می‌شود. انواع روش‌های جراحی دیسک کمر شامل موارد زیر است:

میکرودیسککتومی

میکرودیسککتومی، پرکاربردترین و به اصطلاح گلد استاندارد روش‌های جراحی دیسک کمر محسوب می‌شود. در این روش یک برش ۱ الی ۲ سانتیمتری در کمر و درست در قسمت دیسک آسیب دیده ایجاد شده و یک میکروسکوپ کوچک دارای منبع نور از محل برش وارد می‌شود. زمانی که محل دقیق آسیب مشخص شد، جراح قسمت آسیب دیده دیسک را با ابزارهای مخصوص خارج می‌کند. پس از اتمام کار نیز ابزار خارج شده و محل برش بخیه زده می‌شود.

آندوسکوپی

آندوسکوپی نیز یک روش کم تهاجمی است و مانند میکرودیسککتومی کمترین آسیب بافتی را ایجاد می‌کند. در این روش جراح از طریق یک برش ۱ الی ۲ سانتیمتری، آندوسکوپ و دوربین را وارد محل دیسک می‌کند. برای این کار ابتدا یک سوزن توخالی وارد دیسک می‌شود، سپس مانند آنتن رادیو، لوله‌هایی با قطر بیشتر وارد بدن می‌شوند تا کم کم فضا برای ورود آندوسکوپ باز شود. به این ترتیب با ابزارهای مخصوص، قسمت بیرون زده دیسک خارج شده و فشار از روی اعصاب برداشته می‌شود. در این روش امکان عود مجدد دیسک بالاتر از میکرودیسککتومی است.

جراحی دیسک کمر با لیزر

یکی دیگر از روش‌های کم تهاجمی، جراحی پارگی دیسک کمر با لیزر نوکلئوپلاستی (PLDD)  است. در این روش با کمک فلوروسکوپی یا تصویربرداری سی تی اسکن موقعیت دقیق دیسک مشخص شده و یک سوزن توخالی از طریق برش کوچکی وارد دیسک می‌شود. سپس فیبر لیزری از طریق این سوزن وارد مرکز هسته دیسک شده و انرژی لیزر به دیسک تابیده می‌شود تا بخشی از دیسک حل شده و در نتیجه فشار آن روی عصب کم شود.

لامینکتومی

هر مهره‌ی ستون فقرات از یک استخوان استوانه شکل کم ارتفاع و یک حلقه استخوانی که نخاع را درون خود جای داده، تشکیل شده است. به بخشی از این حلقه‌ی استخوانی، لامینا می‌گویند که طی عمل لامینکتومی، بخشی از آن برداشته می‌شود تا فشاری که دیسک پاره شده به نخاع و اعصاب وارد می‌کند، کاهش پیدا کند. لامینکتومی با بیهوشی عمومی انجام می‌شود. طی عمل، جراح عضلات را به آرامی از سر راه ستون مهره‌ها کنار می‌زند و سپس با پانچ مخصوصی لامینا را برمی‌دارد. این عمل معمولا همراه میکرودیسککتومی انجام می‌شود.

جراحی فیوژن یا همجوشی ستون فقرات

در روش همجوشی ستون فقرات که یک روش تهاجمی است، دیسک آسیب دیده خارج شده و جای آن با پیوند استخوان پر می‌شود یا دو مهره با پلاتین به هم پیچ می‌شوند. بنابراین دو مهره‌ی متصل به دیسک به صورت دائمی به هم متصل می‌شوند. پیوند استخوان از خود بیمار (اتوگرافت)، فرد دیگر (آلوگرافت) و استخوان مصنوعی انجام می‌شود. همجوشی ستون فقرات در صورتی انجام می‌شود که بیمار به روش‌های کم تهاجمی پاسخگو نباشد و دیسک کمر با مشکلات دیگر ستون فقرات مانند شکستگی و جابجایی مهره‌ها، انحراف ستون فقرات و آرتریت همراه باشد.

ایمپلنت دیسک مصنوعی

تعویض دیسک یا ایمپلنت دیسک مصنوعی نیز یک روش تهاجمی است که طی آن دیسک آسیب دیده خارج شده و با یک دیسک مصنوعی تعویض می‌شود. دیسک مصنوعی از دو صفحه تشکیل شده که یک صفحه به مهره بالایی دیسک آسیب دیده و صفحه دیگر به مهره پایینی متصل می‌شود. همچنین جنس آن از مواد پلیمری مخصوصی است که میزان تحمل فشار و دامنه حرکت آن، شباهت قابل قبولی با دیسک طبیعی دارد. برش این روش جراحی دیسک کمر از شکم انجام می‌شود و به آن جراحی دیسک کمر با پروتز نیز گفته می‌شود.

