دیسک، ساختاری است که میان مهرههای ستون فقرات قرار میگیرد و گاهی اوقات دچار پارگی و بیرونزدگی میشود و به نخاع فشار وارد میکند. در عمل جراحی دیسک کمر، بافتهایی که به اعصاب فشار وارد میکنند، توسط جراح برداشته میشوند. پس از عمل، فشار از ریشههای نخاعی برداشته شده و علائم ناشی از فشار دیسک کمر نیز بهبود مییابند. عمل جراحی فتق دیسک کمر آخرین گزینه درمانی است و زمانی توسط پزشک پیشنهاد میشود که بدن بیمار به سایر درمانها پاسخ نداده باشد. امروزه جراحی دیسک کمر اغلب با روشهای نوین جراحی مانند میکرودیسککتومی، آندوسکوپی و لیزر انجام میشود که به دلیل ایجاد برش کمتر، عوارض زیادی نداشته و دوره نقاهت آن کوتاهتر است.
هدف از جراحی دیسک کمر
جراحی دیسک با هدف کاهش فشار دیسک بیرونزده بر اعصاب و تسکین درد انجام میشود. زمانی که دیواره دیسک دچار آسیب یا پارگی شود، مواد ژلاتینی داخل دیسک به بیرون ریخته و بیرونزدگی دیسک باعث ایجاد فشار بر عصب پشت مهرهها و درد میشود. بنابراین، برای درمان این مشکل باید فشار وارده را با برداشتن بخشی از استخوان ستون مهره، برداشتن یا تخریب بخشی از دیسک، تعویض دیسک یا حذف کل دیسک از بین برد.
جراحی دیسک کمر با روشهای مختلفی انجام میشود که انتخاب آن به شدت دیسک و شرایط عمومی بیمار بستگی دارد. اگر دیسک کمر فشار زیادی به اعصاب وارد کرده باشد و علائم بیماری شدید باشند، از روشهای جراحی باز شامل دیسککتومی، لامینکتومی، فیوژن و ایمپلت دیسک مصنوعی استفاده میشود. اما اگر دیسک کمر شدید نباشد، میتوان از روشهای جراحی بسته شامل میکرودیسککتومی، آندوسکوپی و لیزر بهره برد. بنابراین پزشک معالج با ارزیابی عوامل مختلف از جمله علائم، نتایج تصویربرداری و آزمایشات میتواند علت و شدت دیسک کمر را مشخص کند و بر اساس آن و با توجه به شرایط کلی بدن فرد، روشی که احتمال موفقیت بالاتری دارد را پیشنهاد دهد.
چه زمانی نیاز به جراحی دیسک کمر است؟
فتق دیسک معمولا با استراحت، مصرف مسکن و انجام فیزیوتراپی بهبود پیدا میکند. در صورت عدم بهبود علائم، از روشهای غیرجراحی مانند تزریق کورتون در فضای اپیدورال، طب سوزنی و اوزونتراپی استفاده میشود. اما اگر با وجود انجام تمامی این درمانها، علائم شما پس از ۴ الی ۸ هفته بهبود نیابد، جراحی دیسک کمر میتواند درد را سریعتر از سایر درمانها کاهش دهد و حتی ممکن است تنها گزینه درمانی باشد. بنابراین، جراحی دیسک کمر به عنوان آخرین راهحل و پس از ارزیابی دقیق توسط پزشک و حصول اطمینان از احتمال موفقیت آن انجام میشود. هدف اصلی جراحی دیسک کمر، محافظت از ریشه عصبی و نخاع در برابر تحریک و فشار ناشی از پارگی دیسک است.
هنگام تعیین نیاز به جراحی دیسک کمر، عوامل مختلفی در نظر گرفته میشوند که شامل:
- شدت علائم: میزان تداخل علائم بیمار با زندگی روزمره، تاثیر بسزایی بر نیاز یا عدم نیاز وی به جراحی خواهد داشت. اگر علائم فتق دیسک کمر، زندگی فرد را مختل کرده باشند و بهبودی حاصل نشده باشد، جراحی ممکن است تنها راه درمان باشد.
- محل و اندازه فتق: در صورتی که دیسک دچار فتق شدید و یا پارگی شده باشد، احتمالا جراحی تنها راه درمان است.
- میزان فشردگی یا آسیب عصب: هرچه میزان فشاری که عصب درگیر با دیسک تحمل میکند، بالاتر و شدیدتر باشد و یا عصب تحتفشار دچار آسیب شده باشد، احتمال تجویز جراحی افزایش پیدا خواهد کرد.
- سلامت کلی و سوابق پزشکی بیمار: برخی شرایط یا ابتلا به بیماریهای زمینهای ممکن است خطرات مرتبط با جراحی را افزایش دهند.
- سن بیمار: با بالا رفتن سن، خطر عوارض خطرناک جراحیهای تهاجمی و بیهوشی افزایش مییابد. اگر بیمار مسن باشد، احتمالا امکان انجام جراحی وجود نخواهد داشت.
- به شدت احساس درد میکنید، تا حدی که نمیتوانید فعالیتهای روزانه خود را انجام دهید.
- دچار ضعف بیش از حد یا بیحسی مداوم در پاها هستید.
- دچار بیاختیاری ادرار یا مدفوع شدهاید.
- در ایستادن یا راه رفتن مشکل دارید.
