جراحی دیسک گردن با روشهای مختلفی انجام میشود که پرکاربردترین آنها، دیسککتومی دیسک گردن نام دارد. در این روش، جراح بسته به شرایط بیمار، از طریق یک برش کوچک در گلو (دیسککتومی قدامی) یا گردن (دیسککتومی خلفی) دیسک بیرونزده را خارج میکند. دیسککتومی قدامی به دلیل عوارض کمتر، کاربرد بیشتری دارد و فقط در برخی شرایط خاص، دیسککتومی خلفی مورد استفاده قرار میگیرد. پس از برداشتن کل دیسک، برای پر کردن فضای خالی و بازگرداندن ستون فقرات به طول اولیه، از دو روش جایگزینی دیسک مصنوعی و فیوژن (همجوشی) استفاده میشود. طول دوره بهبودی حدود ۲ الی ۴ هفته است و پس از این مدت میتوانید فعالیتهای روزانه خود را از سر بگیرید.
دیسککتومی دیسک گردن
دیسککتومی دیسک گردن یک روش جراحی است که در آن دیسک بیرونزده گردن از بین مهرهها برداشته میشود. در این جراحی، بر خلاف جراحی دیسک کمر، کل دیسک بیرونزده برداشته میشود. پس از تخلیه دیسک نیز در اکثر موارد، در جای خالی آن دیسک مصنوعی گذاشته شده یا دو استخوان ستون مهره با پیچهای مخصوص به هم متصل میشوند.
امروزه با پیشرفت علم پزشکی و ابزار جراحی، دیگر عمل دیسککتومی باز دیسک گردن در هیچ شرایطی انجام نمیشود. تمام روشهایی که امروزه تحت عنوان دیسککتومی دیسک گردن شناخته میشوند، در واقع همان میکرودیسککتومی یا جراحی میکروسکوپی دیسک گردن هستند که با یک برش کوچک یک سانتیمتری انجام میشوند. از طریق این برش، یک میکروسکوپ به محل دیسک آسیبدیده هدایت میشود که جراح میتواند بوسیله آن، تصویر بزرگ شده دیسک بیرون زده را در مانیتور اتاق عمل مشاهده کند و با کمترین تهاجم، عمل را انجام دهد.
روشهای دیسککتومی دیسک گردن
دیسککتومی دیسک گردن با روشهای مختلفی انجام میشود که در مواردی مانند محل برش، میزان برداشتن دیسک، نیاز به همجوشی یا استفاده از دیسک مصنوعی متفاوت هستند و انتخاب آنها به شرایط بیمار و رویکرد جراحی بستگی دارد. انواع روشهای دیسککتومی دیسک گردن شامل موارد زیر هستند:
دیسککتومی قدامی و تعویض دیسک گردن (ADR)
جراحی تعویض دیسک گردن که به عنوان آرتروپلاستی دیسک گردن نیز شناخته میشود، رایجترین نوع دیسککتومی دیسک گردن است. در این روش، جراح کل دیسک بیرون زده را برمیدارد و به جای آن یک دیسک مصنوعی قرار میدهد تا فضای خالی بین دو مهره پر شود، ارتفاع ستون مهره تغییر نکند و دامنه حرکات گردن پس از عمل تا حد امکان حفظ شود. ممکن است در صورت ناپایداری مهرهها، همزمان فیوژن نیز انجام شده و دو مهره درگیر، با پیج و صفحه فلزی به یکدیگر متصل شوند.
دیسک مصنوعی به منظور تقلید از عملکرد دیسک طبیعی طراحی شده است که باعث دامنه حرکت بالاتر و انعطافپذیری ستون فقرات میشود. چندین مطالعه درباره اثربخشی این روش طی ۲ تا ۱۰ سال، نشان دادهاند که میزان موفقیت بالینی برای دیسککتومی تعویض دیسک، مشابه یا حتی بالاتر از دیسککتومی فیوژن است. (منبع)
افرادی که دیسک مصنوعی دریافت میکنند، معمولاً سریعتر میتوانند به زندگی و کار خود بازگردند. این افراد همچنین میتوانند بعداً در صورت نیاز، عمل فیوژن را نیز انجام دهند. اما اگر بیمار ابتدا عمل فیوژن انجام داده باشد، امکان قراردادن دیسک مصنوعی در همان نقطه وجود ندارد. البته افراد مبتلا به پوکی استخوان، بیماری مفصلی، عفونت، التهاب در محل، یا آلرژی به فولاد ضد زنگ نیز ممکن است افراد مناسبی برای عمل جراحی تعویض دیسک نباشند.
مراحل جراحی دیسککتومی قدامی و تعویض دیسک
- عمل با بیهوشی عمومی بیمار آغاز میشود.
- یک برش کوچک روی گلوی بیمار برای دسترسی به دیسک ایجاد شده و موقعیت دقیق دیسک آسیبدیده با فلوروسکوپی تایید میشود.
- یک دیلاتور لولهای (گشادکننده لولهای) برای ایجاد مسیر وارد میشود که عضلات سر راه را به آرامی کنار زده و راه را باز میکند تا مسیری برای ورود ابزارهای اصلی ایجاد شود.