فورامینوتومی

در روش فورامینوتومی یا فورامینوکتومی که معمولا همزمان با روش‌های دیگر انجام می‌شود، حفره ای که ریشه عصبی از آن عبور کرده توسط جراح گشادتر و بازتر می‌شود. بنابراین فشاری که بر آن وارد می‌شود، کاهش پیدا می‌کند. این عمل در صورتی استفاده می‌شود که بیمار دیسک کمر شدید داشته باشد یا دیسک کمر وی با اختلالات دیگری مانند آرتروز ستون فقرات، خار استخوانی، انحطاط دیسک‌های بین مهره‌ای، کیست یا تومور و بیماری اسکلتی مانند بیماری پاژه باشد.

دیسککتومی باز

روش دیسککتومی باز منسوخ شده و دیگر انجام نمی‌شود. در این روش نیز مانند میکرودیسککتومی جراج برای کاهش فشار روی اعصاب و کاهش درد، قسمت آسیب‌دیده‌ی دیسک را برمی‌دارد. اما برشی که در این عمل ایجاد می‌شود ده تا پانزده سانتیمتر است، بنابراین یک عمل تهاجمی محسوب می‌شود. طی این عمل جراح با ایجاد برش در کمر، عضلات و ریشه عصبی به آرامی کنار می‌زند و قسمت آسیب دیده‌ی دیسک را خارج می‌کند. با توجه به برش بزرگ و عوارض بیشتری که بعد از عمل ایجاد می‌شود.

زندگی با دیسک کمر

زندگی و انجام کارهای روزانه با دیسک کمر می‌تواند چالش برانگیز و دردناک باشد، اما راهکارهایی برای مدیریت این بیماری و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد. موارد زیر برخی از چالش‌هایی هستند که در صورت ابتلا به دیسک کمر با آن‌ها روبرو خواهید شد، بنابراین توجه به این توصیه‌ها می‌تواند به کاهش علائم و بهبود سریع‌تر شما کمک کند.

نحوه نشستن صحیح هنگام دیسک کمر

نحوه نشستن صحیح هنگام دیسک کمر

از آنجایی که در بیشتر مشاغل، افراد در حالت نشسته قرار دارند، توجه به نکات زیر باعث بهبود دیسک کمر یا جلوگیری از ابتلا به آن می‌شود.

  1. از صندلی با پشتی مناسب استفاده کنید. نشستن روی صندلی‎های بدون پشتی یا با پشتی نامناسب، باعث بهم ریختن انحنای ستون فقرات می‌شود. بهتر است از صندلی هایی استفاده کنید که پشتی آن‌ها به فرم ستون فقرات است و تورفتگی و برآمدگی های آن را به خوبی پوشش می‌دهد.
  2. به مدت طولانی ننشینید. نشستن به مدت طولاتی باعث مشکلات لگن و ایجاد فشار روی کمر می‌شود. بنابراین سعی کنید یک تایمر تنظیم کنید تا به شما یادآوری کند که به ازای هر یک ساعتی که می‌نشینید، چند دقیقه از جای خود بلند شده و کمی راه بروید و تحرک داشته باشید.
  3. به وضعیت بدن خود توجه کنید. هنگام نشستن ستون فقرات باید صاف و عمودی و شانه ها رو به عقب باشد. قوز نکنید و از عضلات شکم خود برای حمایت از کمر و عضلات پشت کمک بگیرید. هنگام نشستن باسن خود را تا امکان به عقب ببرید و به پشتی صندلی بچسبانید. اگر پشت میز می‌نشینید بهتر است چیزی زیر پای خود بگذارید تا زانوها کمی بالاتر از باسن قرار داشته باشند و کف پاها را نیز کاملا صاف روی آن قرار دهید.

نحوه ایستادن صحیح با دیسک کمر

نحوه ایستادن صحیح با دیسک کمر

برای تست و تمرین ایستادن صحیح، پشت به دیوار با کمی فاصله از آن بایستید. سپس کم کم عقب بروید تا زمانی که باسن شما به دیوار برخورد کند. چانه را کمی بالاتر ببرید تا پشت سر نیز به دیوار برخورد کند. بیشتر افراد به دلیل عدم رعایت حالت درست ایستادن، نیاز به بالاتر بردن چانه دارند تا پشت سر آن‌ها به دیوار برخورد کند. برای تمرین درست ایستادن در همین حالت سر را به عقب و تا جایی که می‌توانید فشار دهید و ۲۰ ثانیه در این حالت بمانید. بعد از مدتی سر بدون نیاز به بالاتر آوردن در موقعیت درست قرار می‌گیرد.

