همه چیز درباره سکته مغزی

توضیحاتی درباره سکته مغزی

درباره سکته مغزی چه می‌دانید؟ ما در این مقاله به بررسی سکته مغزی (stroke)، علت و علائم و توضیحات دیگر می‌پردازیم. در ابتدا درباره سکته مغزی می‌توان گفت که این سکته یک عارضه غافل‌گیرکننده است. این عارضه بدون اطلاع به صورت ناگهان رخ می‌دهد و شما را درگیر خود می‌کند. هنگامی‌ که جریان خون در مغز قطع شود، سکته مغزی شما را غافل گیر می‌کند.

سالانه عده زیادی از افراد توسط این سکته غافل گیر می‌شوند و طعم مرگ را می‌چشند. در دنیا سه عامل مهم مرگ وجود دارد، اولین عامل عارضه قلبی، دومین عامل سرطان و سومین عامل همین سکته مغزی است. در اثر رخ دادن ایسکمیک و هموراژیک، سلول‌های مغز از بین می‌روند و سکته مغزی اتفاق می‌افتد. در ادامه توضیحات دقیق‌تر و کامل‌تری در مورد اصطلاحات ذکر شده خواهیم داد.

سلول‌های مغزی ما وابسته به اکسیژن هستند و نبود اکسیژن به معنای مرگ سلول است. در این حالت یک طرف از بدن دچار مشکل می‌شود. اگر اقدامات لازم صورت گیرند، امکان احیاء سلول‌ها وجود دارد.

 تعریف کامل و جامع سکته مغزی

سکته مغزی یک اختلال نورولوژیکی است. این اختلال به عملکردهای جسمی و حرکتی فرد آسیب می‌زند. سکته مغزی در واقع به خون رسانی در مغز مربوط است و هرگونه لخته خون باعث ایجاد آن می‌شود. پاره شدن عروق مغزی نیز سکته مغزی را به دنبال دارد.

سکته مغزی باید در اسرع وقت تشخیص داده شود، در غیر این صورت عوارض جبران‌ناپذیری خواهد داشت. اگر سکته مغزی در اثر لخته رخ دهد، به آن سکته ایسکمیک گفته می‌شود. این نوع سکته بسیار رایج است. با پاره شدن عروق مغزی، سکته هموراژیک رخ می‌دهد.

این سکته بدون عوارض نیست و عوارض آن به شدت، محل و زمان بروز آن بستگی دارد. عوارض سکته مغزی ممکن است ماندگار باشند. عوارض ماندگار، زندگی فرد را دگرگون می‌کنند. یکی از دلایلی که به درمان سریع سکته توصیه می‌شود، همین ماندگار شدن عوارض است.

اگر زندگی ناسالمی دارید، ورزش نمی‌کنید و اضافه وزن دارید، ریسک سکته مغزی برای شما وجود دارد. در نتیجه برای کاهش خطر سکته مغزی، بهتر است به سبک زندگی خود توجه کنید.

چند نوع سکته مغزی وجود دارد؟

در قسمت‌های قبلی اشاره کوتاهی به انواع سکته مغزی داشتیم؛ ولی در این قسمت قصد داریم انواع سکته مغزی را به طور کامل شرح دهیم. چند نوع سکته مغزی وجود دارد:

۱.  سکته مغزی ایسکمیک

این نوع از سکته، مربوط به جریان خون است و با جریان خون ارتباط مستقیم دارد. اگر خون یکی از رگ‌های مغز تبدیل به لخته شود، آن گاه سکته مغزی ایسکمیک رخ می‌دهد. سرخرگ‌ها خون را انتقال می‌دهند و اگر خون نتواند از سرخرگ عبور کند و مسدود شود، مغز دچار سکته می‌شود.

لخته خون می‌تواند در اثر رسوب چربی رخ دهد. به همین دلیل احتمال سکته در افرادی که چربی و وزن بالایی دارند زیاد است. گاهی رگ‌های خونی ضخیم می‌شوند و خون منتقل نمی‌شود. در حالت کلی افزایش کلسترول، کلسیم و چربی موجب لخته شدن خون می‌شود و به سکته مغزی می‌انجامد.

۲.  سکته مغزی خون ریزی دهنده یا هموراژیک

اگر یکی از رگ‌های انتقال دهنده خون به مغز، دچار پارگی شود، خون در مغز پخش می‌شود. آسیب مغزی در نتیجه پخش شدن خون در مغز اتفاق می‌افتد.