- ممکن است در طول جراحی برای دسترسی بهتر به دیسک، بخشی از استخوان مهره برداشته شود (لامینکتومی).
- ابزارهای جراحی از طریق دیلاتور وارد شده و تمام دیسک آسیب دیده با دقت برداشته میشود و یک دیسک مصنوعی به جای آن قرار میگیرد.
- اگر خار استخوانی نیز وجود داشته باشد که به نخاع فشار وارد میکند، در طول عمل برداشته میشود.
- پس از اتمام عمل، ابزارها خارج شده و محل برش با بخیه بسته میشود.
دیسککتومی قدامی و فیوژن دیسک گردن (ACDF)
ACDF نیز یکی از رایجترین انواع عمل دیسککتومی دیسک گردن است. در این روش، جراح برش کوچکی در ناحیه جلوی گردن یا گلو ایجاد میکند و از این طریق کل دیسک بیرون زده را برمیدارد. پس از برداشتن دیسک، جراح فضای خالی را با پیوند استخوان (از خود فرد یا شخص دیگر) پر میکند و دو مهره درگیر دیسک را با پیچ و صفحه فلزی به هم محکم میکند. این امر باعث ایجاد همجوشی بین مهرههای مجاور میشود. با گذشت زمان، پیوند استخوان با مهرههای مجاور ترکیب میشود و ساختار استخوانی محکمی ایجاد میکند که ستون فقرات را تثبیت میکند و از حرکت بین مهرههای درمان شده و ایجاد مشکلات بیشتر جلوگیری میکند.
مراحل جراحی دیسککتومی قدامی و فیوژن دیسک گردن
- بیمار ابتدا تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
- یک برش کوچک روی گلو برای دسترسی به دیسک و ستون فقرات ایجاد میشود.
- یک دیلاتور لولهای وارد محل برش میشود که عضلات سر راه را به آرامی کنار میزند تا مسیری برای ورود ابزارهای اصلی باز شود.
- ممکن است در طول جراحی برای دسترسی بهتر به دیسک بخشی از استخوان مهره برداشته شود (لامینکتومی).
- تمام دیسک آسیب دیده با دقت و با استفاده از ابزارهای جراحی برداشته میشود.
- پس از برداشتن دیسک آسیب دیده، یک پیوند استخوان (که از لگن خود بیمار یا فرد دیگر گرفته میشود) بین مهرهها قرار میگیرد تا ارتفاع دیسک حفظ شده و همجوشی تسهیل شود.
- مهرهها با پیچ و صفحه فلزی به همدیگر جوش میخورند و متصل میشوند.
- اگر خار استخوانی نیز وجود داشته باشد که به نخاع فشار وارد میکند، در طول عمل برداشته میشود.
- پس از اتمام عمل ابزارها خارج شده و برش ایجاد شده با بخیه بسته میشود.
دیسککتومی قدامی دیسک گردن (ACD)
دیسککتومی قدامی گردنی (ACD) یک روش جراحی است که میتواند به عنوان یک روش مستقل و بدون فیوژن یا تعویض دیسک انجام شود. هدف اصلی این روش نیز حذف دیسک آسیب دیده در گردن است. در برخی موارد، به خصوص زمانی که فتق دیسک کم و یک مهره درگیر شده باشد، برداشتن دیسک به تنهایی میتواند علائم را کاهش دهد. فضای خالی دیسک نیز با اتکا به روند بهبودی طبیعی بدن، بدون همجوشی یا تعویض دیسک باقی بماند. تصمیم برای انجام ACD، به عوامل مختلفی مانند اندازه و محل فتق دیسک، علائم بیمار، ثبات کلی ستون فقرات و نظر جراح بستگی دارد.
مراحل جراحی دیسککتومی قدامی دیسک گردن
- ابتدا بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
- یک برش کوچک در جلوی گردن برای دسترسی به مهرههای گردن ایجاد میشود.
- یک دیلاتور لولهای برای گشاد کردن مسیر، از برش به سمت دیسک وارد میشود.
- دیسک آسیب دیده با دقت و با استفاده از ابزارهای جراحی برداشته میشود.
- ممکن است در طول جراحی بخشی از استخوان مهره برداشته شود. (لامینکتومی)
- پس از اتمام عمل، ابزارها خارج شده و محل برش با بخیه بسته میشود.
دیسککتومی خلفی دیسک گردن (PCDF)
در جراحی دیسککتومی خلفی دیسک گردن، جراح از طریق برش کوچکی روی گردن به دیسک آسیب دیده دسترسی پیدا میکند و آن را خارج میکند. برخلاف دیسککتومی قدامی دیسک گردن، این روش نیازی به همجوشی ستون فقرات ندارد، مگر اینکه در ستون فقرات ناپایداری یا تغییرشکل وجود داشته باشد. این روش اغلب برای افراد خاص که خطر آسیب عصب حنجره در آنها غیرقابل قبول است، مانند خوانندگان و سخنرانان حرفهای انجام میشود.
مراحل جراحی دیسککتومی خلفی
- بیمار رو به شکم میخوابد و تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
- برش کوچکی در پشت گردن و روی مهرههای آسیب دیده ایجاد میشود.