به وضعیت بدن خود توجه کنید. هنگام ایستادن ستون فقرات باید صاف و عمودی و شانه ها رو به عقب باشد. قوز نکنید و از عضلات شکم خود برای حمایت از کمر و عضلات پشت کمک بگیرید.

نحوه خوابیدن صحیح با دیسک کمر

نحوه خوابیدن صحیح با دیسک کمراگر دچار دیسک کمر باشید، خوابیدن یکی از چالش‌های بزرگ است زیرا معمولا درد ناشی از آن مانع خواب می‌شود. همچنین اگر درست نخوابید، درد شما بدتر خواهد شد. نکاتی که هنگام خوابیدن با دیسک کمر باید به آن‌ها توجه کنید شامل موارد زیر است:

  1. برای احساس درد کمتر به پهلو بخوابید و یک بالش بین زانوهای خود قرار دهید. خوابیدن به پهلو در حالی که کمی زانوها را به سمت شکم خمیده شده‌اند (حالت جنینی) بهترین حالت خواب است. این حالت به کاهش بخشی از درد ناشی از فتق دیسک کمک می‌کند.
  2. گر عادت دارید که به پشت بخوابید، یک بالش زیر زانوهای خود قرار دهید. این حالت باعث بالاتر قرار گرفتن زانو و در نتیجه کاهش فشار وارد بر قسمت تحتانی ستون فقرات شما شده و باعث تسریع در روند بهبودی می‌شود. همچنین می‌توانید برای کاهش فشار روی ستون فقرات، زیر کمر خود نیز یک بالش قرار دهید.
  3. اگر فتق دیسک دارید روی شکم نخوابید. خوابیدن روی شکم بدترین حالت خوابیدن است، حتی اگر کمر سالمی داشته باشید. خوابیدن با شکم انحنای طبیعی ستون فقرات شما را به هم می ریزد و فشار بیشتری به عضلات پشت و کمر شما وارد می‌کند.
  4. حمایت از کمر هنگام خوابیدن برای افراد مبتلا به دیسک کمر بسیار مهم است. بنابراین برای حمایت از ستون فقرات، روی یک تشک طبی یا متوسط بخوابید و از تشک نرم استفاده نکنید.
  5. در صورت امکان از تخت قابل تنظیم مانند تخت بیمارستان استفاده کنید. بالاتر قرار گرفتن نیمه بالایی بدن هنگام خواب فشار و درد روی ستون فقرات را کاهش می‌دهد. یا اگر می‌توانید روی مبل و به حالت نیمه خوابیده بخوابید.
  6. درد دیسک کمر معمولا در شب افزایش می‌یابد و می‌تواند خوابیدن را دشوار کند. بنابراین زمانی که واقعا خسته و خواب آلود هستید به رختخواب بروید، قبل از خواب از وسایل الکترونیکی استفاده نکنید. اتاق خواب خود را تاریک و خنک نگه دارید و از مصرف نیکوتین، الکل و کافئین خودداری کنید تا خواب راحت و کاملی داشته باشید.

کارهایی که برای دیسک کمر ضرر دارد

کارهایی که برای دیسک کمر ضرر داردانجام ندادن کارهای زیر تاثیر زیادی بر تسریع روند بهبودی و جلوگیری از آسیب بیشتر دیسک کمر دارد:

  1. از بلند کردن اشیای سنگین خودداری کنید. اگر مجبور به بلند کردن چیزی هستید، خم نشوید، بلکه ابتدا زانوهای خود را خم کرده و بنشینید و سپس شی مورد نظر را گرفته، نزدیک بدن خود نگه دارید و بلند شوید.
  2. فعالیت بدنی داشته باشید. گردش خون مناسب برای انتقال مواد مغذی و آب به دیسک‌ها و هیدراته نگه داشتن آنها ضروری است. اگر تمام روز استراحت کنید یا بنشینید، گردش خون کند می‌شود. فعالیت مداوم و ماساژ بهترین راه برای انجام این کار است. اگر برای کار مجبور هستید برای مدت طولانی بنشینید، به طور منظم بلند شوید و کمی پیاده روی کنید.
  3. از حرکات تکراری خودداری کنید. حرکات تکراری با حالت نادرست بدن می‌تواند منجر به ساییدگی و پارگی دیسک شود. خم شدن مکرر از حالت هایی است که باید از آن اجتناب کنید.
  4. از چرخاندن کمر خودداری کنید. اگر می‌خواهید بچرخید، از کمر نچرخید. ابتدا پاها را حرکت داده و سپس تمام بدن خود را بچرخانید. به عنوان مثال، اگر می‌خواهید به سمت راست بپیچید، ابتدا پای راست خود را به سمت بیرون بچرخانید و سپس بدن خود را به دنبال آن بچرخانید. این کار چرخش ستون فقرات را به حداقل می رساند.
  5. برخی از فعالیت‌های روزانه را کاهش دهید. از انجام برخی از کارهای مربوط به خانه داری مانند لباس شستن با دست، جارو کردن، باغبانی، پاروکردن برف و … خودداری کنید.