همچنین اگر مبتلا به سندرمهای دم اسبی (کودا اکوبینا) و نخاع مخروطی (کونوس مدولاریس) هستید و علائم بالا در شما وجود دارد، به عنوان یک مورد اورژانسی در نظر گرفته میشوید. در این صورت باید ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت آینده، تحت عمل جراحی قرار بگیرید تا از بروز آسیبهای جبرانناپذیر به نخاع و اعصاب جلوگیری شود.
روش های جراحی دیسک کمر (جراحیهای بسته)
در جراحی دیسک کمر به روشهای بسته یا کمتهاجم، برش کوچکی در ناحیه موردنظر ایجاد میشود که عوارض کمتری دارد و دوران نقاهت آنها نیز کوتاهتر است. این روشها شامل میکرودیسککتومی، آندوسکوپی و نوکلئوپلاستی یا جراحی با لیزر است. نوع جراحی بر اساس تشخیص پزشک، شرایط بیمار، شدت و علت دیسک انتخاب میشود.
میکرودیسککتومی یا جراحی میکروسکوپی دیسک کمر
میکرودیسککتومی یا جراحی میکروسکوپی دیسک کمر، روش دقیقتر جراحی دیسککتومی با برش کوچکتر است که برای حذف قسمت آسیبدیده دیسک استفاده میشود. این روش معمولا گزینه درمانی اول برای تمامی افراد کاندید جراحی دیسک کمر است. این روش به تسکین درد، بهبود تحرک و بازیابی عملکردهای طبیعی مربوط به نشستن، ایستادن و راه رفتن بیمار کمک بسیاری میکند.
جراحی دیسک کمر با لیزر (PLDD)
جراحی دیسک کمر با لیزر یا نوکلئوپلاستی (PLDD) نیز یک درمان کمتهاجم است و در واقع عمل جراحی محسوب نمیشود. در این روش از انرژی لیزر برای حل کردن بخشی از هسته دیسک به صورت کنترل شده و بدون آسیب به بافتهای مجاور استفاده میشود.
روشهای جراحی دیسک کمر (جراحیهای باز)
در جراحی دیسک کمر به روش باز، برش بزرگتری در بدن ایجاد میشود و پزشک زمانی تصمیم به انجام این روشها میگیرد که تکنیکهای غیرتهاجمی اثربخش نبودهاند و یا دیسک کمر با سایر مشکلات ستون فقرات همراه است. روشهای جراحی دیسک کمر باز شامل دیسککتومی، لامینکتومی، فورامینوتومی، همجوشی ستون فقرات و ایمپلنت دیسک مصنوعی است.
دیسککتومی باز
در روش جراحی باز دیسک کمر (دیسککتومی باز) عامل مزاحم حذف میشود. جراح برای کاهش فشار وارد شده بر اعصاب و کاهش درد، قسمت آسیبدیده دیسک را برمیدارد. این عمل نیز تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و طی آن جراح با ایجاد برش در کمر، عضلات و ریشه عصبی را به آرامی کنار میزند و قسمت آسیب دیده دیسک را خارج میکند. با پیشرفت علم پزشکی و امکان جراحی میکروسکوپی دیسک کمر یا میکرودیسککتومی، این روش دیگر انتخاب اول جراحان حتی در موارد شدید بیرونزدگی دیسک نیست.
لامینکتومی
تصور کنید پارگی دیسک کمر شما فرد مزاحمی است که پشت یک در پنهان شده است. جراحی لامینکتومی مانند برداشتن درب برای دستگیری فرد مزاحم است. هر مهره ستون فقرات از یک استخوان استوانهای شکل و کم ارتفاع به نام جسم مهره و یک حلقه استخوانی که نخاع را درون خود جای داده است، تشکیل میشود. به بخشی از این حلقه استخوانی لامینا میگویند که طی عمل لامینکتومی یا لامینوتومی، بخشی از آن برداشته میشود تا فشاری که دیسک پاره شده به نخاع و اعصاب وارد میکند، تا حدی کاهش پیدا کند.
فورامینوتومی
در روش فورامینوتومی یا فورامینوکتومی برای از بین بردن فشار روی عصب، جراح حفرهای را که ریشه عصبی از آن عبور کرده را گشادتر و بازتر میکند. فورامینوتومی معمولا در کنار روشهای دیگر انجام میشود، زیرا ممکن است جراح برای انجام این عمل به لامینکتومی یا برداشتن استخوان لامینا نیز احتیاج داشته باشد. این روش همچنین ممکن است ستون فقرات را با همجوشی ستون فقرات یا فیوژن تثبیت کند.
فیوژن یا همجوشی ستون فقرات
روش همجوشی ستون فقرات یک روش تهاجمی است که در آن دیسک آسیبدیده خارج شده و جای آن با استخوان پر میشود یا دو مهره با پلاتین به یکدیگر پیچ میشوند. در نتیجه، دو مهره مرتبط با این دیسک به صورت دائمی به یکدیگر متصل شده و امکان حرکت میان این دو مهره کاهش پیدا میکند و یا از بین میرود. روش همجوشی تحت عنوان جراحی دیسک کمر با پلاتین نیز شناخته میشود، اما این اتصال تنها با پلاتین نیست و با استفاده از پیوند استخوان از خود بیمار (اتوگرافت)، استخوان اهدایی (آلوگرافت) و استخوان مصنوعی نیز انجام خواهد شد.