- جراح بخشی از دیسک بیرون زده را برمیدارد تا فشار روی اعصاب را کاهش دهد.
- اگر تمام دیسک برداشته شود، از روش فیوژن یا دیسک مصنوعی برای حفظ ارتفاع دیسک استفاده میشود
- پس از اتمام عمل، ابزارها خارج و زخم با بخیه بسته میشود.
دیسککتومی آندوسکوپی دیسک گردن
دیسککتومی آندوسکوپی روشی با حداقل تهاجم است که طی آن از طریق یک برش کوچک و با ابزارهای تخصصی دیسک برداشته میشود. بسته به محل و اندازه فتق دیسک، میتوان آن را از جلو (قدامی) یا پشت (خلفی) گردن انجام داد. در این روش جراح از طریق دوربین محل جراحی را مشاهده میکند و با ابزار مخصوص، دیسک بیرون زده را بر میدارد. اگر ستون فقرات پایداری کافی داشته باشد، نیازی به فیوژن نیست، در غیر این صورت فیوژن ستون فقرات نیز انجام خواهد شد.
مراحل جراحی دیسککتومی آندوسکوپی
- بسته به شرایط بیمار، عمل تحت بیهوشی موضعی یا عمومی انجام میشود.
- یک برش کوچک در گلو یا گردن، بسته به شرایط و تصمیم جراح ایجاد میشود.
- آندوسکوپ (لولهای نازک با دوربین) از طریق برش وارد میشود تا تصویری از ناحیه آسیب دیده را در مانیتور اتاق عمل ارائه دهد. موقعیت صحیح آن نیز با فلوروسکوپی تایید میشود.
- سپس از ابزارهای جراحی تخصصی برای برداشتن بیرون زدگی دیسک یا درمان بیماریهای ستون فقرات (مانند تنگی یا آرتریت) استفاده میشود.
- پس از اتمام کار ابزارها خارج میشوند و محل برش بخیه و پانسمان میشود.
آمادگیهای قبل عمل دیسککتومی گردن
پزشک جراح حتما قبل از عمل، با توجه به نوع جراحی و شرایط شما، دستورالعملهایی که باید اجرا کنید را به شما آموزش خواهد داد. در ادامه فهرستی از آمادگیهای لازم که به طور متداول بین روشهای مختلف مشترک است را در اختیار شما قرار میدهیم:
- داروهایی که مصرف میکنید، حتی مکملها و داروهای بدون نسخه را به جراح خود اطلاع دهید. برای مثال اگر آسپرین مصرف میکنید ممکن است پزشک از شما بخواهد چند روز قبل از عمل مصرف آن را متوقف کنید تا خون شما رقیق نباشد.
- هرگونه سابقه حساسیت به هر دارو و مادهای را به پزشک جراح اطلاع دهید. برای مثال اگر شما یا یکی از اعضای خانواده، سابقه واکنش به بیهوشی عمومی داشتهاید یا اگر به لاتکس حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
- قبل از جراحی مصرف سیگار را ترک کنید و تا مدتی پس از جراحی نیز از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- قبل از جراحی دستورالعملهای لازم در مورد زمان توقف خوردن و آشامیدن به شما داده خواهد شد. برای عمل باید معمولا به مدت ۸ الی ۱۲ ساعت ناشتا باشید.
- بعد از عمل امکان رانندگی وجود ندارد، بنابراین حتما یک همراه داشته باشید تا در صورت بستری یا مرخصی به شما کمک کند.
- پس از عمل نیاز به حداقل سه روز استراحت دارید، بنابراین اگر شاغل هستید، از قبل هماهنگیهای لازم برای مرخصی را انجام دهید.
مراقبتهای بعد از عمل دیسککتومی گردن
پس از عمل تا زمان بدست آوردن هوشیاری، در بخش ریکاوری تحت نظر خواهید بود. درد بعد از جراحی دیسککتومی گردن طبیعی است و ممکن است بعد از عمل به شما داروی مسکن داده شود. برخی از بیماران نیاز دارند که یک یا دو روز را در بیمارستان بستری باشند. در طول بستری در بیمارستان:
- به دلیل اینکه معمولا برش دیسککتومی دیسک گردن از گلو انجام میشود، تا مدتی نمیتوانید بلع راحتی داشته باشید، بنابراین تا زمانی که بتوانید بنوشید، تامین مایعات و مواد لازم بدن شما از طریق سرم خواهد بود. زمانی که توان نوشیدن پیدا کردید، میتوانید رژیم غذایی خود را شروع کنید.
- مصرف داروهای ضد درد تا زمانی که نیاز باشد ادامه پیدا خواهد کرد.
- بررسی و تعویض پانسمان توسط پرستاران انجام خواهد شد.
- برای ثابت نگه داشتن وضعیت مهره ها در روزهای اول، باید گردنبند طبی یا کولار ببندید.
- کمتر از ۲۴ ساعت پس از عمل با کمک پرستاران تشویق به ایستادن و راه رفتن میشوید.