رژیم غذایی و سبک زندگی سالم

رژیم غذایی و میزان مواد معدنی و ویتامین های مورد نیاز بدن، تاثیر مستقیمی بر روند بهبودی شما می‌گذارد. مواردی که برای بهبود دیسک کمر در رژیم غذایی خود رعایت کنید شامل موارد زیر است:

  1. آب زیاد بنوشید. اگر بدن دچار کم آبی شود، دیسک ها نیز کم آب یا دهیدراته می‌شوند. آب برای سلامت فیبر و غضروف دیسک ها ضروری است و گردش خون را بیشتر می‌کند. کم آبی، بهبود و بازیابی شکل و عملکرد طبیعی دیسک را سخت‌تر و دشوارتر می‌کند. بنابراین سعی کنید هر روز حدود ۲ الی ۳ لیتر آب بنوشید.
  2. مکمل های کلسیم و ویتامین D مصرف کنید. ستون فقرات شما هر روز نیار به مقدار کافی کلسیم و ویتامین D دارد تا قوی بماند و دچار پوکی استخوان نشود. بیشتر افراد از رژیم غذایی خود مواد معدنی و ویتامین ها را به اندازه کافی دریافت نمی‌کنند. بنابراین با مشورت پزشک از مکمل کلسیم و ویتامین D استفاده کنید. منابع طبیعی غنی از کلسیم و ویتامین D شامل محصولات لبنی، سبزیجاتی سبز رنگ مانند کاهو، بروکلی، کلم و لبنیتات غنی شده هستند.
  3. خون خود را قلیایی نگه دارید. PH طبیعی بدن ما ۷.۴ است که کمی قلیایی است. این موضوع به رسوب کلسیم در استخوان‌ها و غضروف ها کمک می‌کند. اگر PH بدن اسیدی شود، مواد قلیایی مختلف از جمله کلسیم از استخوان‌ها و غضروف ها جدا می‌شوند تا خون دوباره قلیایی شود.
    • قهوه، سیگار، الکل، شکر، غذاهای ناسالم، فست فودها، غذاهای بیش از حد پخته شده، نان با آرد تصفیه شده (بدون سبوس)، گوشت و غیره بدن را اسیدی می‌کنند. سعی کنید این مواد را کمتر مصرف کنید.
    • غذاهای خام به ویژه سبزیجات، برای حفظ حالت قلیایی خون مفید هستند.
    • مصرف بیش از حد شیر، با اینکه منبع خوبی از کلسیم است اما PH خون را اسیدی می‌کند.

حرکات اصلاحی دیسک کمر

قبل از انجام هر ورزش بهتر است با پزشک یا فیزیوتراپیست خود مشورت کنید. زیرا برخی از تمرینات ممکن است به جای اینکه برای بهبود دیسک کمر مفید باشند، آسیب بیشتری به دیسک بزنند. هدف از ورزش، تقویت عضلات پشت برای حمایت از ستون فقرات و بازگردادن دیسک به حالت طبیعی خود است. به این نکته نیز توجه داشته باشید که این حرکات نباید باعث ایجاد درد شود. اگر در حین انجام هرکدام احساس درد داشتید، آن را رها کنید.

حرکت کشش زانو برای درمان دیسک کمر

کشش زانو به تسکین درد ناشی از فشردگی عصب (لمباگو یا سیاتیک) کمک می‌کند. برای انجام این حرکت:

  1. صاف به پشت دراز بکشید و یک زانو را با دستان خود بگیرید.
  2. در حالی که پشت خود را صاف نگه داشته اید، زانو را به سمت سینه خود بکشید.
  3. ۲۰ ثانیه در همین حالت بمانید.
  4. همین کار را برای زانوی دیگر انجام دهید.
  5. این حرکت را روزی ۲ بار و ۱۰ بار برای هر پا انجام دهید.