در موارد بسیار نادری شاهد این نوع از سکته خواهیم بود. اگر خونریزی و پخش خون در بافت‌های مغز غیر قابل کنترل و شدید باشد موجب مرگ خواهد شد. از دلایل سکته هموراژیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضد انعقاد خون
• ناهنجاری شریان‌ها AVM و AVF
• فشار خون بالا
• آنوریسم مغزی

۳.  سکته مغزی کوچک یا گذرا یا همان TIA

یکی دیگر از انواع سکته که در مغز رخ می‌دهد، TIA است. این سکته در صورت گرفتگی در رگ‌های خونی اتفاق می‌افتد.علائم سکته مغزی تا ۲۴ ساعت ادامه می‌یابند و اگر سریع تشخیص داده شود، به راحتی درمان می‌شود. اگر شاهد کوچک‌ترین علائمی بودید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.

۴.  سکته مغزی کریپتوژیک

گاهی حتی در آزمایش هم نشانی از سکته دیده نمی‌شود؛ ولی فرد دچار این عارضه شده است. در این شرایط می‌توان گفت فرد دچار سکته کریپتوژیک شده است.

۵.  سکته مغزی ساقه مغزی

نوعی از سکته در ساقه مغز رخ می‌دهد و به عبارتی علت بعضی از سکته‌ها در قسمت ساقه مغز است. این نوع سکته هر دو طرف بدن را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.

سکته مغزی چه علائمی دارد؟

به طور کلی سکته مغزی با علائم زیر ظاهر می‌شود:

1. سردرد ناگهانی و بسیار شدید
2. افتادگی پلک
3. قرینه نماندن صورت
4. افت سطح هوشیاری در حد بی هوشی
5. عدم احساس در یک قسمت از بدن
6. اختلال در حرف زدن
7. تاری دید و اختلال در بینایی
8. عدم توانایی در راه رفتن
9. از دست دادن تعادل

1. عدم کنترل اندام‌ها
2. اختلال در تفکر
3. اختلال در حواس
4. عدم توانایی ادراک کلام
5. تهوع و استفراغ
6. سرگیجه
7. اختلال در جویدن، بلعیدن و خوردن
8. تشنج شدید

به چه دلایلی سکته مغزی رخ می‌دهد؟

بروز سکته مغزی بی دلیل نیست و بنا به دلایل زیر رخ می‌دهد:

1. دیواره عروق خونی ضخیم می‌شوند. این ضخیم شدن می‌تواند ناشی از انباشته شدن کلسیم، چربی و … باشد.
2. هنگام افزایش فشار خون، سکته مغزی اتفاق می‌افتد.
3. افزایش کلسترول خون نیز به سکته می‌انجامد.
4. چاقی و اضافه وزن از دلایل دیگر سکته مغزی هستند.
5. بیماری‌های قلب و عروق و حتی دیابت نیز خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
6. مصرف سیگار به مغز آسیب می‌زند.
7. عدم تحرک، سکته مغزی را در کمین نگه می‌دارد.
8. استرس، قاتل مغز است.
9. اختلالات هورمونی و حتی هورمون درمانی نیز از دلایل بروز این سکته هستند.

تست F.A.S.T چیست؟

تست F.A.S.T از تست‌هایی است که برای تشخیص علائم سکته مغزی استفاده می‌شود. از تست از چهار قسمت تشکیل شده است:

1. صورت یا همان FACE: پزشک از بیمار درخواست می‌کند تا لبخند بزند. در پی این لبخند، پزشک به دنبال علائم سکته است. اگر هنگام لبخند یک طرف صورت بیفتد، نشان از علائم سکته است.
2. دست‌ها یا همان ARMS: پزشک از بیمار درخواست می‌کند که دست‌های خود را بلند کند و بالا ببرد. اگر یکی از دست‌ها شل شود، خطر سکته وجود دارد.

1. صحبت یا SPEECH: پزشک از بیمار در خواست می‌کند تا یک کلمه مشخص را چندین بار تکرار نماید. اگر کلمات تکرار نشوند یا نصفه بیان شوند، علائم سکته مشخص خواهد شد.
2. زمان یا TIME: زمان در سکته اهمیت زیادی دارد. در کوتاه‌ترین زمان باید به بیمار رسیدگی شود.

تشخیص قطعی سکته مغزی چگونه انجام می‌شود؟

برای تشخیص سکته مغزی موارد زیر انجام می‌شود:

1. سیستم عصبی بیمار به طور کامل بررسی می‌شود.
2. با استفاده از سی تی اسکن، عروق مغز بررسی می‌شوند.
3. با استفاده از ام آر آی جریان خون در رگ‌ها بررسی می‌شود.
4. برای بررسی ناهنجاری‌های رگ‌ها و گردن سونوگرافی دابلر انجام می‌شود.
5. تصویر برداری از مغز صورت می‌گیرد.
6. آزمایش‌های قلبی از بیمار گرفته می‌شود. گاهی مشکلات قلبی زمینه ساز سکته‌های مغزی هستند.
7. از عروق گردن و مغز سونوگرافی داپلکس گرفته می‌شود.