زمانی که پزشک تشخیص و به شما اجازه دهد، میتوانید از بیمارستان مرخص شوید و به منزل بروید. مراقبتها باید در منزل نیز ادامه پیدا کند زیرا بخش مهمی از نتیجهای که حاصل میشود، به مراقبتهای بعد از عمل دیسککتومی گردن بستگی دارد. بنابراین شما باید به دستورالعملهایی که پزشک به شما میدهد به دقت عمل کنید تا نتیجه مطلوب را از عمل دریافت کنید. مدت زمان لازم برای محدود کردن فعالیت پس از عمل بر اساس روش جراحی متفاوت است، اما اکثر بیماران باید حداقل ۴ تا ۶ هفته طبق دستورالعمل حرکات خود را محدود کنند و از خود مراقبت کنند.
- تب
- سردرد
- خونریزی، قرمزی، تورم یا ترشح از محل برش
- دردی که به داروهای مسکن پاسخ نمیدهد
- بی حسی یا ضعف
- مشکل در بلع
- تغییر صدا یا گرفتگی صدا
- دشواری در تنفس
کنترل درد و تورم پس از جراحی دیسککتومی گردن
تجربه التهاب حاد، درد عضلانی و درد ناحیه برش پس از جراحی طبیعی است. به طور کلی، درد در ۱-۳ روز اول پس از جراحی به اوج خود میرسد و سپس به تدریج طی ۲ تا ۶ هفته با برطرف شدن تورم و بهبود عضلات، بهبود مییابد. البته درجات کمی از ناراحتی، درد و سفتی تا ۶ ماه ادامه دارد.
روش جراحی نقش عمده ای در تعیین میزان درد و ناراحتی بعد از جراحی دیسککتومی گردن دارد. شدت و مدت درد نیز معمولاً به تعداد سطوح نخاعی تحت درمان، وضعیت سلامتی بیمار و پاسخ به داروهای مسکن بستگی دارد. به طور کلی:
- درد عضلانی در روشهای قدامی (جلو)، مانند دیسککتومی و فیوژن قدامی (ACDF) کمتر است، زیرا هیچ ماهیچهای در طول جراحی قدامی بریده نمیشود.
- ناراحتی ناشی از دیسفاژی (مشکل در بلع) یک عامل آزاردهنده اما رایج در رویکردهای قدامی است.
- درد عضلانی بیشتر در روشهای خلفی مانند دیسککتومی و لامینکتومی خلفی است، زیرا عضلات برای دسترسی به ستون فقرات شکافته میشوند.
مدیریت درد در خانه شامل ترکیبی از استراحت، دارو درمانی، ورزش درمانی و بستن گردنبند طبی (کولار) است.
داروهای ضد درد
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا NSAID ها با کاهش التهاب و تورم گردن، درد را کاهش میدهند. توجه داشته باشید که تنها از مسکنهایی استفاده کنید که پزشک برای شما تجویز کرده است و از مصرف سرخود هرگونه مسکن دیگر خودداری کنید. زیرا برخی از داروها باعث اختلال در روند همجوشی استخوانهای شما خواهند شد. دستههای دارویی رایج برای مدیریت درد پس از جراحی عبارتند از:
- مواد مسکن مانند کدئین و مورفین
- استامینوفن
- شل کنندههای عضلانی
- داروهای ضد درد اعصاب (گاباپنتینوئیدها)
این داروها در طول ۱ تا ۴ هفته با کاهش درد به آرامی قطع خواهند شد. توانایی از سرگیری برخی فعالیتها مانند رانندگی، به کاهش برخی از این داروها که دارای عوارض خواب آلودگی هستند، بستگی دارد.
بستن گردنبند طبی یا کولار
بستن گردنبند طبی از حرکت بیش از حد گردن جلوگیری میکند و به کاهش درد و روند بهبودی کمک میکند. برخی از پزشکان طی ۴-۶ هفته اولیه پس از عمل، استفاده از گردنبند طبی را برای محدود کردن حرکت بیش از حد ستون فقرات در حال بهبود توصیه میکنند. گردنبد طبی را باید همیشه حتی هنگام خواب استفاده کنید و فقط برای دوش گرفتن و غذا خوردن میتوانید آن را در بیاورید.
یخ درمانی
استفاده از کیسه یخ به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، هر یک ساعت یکبار و به تعداد ۴ بار در روز، باعث بهبود قابل توجه علائم میشود. یخ درمانی برای هر دردی که پس از فعالیت ایجاد شود نیز مفید است. توجه داشته باشید که حتما یک حوله یا پارچه دیگر باید بین یخ و پوست قرار دهید تا از سوختگی پوست بر اثر یخ جلوگیری شود.
برای ساخت کیسه یخ ژلی میتوانید ۳ قسمت آب را با ۱ قسمت الکل در یک کیسه پلاستیکی بریزید و تکان دهید تا ترکیب شوند. سپس هوای کیسه را تا جایی که میتوانید بگیرید و کیسه را ببندید. میتوانید برای اطمینان بیشتر از عدم نشتی، دور آن را با یک کیسه دیگر بپوشانید. کیسه را به صورت صاف در فریزر قرار دهید تا منجمد شود و سپس از آن استفاده کنید.
ورزش درمانی
توانبخشی پس از جراحی شامل ۳ مرحله است:
- تحرک اولیه از طریق راه رفتن: چند ساعت پس از جراحی شروع میشود.