عمل تعویض دیسک یا ایمپلنت دیسک مصنوعی
در روش تعویض دیسک که به آن ایمپلنت دیسک مصنوعی یا جراحی دیسک کمر با پروتز نیز گفته میشود، دیسک آسیبدیده خارج شده و با یک دیسک مصنوعی تعویض خواهد شد. دیسک مصنوعی از مواد پلیمری مخصوصی ساخته میشود که دامنه حرکت و میزان تحمل فشار آن تا حد قابل قبولی مشابه دیسک طبیعی است. دیسک مصنوعی متشکل از دو صفحه است که یک صفحه به مهره بالایی دیسک آسیبدیده و صفحه دیگر به مهره پایینی متصل میشود. اکثر دیسکهای مصنوعی از هیدروژل ساخته میشوند که این ماده با جذب آب منبسط میشود. پس از قرار دادن دیسک مصنوعی در حفره دیسک، آن را با استفاده از آب منبسط میکنند تا مهره را کاملا پر کند. دیسک مصنوعی، تراکمپذیر و قابل فشرده شدن است و تقریبا مانند دیسک طبیعی عمل کرده و امکان حرکت را فراهم میکند.
مقایسه روشهای مختلف جراحی دیسک کمر
روشهای مختلفی برای جراحی دیسک کمر وجود دارد که هریک از آنها دارای مزایا و معایب خاصی هستند. انتخاب این روشها به عنوان گزینه درمانی، پس از بررسی پزشک متخصص و بر اساس شرایط بیمار و مشکلات همراه با دیسک کمر انجام میشود. در جداول زیر روشهای مختلف جراحی دیسک کمر با یکدیگر مقایسه شدهاند.
مقایسه روش انجام انواع جراحیهای دیسک کمر و کاندیدای مناسب آن
روش جراحی | توضیح مختصر جراحی | افراد مناسب انجام این روش |
---|---|---|
میکرودیسککتومی | حذف فتق دیسک از طریق ایجاد یک برش ۱ سانتیمتری در کمر | اکثر افرادی دچار فتق دیسک که به درمان غیر جراحی پاسخ ندادند |
اندوسکوپی | حذف فتق دیسک از طریق ایجاد یک برش کوچک در کمر و یک دوربین کوچک | افراد دچار فتق دیسک که به درمان غیر جراحی پاسخ ندادند |
نوکلئوپلاستی | استفاده از انرژی رادیوفرکانسی برای حل کردن بخشی از دیسک | افراد دارای فتق دیسک به جز مواردی که دیسک وارد کانال نخاعی شده، افراد باردار و افراد بالای ۵۰ سال |
دیسککتومی | خارج کردن کل یا بخشی از دیسک از طریق ایجاد یک برش بزرگ در کمر | فتق دیسک بزرگ یا چند دیسک که به درمان غیر جراحی پاسخ نداده (دیسککتومی باز منسوخ شده است) |
لامینکتومی | حذف بخشی از استخوان ستون مهره جهت رفع فشار از نخاع | فتق دیسک همراه تنگی دژنراتیو، شکستگی، تومور ستون فقرات، آبسه و تغییرشکل ستون فقرات |
فورامینوتومی | گسترش حفره عبور ریشه عصبی | دیسک کمر شدید همراه آرتروز ستون فقرات، خار استخوانی، انحطاط دیسکهای بین مهرهای، کیست یا تومور |
اسپینال فیوژن | اتصال دو یا چند استخوان در ستون فقرات به یکدیگر | دیسک کمر همراه با شکستگی و جابجایی مهرهها، انحراف ستون فقرات و آرتروز |
جایگزین دیسک مصنوعی | جایگزین کردن دیسک آسیبدیده با دیسک مصنوعی | از بین رفتن کامل دیسک به جز بیماران دارای اسپوندیلولیستزی قابل توجه و تنگی ستون فقرات |
مقایسه مزایا و معایب انواع جراحیهای دیسک کمر
روش جراحی | مزایای جراحی | معایب جراحی |
---|---|---|
میکرودیسککتومی | کمتهاجم، دوران نقاهت کوتاه، احتمال پایین بروز عوارض بعد از عمل، ایجاد زخم کوچک | پارگی دورال (۱ تا ۷ درصد)، بیاختیاری روده یا مثانه، خونریزی و عفونت |
اندوسکوپی | کمتهاجم، دوران نقاهت کوتاه، احتمال پایین بروز عوارض | پارگی دورال، عود مجدد دیسک، خونریزی، عفونت، هماتوم، بیحسی موقت در اندام تحتانی |
نوکلئوپلاستی
| کمتهاجم، دوران نقاهت کوتاه، خطر کمتر عوارض، حفظ ساختار دیسک | عفونت محل سوراخ سوزن، بیحسی ساق پا و افزایش درد در محل وارد کردن سوزن |
دیسککتومی | موثر برای درمان فتقهای بزرگ و چندین فتق دیسک همزمان | تهاجمی، دوران نقاهت طولانیتر، احتمال بیشتر بروز عوارض بعد از عمل، آسیب به بافتهای مجاور دیسک، عفونت، خونریزی و آمبولی ریه |