حرکت پل برای درمان دیسک کمر

این حرکت لگن شما را به سمت جلو متمایل می‌کند. برای انجام این حرکت:

  1. به پشت دراز بکشید، زانوهایتان را خم کنید و کف پاها را صاف روی زمین بگذارید.
  2. با شل کردن عضلات پشت و سفت کردن عضلات شکم و باسن، کمر را از زمین جدا کرده و بالا بیاورید.
  3. این حالت را به مدت ۲۰ ثانیه نگه دارید.
  4. ادامه دهید. همین تعداد تکرار را برای کشش پیشانی تا زانو انجام دهید.

کشش کمر ایستاده

این حرکت به کاهش فشار روی دیسک های پشت شما کمک می‌کند. برای انجام این حرکت:

  1. صاف بایستید و دست های خود را روی باسن قرار دهید.
  2. به آرامی باسن را به سمت جلو فشار دهید تا کشش را در قسمت پایین کمر احساس کنید.
  3. ۳-۲ ثانیه این حالت نگه دارید و سپس رها کنید.
  4. این حرکت را روزی ۱۰ بار تکرار کنید.

بارفیکس برای درمان دیسک کمر

رفع فشار ستون فقرات اولین کاری است که باید برای درمان فتق یا برآمدگی دیسک انجام ‌دهید. حرکت بارفیکس بین مهره‌های شما فاصله ایجاد می‌کند و فشار را از روی دیسک‌ها بر میدارد. برای انجام این حرکت:

  1. از یک میله بارفیکس یا هرچیزی مشابه آن که از استحکام آن اطمینان دارید و استفاده کنید. دست ها را به آن گرفته و فقط خود را آویزان کنید.
  2. به مدت ۳۰ ثانیه آویزان بمانید و سپس به آرامی روی زمین بیایید.
  3. این حرکت را ۳ ست انجام دهید.
  4. توجه کنید که خیلی آهسته بارفیکس را رها کنید تا باعث اسپاسم نشود.

کشش نیمه کبرا برای درمان دیسک کمر

کشش کبرای نیمه به هل دادن مواد دیسک به سمت مرکز دیسک کمک می‌کند. هدف از کشش مکرر کمر «متمرکز کردن علائم» است. به این معنی که درد از پا برداشته شده و در کمر متمرکز شود و سپس به طور کامل بهبود پیدا کند. برای انجام این حرکت:

  1. روی شکم دراز بکشید و کف دستان خود را کنار صورت و روی زمین قرار دهید طوری که آرنج نیز روی زمین باشد.
  2. به آرامی با کمک آرنج نیمه بالایی بدن خود را تا جایی که می‌توانید بالا بیاورید بدون اینکه تغییر وضعیتی در پاها و دست ها ایجاد شود.
  3. این حالت را به مدت ۱۰-۱۵ ثانیه نگه دارید.
  4. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید و سعی کنید کم کم ثانیه ها را افزایش دهید تا جایی که در تکرارهای آخر حالت بدن را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید.
  5. در ابتدا، ممکن است این حرکت برای شما سخت باشد، بنابراین به آرامی و با دقت شروع کنید. اگر درد دارید، به جای آن ورزش دیگری را امتحان کنید.

حال کبرای کامل برای درمان دیسک کمر

هنگامی که بر حرکت نیمه کبرا مسلط شدید، می‌توانید با انجام حرکت کبرای کامل کشش را افزایش دهید. این کشش نیز به عقب راندن مواد دیسک به سمت مرکز آن کمک می‌کند. برای انجام این حرکت:

  1. روی شکم دراز بکشید و کف دستان خود را کنار صورت و روی زمین قرار دهید طوری که آرنج نیز روی زمین باشد.
  2. به آرامی با کمک دست ها نیمه بالایی بدن را بالا بیاورید در حالی که لگن هنوز روی زمین است. تا جایی بالا بیایید که دست ها کاملا صاف شوند و فقط کف دست روی زمین باقی بماند.
  3. این حالت را به مدت ۱۰ ثانیه نگه دارید.
  4. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید و سعی کنید کم کم ثانیه ها را افزایش دهید تا جایی که در تکرارهای آخر حالت بدن را به مدت ۳۰ ثانیه نگه دارید.

حرکت گاو گربه

این حرکت یکی از محبوب ترین تمرینات دیسک کمر است. با ترکیب دو حالت و با باز کردن فضای دیسک به کاهش فشار روی آن کمک می‌کند. همچنین دامنه حرکت ستون فقرات را افزایش می‌دهد. که می‌تواند به تسکین درد و تسریع بهبودی کمک کند. برای انجام این حرکت:

  1. مانند تصویر به سمت شکم روی زمین قرار بگیرید به طوری که کف دست ها و ساق پا روی زمین باشد و باز و ران پا موازی با هم و صاف قرار گرفته باشند.
  2. با هر دم سر خود را تا جایی که می‌توانید بالا آورده و کمر را به سمت شکل انحنا دهید و با هر بازدم سر را به پایین انداخته و مانند قوز کردن، کمر و پشت خود را به سمت بالا گرد کنید.
  3. این کشش را ده بار تکرار کنید و هر بار ۲ تا ۳ ست انجام دهید.