چه عواملی در بروز سکته مغزی خطرناک هستند؟

عوامل بسیاری خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهند؛ این عوامل به دو قسمت تقسیم می‌شوند:

۱.  ریسک عوامل متغیر و قابل تغییر

• زمینه بیماری قلبی
• فشار خون بالا
• اعتیاد به سیگار یا در معرض دود سیگار بودن.
• اعتیاد به کوکائین یا متامفتامین
• سابقه سکته مغزی گذرا
• غلظت خون یا افزایش گلبول‌های قرمز
• کلسترول بالا
• بیماری قند خون یا دیابت
• چاقی و وزن بالا
• عدم تحرک و بی تحرکی
• اعتیاد به مصرف مشروبات الکلی
• داشتن قلبی با ریتم غیرطبیعی
• نارسایی قلبی
• داشتن سابقه خانوادگی

۲.  ریسک عوامل غیر قابل تغییر

• سن بالا

در افرادی که سن آن‌ها بالای ۵۵ سال است، احتمال و خطر سکته وجود دارد.

• نژاد

نژادهای آفریقایی و آمریکایی بیشتر از سایر نژادها دچار سکته می‌شوند.

• جنس

ریسک سکته مغزی در آقایان بیشتر است؛ ولی اگر در خانم‌ها اتفاق بیفتد احتمال مرگ بیشتر است.

• هورمون

مصرف قرص‌های ضدبارداری و حتی هورمون درمانی خطر سکته را افزایش می‌دهد.

سکته مغزی چه عوارضی دارد؟

سکته مغزی، مانند هر سکته دیگری بدون عوارض نیست و گاهی عوارض جبران‌ناپذیری دارد. این عوارض حتی می‌توانند زندگی فرد را مختل کنند و رنج بزرگی را به بیمار تحمیل کنند. از این عوارض می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. فلج شدن و ناتوانی در تمامی عملکردهای حسی و حرکتی
2. مشکلات دائمی در تکلم و بلعیدن
3. اختلال در حافظه و تفکر
4. مشکلات عاطفی
5. احساسات غیرمعمول مانند درد یا بی حسی

آیا سکته مغزی درمان دارد؟

درمان بسیاری از مشکلات و بیماری‌ها کشف شده‌اند یا در حال کشف هستند. سکته مغزی نیز درمان دارد؛ ولی درصورتی‌که درمان به موقع و سریع انجام شود. درمان سریع این سکته بسیار مهم است. اقدامات درمانی باید سریع صورت گیرند تا عوارض ناشی از سکته به حداقل برسد. پزشک تشخیص می‌دهد که از چه نوع درمانی استفاده کند. معمولاً این مشکل یا عارضه با دارو قابل درمان است.

دارو، از افزایش لخته خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کند، فشار خون و همچنین میزان کلسترول را کاهش می‌دهد. گاهی در اثر سکته، مغز ورم می‌کند. برای کاهش این ورم، پزشک تصمیم به جراحی می‌گیرد. با انجام جراحی، احتمال بروز سکته در دفعات بعد به حداقل می‌رسد.

درمان فوری سکته مغزی

هنگامی که نوع سکته توسط پزشک تشخیص داده شد، اگر سکته از نوع ایسکمیک باشد می‌توان از درمان فوری استفاده کرد. پزشک در این شرایط داروی ضد انعقاد خون تجویز می‌کند. تا حداکثر سه ساعت پس از سکته، این دارو اثر درمانی می‌گذارد. اگر بیشتر از سه ساعت از سکته بگذرد، امکان درمان فوری با دارو وجود ندارد. یک درمان فوری دیگر برای این سکته، کنترل ورم مغز، فشار خون و خونریزی است. در صورتی که مشکلی در این زمینه دارید می توانید با شماره تماس های موجود در وب سایت تماس حاصل کنید.

سکته مغزی چه صدمات بلند مدتی را به دنبال دارد؟

صدمات ناشی از سکته، به شدت سکته مغزی بستگی دارد. اگر درمان به سرعت انجام گیرد، احتمال صدمات بلند مدت کاهش می‌یابد. این مسئله که چه نوع صدمات بلند مدتی فرد را درگیر می‌کند، به ناحیه درگیر بستگی دارد.

چگونگی بروز سکته مغزی

سکته مغزی، در صورت پارگی یا ایجاد هرگونه مشکل در رگ‌ها رخ می‌دهد. پارگی یا انسداد از جمله مشکلات رگ‌ها هستند. اگر این مشکلات سریع درمان شوند، از مرگ سلول‌ها جلوگیری می‌شود. همان طور که اشاره کردیم، مرگ سلول اتفاق ناخوشایندی برای مغز و تقویت کننده بروز سکته است.