لامینکتومی | موثر برای درمان تنگی ستون فقرات، احتمال پایینتر فتق مجدد، امکان انجام همزمان با میکرودیسککتومی | تهاجمی، دوران نقاهت طولانیتر، احتمال بیشتر بروز عوارض بعد از عمل، عفونت زخم، آمبولی ریه، نشت مایع نخاعی و آسیب به عصب |
فورامینوتومی | موثر برای درمان تنگی فورامینال، رفع سایر مشکلات ستون فقرات | خونریزی، عفونت، لخته شدن خون، آسیب عصبی، بیثباتی ستون فقرات، عود مجدد، محدودیت حرکت در ناحیه عمل |
اسپینال فیوژن | موثر برای درمان ناپایداری ستون فقرات،احتمال پایین فتق مجدد | عفونت، احتمال آمبولی ریه، آسیب به عصب نخاعی، درد مداوم در محل پیوند استخوان، فشار مضاعف بر استخوانهای مجاور مهرههای جوشخورده، محدودیت حرکت در ناحیه عمل |
جایگزین دیسک مصنوعی | عملکرد دیسک مصنوعی تا حد قابل قبولی مشابه دیسک طبیعی است | عفونت اطراف دیسک مصنوعی، دررفتگی، جابجایی یا شکستن دیسک مصنوعی، نیاز به جراحی اضافی، واکنش آلرژیک، از دست دادن انعطاف و کاهش دامنه حرکت ستون فقرات و لخته شدن خون در پا به دلیل کاهش فعالیت |
مقایسه مدت زمان مورد نیاز برای بستری، زمان بازیابی و نرخ موفقیت انواع جراحیهای دیسک کمر
روش جراحی | مدت زمان بستری | مدت زمان بازیابی | نرخ موفقیت |
---|---|---|---|
میکرودیسککتومی | ۲-۱ روز | ۴-۲ هفته | ۹۰% |
اندوسکوپی | ۲-۱ روز | ۴-۲ هفته | ۸۴% |
نوکلئوپلاستی | ۲-۱ روز | ۴-۲ هفته | ۷۵-۸۰% |
دیسککتومی | ۴-۳ روز | ۸-۶ هفته | ۷۰-۷۵% |
لامینکتومی | ۴-۳ روز | ۸-۶ هفته | ۷۰-۹۰% |
فورامینوتومی | ۴-۳ روز | ۸-۶ هفته | ۸۴-۹۴% |
اسپینال فیوژن | ۵-۳ روز | ۶-۳ ماه | ۷۰-۹۰% |
جایگزین دیسک مصنوعی | ۵-۳ روز | ۸-۶ هفته | ۸۷.۵% |
بهترین روش جراحی دیسک کمر چیست؟
بهترین روش جراحی دیسک کمر، جراحی میکرودیسککتومی کمر است که به اصطلاح گلد استاندارد جراحی دیسک کمر محسوب میشود. در این روش تنها بخش کوچکی از دیسک که به ریشه عصبی فشار میآورد، برداشته شده و بخش عمدهای از دیسک سالم میماند. این نوع جراحی معمولا به صورت سرپایی یا با یک شب بستری در بیمارستان انجام میشود. اکثر بیماران میتوانند حدود یک تا سه هفته پس از جراحی به محل کار و روال معمول زندگی خود بازگردند.
میکرودیسککتومی دارای میزان موفقیت بالایی است و مطالعات انجام شده نیز درصد موفقیت این روش را بین ۸۰ تا ۹۰ درصد گزارش کردهاند. مطالعات همچنین نشان میدهند، افرادی که برای فتق دیسک کمر تحت عمل جراحی قرار گرفتهاند، در مقایسه با افرادی که درمان غیرجراحی داشتند، در طول دو سال، بهبود بیشتری در علائم خود مشاهده کردهاند. (منبع)
مراقبتهای لازم بعد از عمل جراحی دیسک کمر
عمل جراحی به طور کلی درمان سنگینی برای بدن محسوب میشود و مراقبتهای بعد از هر عمل نیز بر نتیجه نهایی تاثیر بسزایی خواهد داشت. بنابراین، پس از جراحی بیرونزدگی دیسک کمر برای بهبودی سریعتر حتما به توصیههای پزشک خود درباره مراقبتهای لازم بعد از عمل دیسک کمر توجه داشته باشید، زیرا عمل جراحی دیسک با روشهای مختلفی انجام میشود و ممکن است پزشک با توجه به شرایط بدنی و نتایج عمل، مراقبت ویژهای برای شما در نظر گرفته باشد. به طور کلی، مراقبتهایی که بعد از جراحی دیسک کمر باید انجام دهید به شرح زیر است:
- استراحت کافی: بعد از عمل باید مراقب فعالیتهای روزمره خود باشید. معمولا در سه روز اول فقط باید دراز بکشید و تنها برای استفاده از سرویس بهداشتی از جای خود بلند شوید. پس از سه روز و تا زمانی که پزشک به شما اجازه دهد باید از انجام فعالیتهایی همچون راه رفتن، نشستن و ایستادنهای طولانی، بالا و پایین رفتن مکرر از پله، نشستن در اتومبیل بیش از یک ساعت، خم و راست شدن به جلو و چرخیدن روی کمر بهشدت خودداری کنید. در این مدت همچنین باید نماز خود را به حالت نشسته بخوانید.