- برنامه فیزیوتراپی کنترل شده: معمولاً ۴ تا ۶ هفته پس از جراحی شروع میشود. فیزیوتراپیست به افزایش دامنه حرکتی گردن شما کمک میکند و راه های ایمنتری برای انجام کارها به شما آموزش میدهد. این آموزشها ممکن است شامل اصلاح فعالیتهای روزانه یا وظایف شغلی شما باشد.
- تمرینات تقویتی گردن: به کاهش درد، بهبود تعادل و جلوگیری از عوارض پس از جراحی کمک میکند.
انجام فعالیتهای روزانه پس از جراحی دیسککتومی گردن
هرچه جراحی پیچیدهتر باشد، پزشکان محدود کردن فعالیت فرد را برای مدت طولانیتری توصیه میکنند. به عنوان مثال، پس از یک عمل جراحی دیسککتومی قدامی و فیوژن گردن تک سطحی، بلند کردن اجسام با وزن سبک تا متوسط، پس از ۴ هفته مجاز است. اما اگر همین عمل سه سطحی باشد، این بازه زمانی به حداقل ۶ هفته پس از جراحی افزایش مییابد. به جز محدودیتهای عمومی که برای تمامی بیماران برقرار است، برخی از محدودیتهای خاص نیز متناسب با نوع جراحی و شرایط فرد توسط تیم پزشکی ارائه میشود.
این محدودیتهای عمومی که فرد باید از انجام آن ها اجتناب کند عبارتاند از:
- بلند کردن اجسام بیش از ۴ کیلوگرم
- خم کردن و چرخاندن گردن و کمر
- رانندگی در ۲ هفته اول پس از جراحی یا تا زمانی که توسط پزشک توصیه شده
- پرهیز از ورزش شدید یا ورزشهای پرتحرک به مدت ۸ تا ۱۲ ماه
- اجتناب از فعالیت جنسی در ۲ هفته اول
حمام رفتن پس از جراحی دیسککتومی گردن
یکی از پرتکرارترین سوالات افراد پس از جراحی، نحوه حمام کردن و شستن زخم پس از دیسککتومی گردن است. در ادامه نکاتی در این رابطه بیان شده است:
- ۴۸ ساعث پس از جراحی دیسککتومی میتوانید پانسمان را بردارید، استحمام کنید و دوباره زخم را پانسمان کنید. بنابراین پس از این مدت تماس آب و شوینده با زخم بلامانع است.
- پس از استحمام، زخم را خشک کرده و آن را ضدعفونی و پانسمان کنید.
- اگر از گردنبند طبی استفاده میکنید، میتوانید آن را برای حمام کردن باز کنید و مجددا ببندید.
- هنگام استحمام مراقب حرکات گردن خود باشید و به هیچ وجه گردن را خم نکنید و نچرخانید.
- جهت جلوگیری از خم کردن ناخودآگاه گردن، در ماه اول پس از جراحی حتما از توالت فرنگی استفاده کنید.
نشستن و خوابیدن بعد از جراحی دیسککتومی گردن
نحوه خوابیدن پس از جراحی دیسککتومی گردن نیز یکی از چالش برانگیزترین کارها برای افرادیست که این عمل را انجام دادهاند. توجه به نکات زیر میتواند به شما کمک کند:
- برای خوابیدن به آرامی و در حالی که پشت و گردن خود را صاف نگه داشتهاید، لبه تخت بنشینید. به آرامی با تکیه بر آرنج و به پهلو پایین بیایید و وزن خود را روی آرنج و پاها بیندازید. با احتیاط پاهای خود را بالا بیاورید. برای غلتیدن نیز از آرنج خود برای حمایت استفاده کنید و ستون فقرات و گردن خود را صاف نگه دارید.
- برای بلند شدن از رختخواب، بازوهای خود را کنار بدن جمع کنید و به یک سمت بغلتید تا به لبه تخت برسید. سپس وزن خود را روی آرنج نگه دارید و پاها را روی زمین قرار دهید و بدون حرکت دادن گردن به آرامی بلند شوید. ممکن است در هفته اول به کسی نیاز داشته باشید که برای خوابیدن و بلند شدن به شما کمک کند.
- برای محافظت از گردن و ستون فقرات به پشت بخوابید. بهترین وضعیت خواب بعد از جراحی، به پشت است. سر، گردن و باسن خود را در یک راستا نگه دارید تا گردن شما به خوبی حمایت شود. برای راحتی بیشتر یک بالش زیر زانوها قرار دهید.
- اگر برایتان سخت است که به پشت بخوابید، سعی کنید به پهلو بخوابید و برای راحتی بیشتر، پاهای خود را خم کنید. اما هیچ وقت روی شکم نخوابید. برای راحتی بیشتر یک بالش بین زانوها قرار دهید.
- توجه داشته باشید که بالش خیلی کوتاه یا بلند نباشد زیرا گردن نباید پایینتر یا بالاتر از شانهها باشد.
- دست ها و بازوها را یا دوطرف بدن قرار دهید یا روی سینه بگذارید. این کار باعث میشود که گردن و شانههای شما در هنگام خواب تحت فشار قرار نگیرند. انداختن یک پتوی سنگین هنگام خواب میتواند به جلوگیری از جابجایی یا حرکت بازوهای شما در شب کمک کند.