حرکت سگ پرنده

این یک تمرین عالی برای افزایش قدرت عضلات مرکزی و عضلات کمر است. برای انجام این حرکت:

  1. مانند حرکت گربه و پل روی زمین قرار بگیرید به طوری که کف دستان و ساق پا روی زمین باشد.
  2. شکم خود را کمی منقبض کنید.
  3. به صورت پرانتزی دست و بازوی چپ خود را بالا بیاورید و آن را به سمت جلو و موازی زمین نگه دارید. همزمان پای راست خود را نیز به سمت عقب صاف باز کنید تا موازی زمین شود.
  4. توجه کنید که در حین انجام این حرکت کمر خود را قوس ندهید.
  5. این حالت را برای ۲-۳ ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به موقعیت شروع بازگردید.
  6. حرکت را با دست راست و پای چپ خود تکرار کنید.
  7. حرکت را برای ۱۰ بار تکرار کنید.

پلانک برای درمان دیسک کمر

این تمرین برای تقویت عضلات مرکزی و عضلات گلوتئال ایده آل است. برای انجام این حرکت:

  1. روی شکم دراز بکشید و ساعد خود را روی زمین قرار دهید.
  2. با کمک عضلات دست و انقباض عضلات شکم و باسن بدن خود را بالا بیاورید به طوری که فقط نوک پنجه های پا و ساعد دست روی زمین باشد و بازوها به حالت ۹۰ درجه قرار گرفته باشند.
  3. توجه کنید که ستون فقرات صاف باشد و هیچ گونه انحرافی نداشته باشد (مانند فرورفتگی در ناحیه کمر یا بلند کردن باسن).
  4. وضعیت پلانک را به مدت ۲۰ تا ۳۰ ثانیه نگه دارید، سپس به آرامی پایین بیایید.
  5. این حرکت را ۲ تا ۵ بار تکرار کنید.

گروه های در معرض خطر دیسک کمر

وجود برخی عوامل در افزایش خطر ابتلا به فتق دیسک کمر نقش دارند، اما هر فردی در هر سنی ممکن است دچار فتق دیسک شود و این عارضه حتی می‌تواند بدون هیچ دلیل شناخته شده‌ای اتفاق بیفتد. به هر صورت عواملی که ممکن است خطر ابتلا به فتق دیسک کمر را افزایش دهند عبارتند از:

  • سن: افراد بین ۳۵ تا ۵۰ سال معمولا در معرض خطر بیشتری برای فتق دیسک کمر هستند. این بیماری به ندرت بعد از ۸۰ سالگی ایجاد می‌شود.
  • جنسیت: مردان تقریباً دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر فتق دیسک کمر هستند.
  • برخی مشاغل: کاری که نیاز به فعالیت فیزیکی سنگین دارد مانند مشاغلی که با بلند کردن اجسام سنگین سروکار دارند، خطر ابتلا به دیسک کمر را افزایش می‌دهد. همچنین کارهایی که حرکاتی مانند کشیدن، هل دادن و چرخاندن به طور مکرر در آن‌ها انجام می‌شود.
  • چاقی: افراد دارای اضافه وزن، بیشتر در معرض خطر فتق دیسک کمر هستند. اضافه وزن حتی باعث می‌شود که احتمال عود دیسک پس از جراحی میکرودیسککتومی ۱۲ برابر بیشتر شود. وزن اضافی فشار وارده بر ستون فقرات را افزایش می‌دهد و افراد چاق را مستعد ابتلا به دیسک کمر می‌کند.
  • سیگار کشیدن: نیکوتین گردش خون را در دیسک‌های ستون فقرات محدود می‌کند و احتمال ایجاد مشکل و تحلیل دیسک را افزایش می‌دهد. دیسک تحلیل رفته انعطاف پذیری کمتری دارد و احتمال پارگی یا ترک خوردن آن بیشتر است.
  • سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی ممکن است در احتمال ابتلا به فتق دیسک کمر نقش داشته باشد. دژنراسیون دیسک می‌تواند ارثی باشد و این مشکل خطر فتق دیسک را افزایش می‌دهد.