- توجه به نحوه خوابیدن و بلند شدن: برای خوابیدن باید روی تخت بخوابید و از تشک و بالش مناسب استفاده کنید و به هیچ وجه روی شکم نخوابید. برای پایین آمدن از تخت باید از کسی کمک بگیرید یا ابتدا به سمت پهلوی خود بچرخید و پاهای خود را به سمت پایین تخت آویزان کنید. سپس آرام بنشینید و به آرامی بایستید و از تخت خارج شوید.
- تمیز نگه داشتن محل زخم: بعد از عمل باید محل زخم را تمیز نگه دارید و پانسمان خود را نیز هر روز و بر اساس دستورالعمل پزشک تعویض کنید.
- جلوگیری از خیس شدن محل زخم: معمولا تا ۱۰ روز بعد از عمل دیسک کمر، محل زخم نباید خیس شود. بنابراین بعد از عمل باید از تماس آب با زخم و خیس شدن محل زخم خودداری کنید.
- استفاده از توالت فرنگی: بعد از عمل جراحی دیسک کمر باید از سرویس بهداشتی فرنگی استفاده کنید.
- مصرف به موقع داروهای تجویزی: درمان جراحی با درمان دارویی تکمیل میشود. بنابراین باید داروهایی که پزشک تجویز کرده است را به موقع مصرف کنید.
- تغذیه مناسب: پس از عمل باید رژیم غذایی سالمی داشته باشید و از مصرف غذاهای چرب و سرشار از قند و نمک خودداری کنید. همچنین به دلیل تحرک کم و امکان ابتلا به یبوست، میزان فیبر و مایعات را در رژیم غذایی خود افزایش دهید.
- عدم مصرف سیگار: مصرف سیگار روند بهبود زخم را به شدت کاهش میدهد، بنابراین، حداقل سه روز پس از جراحی به هیچ وجه سیگار نکشید.
- استفاده از کمربند طبی: در برخی از روشهای عمل دیسک کمر باید از کمربند طبی بعد از عمل استفاده کنید تا فشار کمتری به زخم وارد شود.
- مراجعه منظم به پزشک: حتما قرارهای ملاقات بعد از عمل با پزشک خود را جدی بگیرید تا شرایط بهبودی شما به خوبی کنترل شود و بیماری عود نکند.
- فیزیوتراپی: انجام فیزیوتراپی بعد از عمل کمک زیادی به شما میکند تا با کشش عضلات و تاندونهای ستون فقرات، میزان انعطافپذیری بدن خود را افزایش دهید. ورزش کردن نیز با افزایش جریان خون و تقویت بافت استخوانی مهرهها موجب تسریع روند بهبودی شما خواهد شد.
- آب درمانی: آب درمانی نیز یکی از روشهایی است که باید تحت نظر فیزیوتراپیست و به عنوان مراقبتهای پس از جراحی دیسک، به منظور کاهش درد و افزایش دامنه حرکات خود انجام دهید.
میزان موفقیت جراحی دیسک کمر
میزان موفقیت جراحی دیسک کمر یکی از مهمترین موضوعاتی است که بیماران هنگام ارزیابی اثربخشی این روش باید در نظر بگیرند. مطالعات نشان میدهند که این میزان از ۶۰٪ تا ۹۵٪(منبع) متغیر است، اما باید توجه داشت که موفقیت جراحی در هر فرد ممکن است متفاوت باشد. اگر قصد انجام این جراحی را دارید، مشاوره با پزشک متخصص برای ارزیابی دقیق نتایج و میزان موفقیت ضروری است. در ادامه، عوامل کلیدی مؤثر بر میزان موفقیت جراحی دیسک کمر را بررسی میکنیم:
۱. محل و شدت آسیب دیسک
شدت و نوع آسیب دیدگی دیسک یکی از عوامل اصلی در موفقیت جراحی دیسک کمر است. برای بیمارانی که دچار فرسایش دیسک هستند، معمولاً جراحی با درصد موفقیت بالاتری همراه است. در مقابل، بیمارانی که به دلیل شرایط پیچیدهتری مانند فتق دیسک یا تنگی نخاع تحت جراحی قرار میگیرند، ممکن است نتایج متفاوتی داشته باشند. این شرایط پیچیدهتر جراحی را دشوارتر میکند و ممکن است به درصد موفقیت پایینتری منجر شود.
۲. سن و شرایط عمومی بیمار
سن و وضعیت کلی سلامت بیمار نیز در نتایج جراحی دیسک کمر نقش مهمی دارد. معمولاً افراد جوانتر به دلیل کیفیت بالاتر استخوان و توانایی سریعتر بدن در ترمیم، نتایج بهتری از جراحی کسب میکنند. در مقابل، افراد مسنتر ممکن است با چالشهای بیشتری مواجه شوند و بهبود کندتری داشته باشند، که این میتواند بر میزان موفقیت جراحی تأثیر بگذارد.
۳. روش جراحی
روش های جراحی متنوعی برای درمان دیسک کمر وجود دارند و هر روش درصد موفقیت خاص خود را دارد. روشهای کمتهاجمی به دلیل آسیب کمتر به بافتها، برشهای کوچکتر و دوره نقاهت سریع تر، معمولاً با درصد موفقیت بالاتری همراه هستند. از سوی دیگر، جراحی های باز به دلیل خطرات بیشتر عفونت و عوارض، ممکن است نتایج کمتری داشته باشند. انتخاب روش جراحی به وضعیت خاص بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد.