- برای پهلو به پهلو شدن، در حالی که بازوها را ثابت در کنار بدن نگه داشتهاید، بغلتید و گردن خود را ثابت نگه دارید.
غذا خوردن پس از جراحی دیسککتومی گردن
یکی از عوارضی که برای اکثر افراد پس از جراحی دیسککتومی گردن رخ میدهد، دیسفاژی یا مشکل در بلع است. البته جای نگرانی نیست زیرا این عارضه بسیار شایع است و به دلیل تورم ماهیچهها در گلو رخ میدهد. همچنین نیاز به درمان خاصی ندارد و خود به خود پس از مدتی برطرف خواهد شد. بر این اساس، توجه به نکات زیر هنگام غذا خوردن ضروری است تا از پریدن غذا به گلو جلوگیری شود:
- برای خوردن و آشامیدن صاف بنشینید.
- غذاهای نرم که جویدن و بلع آن آسان است مانند فرنی و سوپ بخورید یا غذای خود را پوره کنید و بخورید. این موضوع در روزهای اول بسیار مهم است.
- از خوردن غذاهای غلیظ یا مثلا آبمیوه با تکه های میوه خودداری کنید.
- هنگام نوشیدن یا خوردن غذا عجله نکنید.
- از چیزهایی که باعث حواس پرتی در طول غذا خوردن میشوند، مانند دیدن تلویزیون یا گوش دادن به آهنگ دوری کنید تا بتوانید روی بلعیدن تمرکز کنید.
- اگر بلع دردناک است، ممکن است لازم باشد حدود ۲۰ دقیقه قبل از خوردن یا آشامیدن از داروهای مسکن استفاده کنید.
- اگر بلعیدن قرصها برایتان مشکل است، از پزشک عمومی خود بخواهید که آنها را به شکل شربت یا به فرمی که بتوان آن را به قطعات کوچکتر تقسیم کرد تجویز کند.
- پس از جراحی ممکن است دچار یبوست شوید، بنابراین برای جلوگیری از این موضوع آب و مایعات کافی بنوشید، راه بروید، از مواد غذایی غنی از فیبر مانند میوه و سبزیجات استفاده کنید. در طول ماه اول بهبودی میتوانید از محصولات موجود در داروخانه نیز برای جلوگیری از یبوست استفاده کنید.
- پس از جراحی سیگار نکشید و الکل مصرف نکنید زیرا روند بهبودی را کند میکنند.
زمان بهبودی پس از جراحی دیسککتومی گردن
ستون فقرات بخش مهمی از بدن است و جراحت آن با آسیب های دیگر مانند شکستگی دست متفاوت است. در آسیب ستون فقرات، ممکن نیست در طول بهبودی تمام فشارها را از روی آن برداشت، به همین دلیل روند بهبودی آن شاید کندتر باشد. نکاتی که برای مراقبت پس از عمل دیسککتومی ارائه میشود نیز به این دلیل طراحی شده که مدت زمان لازم برای بهبودی را کاهش دهد.
بیماران معمولاً در همان روزی که جراحی میشوند یا بعد از یک شب بستری شدن به خانه می روند. زمان دقیق برگشت به کار روزانه در حداقل زمان ممکن بستگی به پیچیدگی عمل، نوع شغل و سرعت بهبودی شما دارد. اکثر بیماران در عرض ۴ تا ۶ هفته بهبود می یابند و میتوانند اکثر فعالیت های روزمره خود را انجام دهند. البته اگر شغل شما مستلزم انجام فعالیت بدنی سنگین است، باید زمان بیشتری برای استراحت در منزل اختصاص دهید. در برخی روشها مانند فیوژن برای اینکه پیوند استخوان کامل شود، ممکن است به ۱۲ تا ۱۸ ماه زمان نیاز داشته باشید.
عوارض جراحی دیسککتومی دیسک گردن
جراحی دیسککتومی گردن جزو عملهای کم عارضه محسوب میشود و عوارض زیادی ندارد. عوارض در روشهای مختلف متفاوت است و به عوامل خاصی مانند رویکرد جراحی و قدامی یا خلفی بودن آن بستگی دارد.
رایج ترین خطرات مرتبط با رویکرد قدامی عبارتند از:
- دیسفاژی یا مشکل در بلع: دیسفاژی تقریباً در ۹۰ درصد روشهای قدامی رخ میدهد و تقریباً به طور کامل ظرف چند هفته پس از جراحی برطرف میشود. علت دیسفاژی ترکیبی از تحریک عصب حنجره و تورم در گلو است.
- دیسفونی یا صدای غیر طبیعی: این عارضه در حدود ۱ درصد از عملهای قدامی رخ میدهد و ناشی از آسیب به عصب حنجره یا هیپوگلاس در گردن است. این عارضه معمولا بلافاصله پس از جراحی ظاهر میشود و خود به خود و بدون درمان خاصی برطرف میشود.