پیشگیری از دیسک کمر

دیسک کمر در هر سنی و با علل متفاوت و گاهی بدون علت شناخته شده می‌تواند رخ دهد بنابراین همیشه نمی‌توان از فتق دیسک جلوگیری کرد. اما شما می‌توانید احتمال خطر ابتلای خود را با توجه به موارد زیر کاهش دهید:

  • حفظ وزن مناسب: اضافه وزن باعث ایجاد مشکلات بسیاری در ستون فقرات و مفاصل می‌شود. همواره جلوگیری از چاقی بهترین راه سالم نگه داشتن ستون فقرات و مفاصل بدن است
  • استفاده از تکنیک های مناسب بلند کردن اشیا: هیچوقت برای بلند کردن اشیا از کمر خم نشوید بلکه پشت خود را صاف نگه دارید، زانوهای خود را خم کنید و از عضلات قوی پای خود برای کمک برداشتن و تحمل وزن بار استفاده کنید.
  • حفظ صحیح حالت بدن: یاد بگیرید که چگونه هنگام راه رفتن، نشستن، ایستادن و خوابیدن وضعیت بدن را به صورت صحیح حفظ کنید. وضعیت بدنی صحیح فشار روی ستون فقرات شما را کاهش می‌دهد.
  • تمرینات کششی: اگر کار شما به صورتی است که برای مدت طولانی می نشینید، حتما هر یک ساعت یکبار بلند شوید، کمی راه بروید و حرکات کششی انجام دهید.
  • ورزش منظم: فعالیت منظم ورزشی باعث بهبود سلامت کلی بدن می‌شود. برای جلوگیری از دیسک کمر روی تمرینات تقوینی تمرکز کنید که عضلات پشت و شکم را تقویت می‌کنند و باعث حمایت بیشتر از ستون فقرات می‌شوند.
  • پرهیز از پوشیدن کفش های پاشنه بلند: پوشیدن کفش پاشنه بلند، تراز ستون فقرات را به هم می‌ریزد و در صورت استفاده طولانی مدت باعث ایجاد مشکلاتی مانند دیسک کمر می‌شود.
  • ترک سیگار. سیگار کشیدن می‌تواند گردش خون را کند کرده و باعث تحلیل دیسک شود و آن‌ها را در برابر پارگی آسیب‌پذیر کند.

اگر به تازگی دچار دیسک کمر شده‌اید و یا اگر علائم شما پس از استراحت بهبود پیدا نکرده است، می‌توانید برای اطمینان خاطر و بررسی وضعیت خود با یک پزشک متخصص و ماهر مشورت کنید. به همین منظور می‌توانید به دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، مراجعه کنید تا با بررسی دقیق شرایط، با بهترین و کم عارضه‌ترین روش درمان شوید.

راه‌های ارتباطی با دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، از طریق صفحه تماس با ما قابل مشاهده است. شما می‌توانید برای دریافت وقت مشاوره در مطب ولیعصر، از شنبه تا چهارشنبه با شماره ۰۲۱۸۶۰۸۰۳۱۴ تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول

چقدر طول می کشد تا دیسک کمر خوب شود؟

به طور متوسط، بیشتر موارد دیسک کمر بین دو تا دوازده هفته برطرف می‌شود. به دلیل اینکه بسیاری از موارد طی دو تا سه هفته بهبود می یابند، فیزیوتراپی تا سه هفته پس از شروع علائم توصیه نمی‌شود.

آیا دیسک کمر به طور کامل بهبود می یابد؟

در حدود ۹۰٪ مواقع این احتمال وجود دارد که علائم فتق دیسک شما خود به خود از بین برود و بهبود یابید. اما اگر دیسک پاره شده باشد، علائم بهبود پیدا می‌کند اما دیسک صددرصد خوب نمی‌شود.

آیا راه رفتن با دیسک کمر اشکال دارد؟

ورزش‌های آرام مانند پیاده‌روی، شنا و دوچرخه‌سواری می‌تواند برای افراد مبتلا به فتق دیسک بی‌خطر و مفید باشند، زیرا می‌توانند به بهبود تناسب اندام کلی و تقویت عضلات حمایت‌کننده ستون فقرات کمک کنند.

چه کاری دیسک کمر را بهتر می‌کند؟

برای چند روز اول بهتر است استراحت کنید و خیلی کم فعالیت کنید تا التهاب برطرف شود. البته استراحت مطلق توصیه نمی‌شود. سپس کم کم با فعالیت‌هایی مانند پیاده روی شروع کنید و حرکات کششی و تقویتی انجام دهید.