۴. تجربه و مهارت جراح
تجربه و مهارت جراح یکی دیگر از عوامل مهم در موفقیت جراحی دیسک کمر است. هرچه جراح دارای تجربه بیشتری باشد و تعداد عمل های موفق او بیشتر باشد، احتمال موفقیت جراحی نیز بالاتر خواهد بود. جراح با تجربه میتواند ارزیابی دقیق تری از وضعیت بیمار داشته باشد و روش جراحی مناسبی را انتخاب کند. همچنین، مهارت جراح در هنگام عمل میتواند از بروز عوارض پس از جراحی جلوگیری کند و نتایج بهتری را برای بیمار فراهم سازد.
مزایای جراحی دیسک کمر
معمولا افراد با شنیدن کلمه جراحی دچار ترس و استرس میشوند و به دنبال روشهای درمان جایگزین میگردند. در اکثر بیماریها، جراحی آخرین روش درمان است و مزایای آن با توجه به شرایط بیمار، بسیار بیشتر از معایب و عوارض آن خواهد بود. انجام جراحی دیسک کمر نیز برای برخی افراد ضروری است و در صورتی که به درستی و توسط پزشک باتجربه انجام شود، مزایای زیر را به همراه دارد:
- نرخ موفقیت بالا: به دلیل وجود روشهای متفاوت جراحی، پزشک میتواند با توجه به شرایط بیمار از روشی استفاده کند که احتمال موفقیت بالاتری دارد. بنابراین میزان رضایت و درصد موفقیت بعد از جراحی دیسک کمر بالا است.
- کاهش سریعتر درد: یکی از مزایای عمده جراحی دیسک، تسکین سریع درد مزمن کمر است. جراح با برداشتن یا ترمیم دیسک آسیبدیده، میزان فشار را کاهش میدهد و درد شما به سرعت کاهش پیدا میکند.
- افزایش سریع دامنه حرکتی: علاوه بر تسکین درد، جراحی دیسک میتواند عملکرد صحیح ستون فقرات را بازگرداند. فتق دیسک، مانع حرکت راحت بیمار شده و محدودیتهای فیزیکی را به همراه دارد و بر توانایی فرد برای انجام حرکات ساده نیز تأثیر میگذارد. با ترمیم دیسک آسیب دیده، ثبات و تراز ستون فقرات بهبود مییابد که این امر منجر به بهبود عملکرد و انعطاف پذیری میشود.
- خطرات و عوارض کمتر: روشهای کمتهاجم در مقایسه با جراحیهای باز به برشهای کوچکتری نیاز دارند، خطر عفونت و به جا ماندن جای زخم را کاهش میدهند و مدت زمان بهبودی آنها نیز سریعتر است. همچنین استفاده از ابزارهای کوچک و فناوریهای تصویربرداری مدرن در طول جراحی، دقت جراح را افزایش میدهند.
- بازگشت به زندگی عادی: در صورت انجام صحیح جراحی دیسک کمر و سپری کردن اصولی دوران نقاهت میتوانید به زندگی عادی خود بازگردید و فعالیتهایی که انجام آنها قبلا برایتان دشوار بود را به راحتی انجام دهید. این رهایی از درد، سلامت کلی بدن و سلامت روان شما را تا حد زیادی بهبود میبخشد.
- احتمال پایین عود دیسک: بر اساس تحقیقات انجام شده، امکان بازگشت و عود مجدد فتق دیسک برای هر مورد بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است. بنابراین، احتمال عود و بازگشت مجدد بیماری پایین است. البته در صورت عود مجدد، مانعی برای جراحی مجدد وجود ندارد.
خطرات عدم انجام جراحی دیسک کمر
عمل جراحی همواره به عنوان آخرین گزینه درمان پیشنهاد میشود و معمولا فردی که کاندید انجام جراحی دیسک کمر است، از شرایط مساعدی برخوردار نیست و به درمانهای دیگر پاسخ نداده است. بنابراین اگر این عمل را انجام ندهید، خطرات بیشتری در آینده شما را تهدید خواهند کرد. پیامدهای منفی عدم انجام جراحی دیسک کمر شامل:
- تشدید درد: دیسک کمر ممکن است باعث ایجاد و تشدید درد مزمن در ناحیه کمر و پایینتر از آن شود و به پاها نیز سرایت کند. عدم درمان این درد، زندگی و فعالیتهای روزمره را تحت تأثیر قرار میدهد.
- فشار بر عصبها: دیسک کمر فشار زیادی به عصبهای مهم در ناحیه کمر وارد میکند که منجر به ایجاد درد، احساس سوزش و گزگز، بیاختیاری ادرار و بیحسی پاها میشود.
- اختلالات حرکتی و فلج شدن: عدم انجام جراحی دیسک کمر منجر به ایجاد اختلالات حرکتی، افت عملکرد فیزیکی و در موارد شدیدتر نیز فلج موقت شود.
- مشکلات روحی و روانی: درد مزمن ممکن است منجر به افسردگی، اضطراب و اختلالات خواب شود که بر کیفیت زندگی شما تأثیر منفی خواهد گذاشت.
- مشکلات جنسی: درد مزمن میتواند باعث ایجاد مشکلات جنسی مانند کاهش لذت جنسی و عدم توانایی در انجام فعالیت جنسی شود.
- نیاز به انجام جراحی پیچیدهتر: عدم انجام جراحی ممکن است منجر به وخامت وضعیت و نیاز به انجام جراحیهای بزرگتر و پیچیدهتر در آینده شود.