- آرتروز کاذب: شکست در همجوشی ستون فقرات در ۲ درصد از روشهای قدامی دیده میشود، اما همه بیماران دچار علائم نمیشوند. خطر ابتلا به آرتروز کاذب در صورت جراحی دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) کاهش می یابد.
- تحلیل دیسکهای مجاور: در روشهایی مانند همجوشی ستون فقرات گردن، حرکت در بخشهای مهرهای تحت درمان محدود میشود که فشار مکانیکی اضافی بر سطوح متحرک بالا و پایین وارد میکند. با گذشت زمان، ممکن است این نیروهای افزایش یافته، باعث تحلیل رفتن دیسک های مجاور شوند. این موضوع اغلب در بیمارانی که تعویض دیسک مصنوعی انجام میدهند، به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
در مقایسه با روش های قدامی، روش خلفی با از دست دادن خون بیشتر، افزایش میزان عوارض زخم و دوره نقاهت طولانیتر پس از جراحی همراه است. رایج ترین خطرات مرتبط با رویکرد خلفی عبارتند از:
- فلج عصب C5: در روش خلفی این خطر وجود دارد که طناب نخاعی به سمت عقب رانده شود. در حالی که این موضوع هیچ علامتی مربوط به خود نخاع ایجاد نمیکند، باعث افزایش تنش و کوتاه شدن عصب نخاعی C5 میشود. این موضوع باعث ضعف در عضله دلتوئید شانه میشود.
- هماتوم اپیدورال: تجمع خون در ناحیه اطراف نخاع به عنوان هماتوم اپیدورال شناخته میشود. خطر این عارضه نادر است و در ۰/۱٪ تا ۳٪ از جراحی های ستون فقرات گردن رخ میدهد. مصرف داروهای رقیق کننده خون یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) خطر این عارضه را تا شش برابر افزایش میدهد.
اگر نیاز به جراحی دیسککتومی دیسک گردن دارید، میتوانید با یک پزشک متخصص و ماهر درباره انتخاب روش جراحی مشورت کنید. برای این منظور میتوانید به دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، مراجعه کنید تا با بررسی دقیق شرایط، با بهترین و کم عارضهترین روش، جراحی و درمان شوید. راههای ارتباطی با دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، از طریق صفحه تماس با ما قابل مشاهده است. شما میتوانید برای دریافت وقت مشاوره در مطب ولیعصر، از شنبه تا چهارشنبه با شماره ۰۲۱۸۶۰۸۰۳۱۴ تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
مدت زمان جراحی دیسککتومی دیسک گردن چقدر است؟
مدت زمان جراحی بستگی به شرایط هر بیمار و نوع عمل دارد. گاهی اوقات بیماران ممکن است بیش از یک دیسک برای درمان داشته باشند و به این دلیل زمان جراحی طولانی تر میشوند.
چقدر پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن باید مسکن مصرف کنم؟
تحمل درد در افراد متفاوت است. برخی از بیماران تنها چند روز پس از جراحی از داروهای مسکن تجویز شده استفاده میکنند. برخی از بیماران ممکن است برای مدت طولانیتری پس از جراحی به آنها نیاز داشته باشند. یک تخمین تقریبی برای مدت نیاز به مسکن ۲ هفته پس از جراحی خواهد بود.
آیا پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن نیاز به مصرف داروهای دیگری دارم؟
علاوه بر داروهای ضد درد، بیماران داروهای آنتی بیوتیک را در بیمارستان دریافت میکنند تا از عفونت در محل جراحی جلوگیری کنند. به دلیل عوارض جانبی داروهای ضد درد، بسیاری از بیماران ممکن است نیاز به مسهل برای جلوگیری از یبوست، داروهای آنتی هیستامین برای کمک به خارش و داروی ضد تهوع داشته باشند.
چه زمانی پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن می توانم حمام کنم؟
توصیه میشود زخم خود را تا زمانی که بخیهها یا استریپ هایتان برداشته نشدهاند، بپوشانید. میتوانید از یک پانسمان ضد آب استفاده کنید تا بتوانید دوش بگیرید. هنگامی که زخم شما کامل بهبود یافت، بدون پانسمان نیز میتوانید دوش بگیرید، اما برای چند هفته از وارد آوردن فشار آب زیاد و مالش زخم خودداری کنید.
چقدر پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن می توانم رانندگی کنم؟
توصیه میشود تا دو هفته رانندگی نکنید و پس از آن فقط برای مسافت های کوتاه، رانندگی کنید. تا زمانی که احساس راحتی نکردید، دامنه حرکت خوبی در گردن ندارید و نمیتوانید توقف اضطراری انجام دهید، نباید رانندگی کنید. همچنین اگر هنوز گردنبند طبی دارید نباید رانندگی کنید.
آیا می توانم بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن زندگی طبیعی داشته باشم؟
به طور کلی، بهبودی فتق دیسک گردن نسبتا سریع و با درصد موفقیت بالا است. معمولاً اولین علائم بهبودی در ۲-۴ هفته اول پس از عمل ظاهر میشود و پس از ۱۲ هفته، بیمار باید بتواند به زندگی روزمره بازگردد.