آیا دیسک کمر با افزایش سن بهتر می‌شود؟

مانند سایر بافت‌های بدن، دیسک‌ها با افزایش سن کم آب تر و شکننده‌تر می‌شوند و حتی ممکن است در اثر فعالیت‌هایی که قبلا همیشه انجام میدادید، دچار آسیب شوند. بنابراین افزایش سن احتمال ابتلا به دیسک کمر را افزایش می‌دهد.

آیا می توانم با دیسک کمر از پله ها بالا بروم؟

برخی از حرکات تکراری پا مانند بالا رفتن از پله می‌تواند فتق دیسک را تشدید کند.

آیا قهوه برای فتق دیسک کمر مضر است؟

هم الکل و هم کافئین می‌توانند بدن را دچار کم آبی کنند که می‌تواند علائم فتق دیسک را بدتر کند. سعی کنید مصرف هر دو را محدود کنید یا تا حد امکان نوشیدنی های غیر الکلی یا بدون کافئین را انتخاب کنید.

آیا با دیسک کمر می توانم به باشگاه برود؟

ورزش برای افراد مبتلا به آسیب دیسک با هدف اصلی تقویت عضلات پشت برای حمایت از ستون فقرات توصیه می‌شود. در واقع باید از انجام فعالیت‌های شدید اجتناب شود، اما تمرینات مقاومتی سبک در فیزیوتراپی یا با مربی می‌تواند به کاهش درد خفیف فتق دیسک کمک کند.

آیا می توانم با فتق دیسک کمر بدون درمان زندگی کنم؟

فتق دیسک یکی از مشکلات جدی سلامتی است. از آنجایی که شما با آسیب ستون فقرات مواجه هستید، اگر فتق دیسک خود را درمان نکنید، ممکن است در معرض فلج دائمی یا درد مزمن طولانی مدت باشید.

چرا برخی اوقات دیسک کمر بهبود نمی یابد؟

گاهی اوقات، اعصاب در اثر فشار ناشی از فتق دیسک آسیب می بینند و ممکن است به طور کامل بهبود نیابند. همچنین ممکن است هفته‌ها پس از عمل، بافت اسکار اطراف اعصاب ایجاد شود که باعث ایجاد درد مشابه قبل از عمل بشود.

آیا می توانم با دیسک کمر خم شوم؟

هنگامی که کمر خود را خم یا صاف می‌کنید علائم شما بدتر می‌شود. حرکت می‌تواند فشار روی دیسک و اعصاب اطراف را افزایش دهد و باعث افزایش علائم شود. در بسیاری از افراد نشستن یا دراز کشیدن در موقعیت های خاص باعث افزایش درد آنها می‌شود..

آیا می توانم با داشتن دیسک کمر بدنسازی کنم؟

وقتی صحبت از بدنسازی با فتق دیسک به میان می آید، استفاده از دستگاه ها و نوارهای مقاومتی می‌تواند جایگزین مطمئن تری برای وزنه های سنگین باشد. ماشین ها ثبات و پشتیبانی بیشتری را ارائه می‌دهند که می‌تواند خطر آسیب را کاهش دهد.

چه ورزش هایی به دیسک کمر آسیب نمی رساند؟

ابتدا آهسته ورزش کنید تا مطمئن شوید که هیچ حرکتی درد کمر شما را تشدید نمی‌کند. به طور کلی تمرینات عضلات مرکزی و پشت برای برآمدگی دیسک مفید هستند، مانند پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری ثابت یا معمولی.

چه حرکاتی باعث بدتر شدن فتق دیسک کمر می‌شود؟

از انجام حرکاتی که فشار قابل توجهی روی کمر وارد می‌کند مانند اسکات و پرس پا اجتناب کنید. از لمس انگشتان پا، دراز و نشست و حرکات یوگا که درد را بدتر می‌کند و منجر به خم شدن قابل توجه کمر می‌شود، نیز خودداری کنید.

بهترین وضعیت بدن برای فتق دیسک کمر چیست؟

پشت خود را صاف روی صندلی خود نگه دارید و همچنین شانه های خود را عقب دهید و سر را نیز در راستای ستون فقرات نگه دارید. ران و زانوها موازی زمین و در امتداد هم باشند یا اگر پشت میز می نشینید، زانوهای خود را کمی بالاتر از باسن خود قرار دهید و کف پای خود را صاف روی زمین بگذارید.

چرا درد دیسک کمر در شب بدتر می‌شود؟

هنگام خوابیدن به پشت بخوابید یا پهلو بخوابید و یک بالش بین یا زیر زانوهای خود قرار دهید. این حالت باعث حفظ تراز ستون فقرات می‌شود و درد را کاهش می‌دهد.

فهرست مطالب

رزرو نوبت

شنبه تا چهارشنبه - از 10 الی 18

تماس با مطب