هزینه عمل جراحی دیسک کمر
هزینه جراحی همواره بزرگترین دغدغه اکثر بیماران است. موثرترین عوامل بر هزینه جراحی دیسک کمر، روش جراحی و دستمزد جراح است. همانطور که اشاره کردیم، روشهای مختلفی برای جراحی دیسک کمر وجود دارد و متناسب با آن، هزینه عمل دیسک کمر نیز متفاوت خواهد بود. معمولا هزینه عمل جراحی دیسک کمر باز کمی بالاتر خواهد بود، زیرا بسیار حساستر از روش بسته است و به تجهیزات گرانتری نیاز دارد. همچنین دستمزد پزشکان با توجه به تخصص، تجربه و مهارت آنها متفاوت است. به طور کلی هزینه عمل جراحی دیسک کمر به عوامل زیر بستگی دارد:
- روش جراحی (باز یا بسته)
- دستمزد جراح
- تجهیزات مورد استفاده در اتاق عمل مانند ایمپلنت یا دیسک مصنوعی
- هزینه آزمایشات قبل و بعد از عمل
- داروها و مراقبتهای پس از عمل
- تعداد شبهای بستری در بیمارستان
جراحی دیسک کمر در بیمارستانهای دولتی تحت پوشش تمامی بیمههای درمانی قرار میگیرد. درصدی که توسط بیمه پرداخت میشود با توجه به نوع بیمه شما و بیمارستانی که در آن بستری هستید، ممکن است متفاوت باشد. به طور معمول با توجه به نوع بیمه درمانی حدود ۱۰ تا ۴۰ درصد از هزینههای جراحی بر عهده بیمار خواهد بود.
بیمههای درمانی معمولا هزینه بیمارستانهای خصوصی را تقبل نمیکنند و برای جراحی در این بیمارستانها باید از بیمه تکمیلی استفاده کنید. توجه داشته باشید که پیش از اتخاذ هر تصمیمی ابتدا با نمایندگی بیمه تکمیلی خود تماس بگیرید و درباره سقف مبلغ پرداختی توسط بیمه و بیمارستانهای طرف قرارداد، اطلاعات کسب کنید.
کلام آخر
اگر درمانهای غیرجراحی برای مدیریت درد و علائم دیسک کمر موثر واقع نشوند، پزشک معالج ممکن است انجام جراحی را بهترین گزینه درمانی تشخیص دهد. اگر کاندید جراحی دیسک کمر هستید، با یک پزشک متخصص و ماهر درباره انتخاب روش جراحی مشورت کنید. جهت معاینه و انتخاب روش درمانی مناسب برای دیسک کمر خود به کلینیک دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات مراجعه کنید تا با بررسی دقیق شرایط، بهترین و کم عارضهترین روش جراحی برای شما انتخاب و انجام شود.
روشهای ارتباطی با دکتر سید فرهنگ مرشد، متخصص جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات، از طریق صفحه تماس با ما قابل مشاهده است. جهت دریافت نوبت مشاوره در مطب ولیعصر از شنبه تا چهارشنبه با شماره ۰۲۱۸۶۰۸۰۳۱۴ تماس حاصل فرمایید.
سوالات متداول
چه مقدار از دیسک در عمل جراحی دیسک کمر برداشته میشود؟
مقدار مواد دیسکی که در جراحی میکرودیسککتومی برداشته میشود، معمولا متفاوت است و شامل برداشتن قطعات کوچک دیسک یا بریدن بخش قابل توجهی از دیسک خواهد بود. همچنین ممکن است برای کاهش فشار ریشه عصب، بافت استخوانی اطراف مانند لامینا، مفاصل فاست یا استخوان بزرگ شده (خارهای استخوانی) نیز بریده یا کوتاه شود. اما مفاصل، رباطها و ماهیچهها دست نخورده باقی میمانند.
جراحی دیسک کمر چقدر طول میکشد؟
مدت زمان جراحی به روش آن بستگی دارد. جراحی دیسک کمر باز حدود ۳ الی ۴ ساعت طول میکشد، اما جراحی بسته معمولا در مدت زمان کمتری تمام میشود.
نماز خواندن بعد از عمل دیسک کمر باید به چه صورت باشد؟
بیماران باید پس از عمل دیسک کمر، تا زمانی که پزشک توصیه میکند (معمولا سه ماه) نماز را به حالت نشسته و پشت میز بخوانند و از سرویس بهداشتی فرنگی استفاده کنند.
نحوه استحمام بعد از عمل دیسک کمر به چه صورت است؟
پس از جراحی دیسک کمر بهتر است زخم تا ۱۰ روز با آب در تماس نباشد. به منظور عدم تماس زخم با آب میتوانید از پانسمانهای ضدآب استفاده کنید. پس از آن نیز در صورتی که زخم شما کاملا سالم و بدون مشکل باشد، با خیال آسوده میتوانید استحمام کنید.
بعد از جراحی دیسک چگونه باید بخوابم؟
بهترین حالت خوابیدن برای کاهش کمردرد بعد از جراحی این است که یا به پشت بخوابید و یک بالش زیر زانوهایتان قرار دهید، یا در حالی که زانو خم شده و یک بالش در بین زانوها قرار دارد، به پهلو بخوابید.