جراحی دیسککتومی دیسک گردن چقدر دردناک است؟
ظرف چند ساعت پس از جراحی دیسک گردن احتمالاً میتوانید از خواب برخیزید و حرکت کنید و سپس همان روز یا صبح روز بعد از بیمارستان به خانه بروید. در روزهای اول کمی در ناحیه عمل شده احساس درد و ناراحتی خواهید کرد، اما با گذشت زمان از بین می رود.
آیا درد بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن از بین می رود؟
درد عصبی پس از جراحی دیسککتومی گردن در بیشتر موارد از بین می رود. با این حال، ممکن است بعد از جراحی یک سال یا حتی بیشتر طول بکشد تا اعصاب به طور کامل بهبود یابند. اعصاب در مقایسه با سایر بافتها کندتر ترمیم میشوند.
سریع ترین راه برای بهبودی پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن چیست؟
استراحت بهترین راه برای محافظت از محل جراحی و امکان التیام آن پس از جراحی است. بسیاری از افراد میخواهند سریعتر سر کار برگردند یا به ورزش یا فعالیت بدنی بپردازند، اما بازگشت زود به این کارها و زیادهروی در آنها میتواند باعث شکست در جراحی شود.
آیا بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن می توانم سفر کنم؟
بعد از ۲ هفته، فقط در صورت اجازه پزشک معالج میتوانید سفرهای کوتاهی داشته باشید. فقط برای مسافت های کوتاه با ماشین سفر کنید. اگر از بیمارستان به خانه مسیر طولانی در پیش دارید، هر ۳۰ تا ۴۵ دقیقه یکبار توقف کنید تا کمی حرکت کششی داشته باشید.
آیا صحبت کردن بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن سخت است؟
ممکن است پس از جراحی قدامی گردن، برخی تغییرات را در بلع یا صدا را تجربه کنید. این میتواند به دلیل تورم ماهیچه ها یا کشش اعصابی متصل تارهای صوتی در طول جراحی باشد. این اتفاق شایع است و خودبخود از بین می رود.
بهترین راه خوابیدن بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن چیست؟
بهترین راه برای کاهش درد و خطر ابتلا به عارضه بعد از عمل این است که به پشت بخوابید و یک بالش زیر زانو قرار دهید. این امر به ستون فقرات گردنی و قفسه سینه کمک بسیاری میکند و درد شما را کاهش میدهد. همچنین بهتر است در صورت امکان بازوهای خود را در کنار خود نگه دارید.
آیا می توانم بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن تنها زندگی کنم؟
احتمالاً برای چند هفته برای کارهایی مانند آشپزی، خرید مواد غذایی و کارهای خانه به کمک نیاز خواهید داشت. اگر تنها زندگی میکنید، بهتر است برای مدتی با خانواده یا دوستان خود بمانید.
آیا جراحی دیسککتومی دیسک گردن میتواند باعث افسردگی شود؟
مطالعات نشان میدهد که بیش از ۲۰ درصد از بیماران پس از عمل ستون فقرات دچار افسردگی شدند. اگرچه شروع افسردگی پس از جراحی برای هر فردی متفاوت است، اما تغییرات عمده در فعالیت، داروها، سطح استرس و خواب میتواند به احساس خستگی، اضطراب و ناامیدی کمک کند.
چرا پس از جراحی دیسککتومی دیسک گردن درد در شب بدتر میشود؟
در بسیاری از افراد درد بعد از جراحی در شب بدتر میشود. این احتمالاً به دلیل ترکیبی از عواملی چون استرس، تأثیر برخی داروها بر خواب، سایر اختلالات خواب و چرخه های طبیعی فعالیت و استراحت بدن ایجاد میشود.
تا چه مدت بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن گلویم درد میکند؟
گلودرد و کمی ناراحتی خفیف در هنگام بلع بعد از جراحی شایع است. این عارضه معمولاً طی ۲-۳ روز برطرف میشود.
آیا بعد از جراحی دیسککتومی دیسک گردن صدای من برمی گردد؟
تغییر و گرفتگی صدا و بلع از عوارض شایع عمل است و پس از حدود ۲ الی سه روز خودبه خود برطرف میشود.
آیا جراحی دیسککتومی دیسک گردن میتواند باعث از دست دادن حافظه شود؟
ممکن است هنگام بیدار شدن از عمل به دلیل بیهوشی احساس کنید که حافظه خود را گاهی از دست می دهید اما موقتی است. داروهای بعد از عمل نیز ممکن است بر حافظه شما تأثیر بگذارد. اگر این اتفاق افتاد، حتماً بلافاصله جراح خود را مطلع کنید تا بتواند نسخه را تنظیم کند.
آیا خطر فلج شدن در جراحی دیسککتومی دیسک گردن وجود دارد؟
این احتمال وجود دارد اما درصد آن بسیار بسیار کم است. به طور کلی، خطر فلج برای اکثر جراحی های ستون فقرات کمتر از ۱٪ در نظر گرفته میشود.
آیا جراحی دیسککتومی دیسک گردن میتواند بر بینایی تأثیر بگذارد؟
تاری دید یک عارضه بسیار نادر است اما ممکن است پس از جراحی گردن اتفاق بیفتد. در صورت بروز این عارضه با پزشک خود مشورت کنید.