چرا درد جراحی دیسک کمر، شبها بدتر میشود؟
عامل اصلی این بروز مشکل، هورمونها هستند. تولید هورمون ضدالتهابی کورتیزول در طول شب، در کمترین میزان قرار دارد. همچنین تحقیقات جدید نشان میدهند که درد ممکن است از یک ریتم شبانهروزی پیروی کند؛ مانند ریتم داخلی بدن که چرخه خواب و بیداری ما را تنظیم میکند.
بعد از جراحی دیسک بهتر است از یخ استفاده کنم یا ناحیه عمل را گرم کنم؟
در چند روز اول باید از یخ استفاده کنید، به خصوص اگر تورم یا درد زیادی دارید. یخ کمک میکند تا تورم در ناحیه عمل کاهش یابد و درد کمتر شود.
بعد از عمل جراحی دیسک چقدر طول میکشد تا بهبود پیدا کنم؟
مدت زمان بهبودی جراحی دیسک کمر پس از جراحی دیسک فتق بسته به وضعیت بیمار و روش جراحی بستگی دارد. به طور کلی، بهبودی کامل ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد. انجام تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی اغلب برای بازگرداندن توان حرکتی، افزایش انعطافپذیری و بهبود عملکرد توصیه میشود.
آیا فتق دیسک بعد از جراحی عود میکند؟
با اینکه هدف از انجام جراحی فتق دیسک، رفع دائمی این مشکل است، اما احتمال عود آن وجود دارد. توجه به مراقبتهای مناسب پس از عمل، انجام منظم ورزش، حفظ سلامت ستون فقرات و عمل به توصیههای پزشک میتوانند خطر عود فتق دیسک در آینده را کاهش دهند.
چطور متوجه شوم فتق دیسک من در حال بهبود است؟
کاهش علائم عصبی شدید فتق دیسک، اولین نشانه بهبودی است. درد کمر که به سمت بازو یا پا تیر میکشد و باعث ضعف عضلانی در طول مسیر عصب میشود نیز بعد از مدتی از بین میرود.
چه مدت پس از عمل جراحی دیسک کمر میتوانم راه بروم؟
به طور متوسط، جراحی فتق دیسک کمر برای بهبودی به ۸ هفته زمان نیاز دارد. اگر جراحی فیوژن ستون فقرات انجام داده باشید، زمان بهبودی میتواند حتی بیشتر طول بکشد. با این حال، معمولا یک روز پس از عمل، پزشک بیمار را تشویق میکند تا از جای خود بلند شود و مسافت کوتاهی را راه برود. رانندگی بعد از جراحی دیسک کمر نیز با توجه به روش عمل، بعد از ۲ الی ۶ هفته امکانپذیر است.
بهترین ورزش بعد از عمل دیسک کمر چیست؟
پیادهروی یکی از اولین تمرینات فیزیوتراپی برای کمک به روند بهبودی است که در صورت صلاحدید پزشک باید بعد از جراحی شروع شود. پیادهروی حداقل ۲۰ تا ۳۰ دقیقه روی تردمیل یا در فضای باز، شروع خوبی است اما به تدریج میتوانید میزان پیادهروی خود را افزایش دهید.
بعد از جراحی دیسک چه کارهایی را نباید انجام داد؟
از بلند کردن اجسام سنگین، چرخش ناگهانی و نامناسب کمر و خم شدن در هنگام انجام امور روزمره تا زمان بهبودی اجتناب کنید.
آیا می توانم بعد از جراحی دیسک به باشگاه بروم؟
توصیه کلی برای انجام فعالیتهای سنگینتر مانند وزنهبرداری این است که حداقل یک ماه پس از عمل جراحی صبر کنید. با این حال، حتما پیش از شروع هرگونه فعالیت ورزشی ابتدا باید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا احساس افسردگی بعد از جراحی دیسک طبیعی است؟
احساس افسردگی یا مشکل در خواب، پس از جراحی طبیعی است. این مشکلات ممکن است بر اثر عوامل مختلفی مانند عدم توانایی در حرکت، درد یا افزایش وابستگی به دیگران بروز پیدا کنند. این احساسات معمولا با شروع بهبودی و بازگشت به زندگی معمولی از بین میروند.
آیا ایمپلنتهای ستون فقرات من در دستگاههای امنیتی فرودگاه قابل تشخیص است؟
اگر ردیابهای امنیتی در فرودگاهها و ساختمانهای عمومی دارای حساسیت بالایی باشند، ممکن است ایمپلنت شما باعث فعال شدن صدای هشدار در آنها شوند. در این حالت، نگهبانان یک وسیله را به سمت بالا و پایین کمر شما حرکت میدهند تا محل ایمپلنتها را پیدا کنند.
دیسک مصنوعی چقدر عمر میکند؟
دیسک مصنوعی از سال ۲۰۰۰ تأیید شده و مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال، مطالعات ۵ و ۱۰ ساله بعد از عمل بسیار امیدوارکننده به نظر میرسند. بر اساس گفته بسیاری از سازندگان این دیسکها باید حدود ۴۰ سال عمر کنند.
محدودیت سنی برای جراحی دیسک کمر چقدر است؟
هیچ محدودیت سنی رسمی برای جراحی دیسک کمر وجود ندارد. با این حال، هر چه بیمار در سن پایینتر تحت عمل جراحی قرار گیرد، احتمال بیشتری وجود دارد که به عمل مجدد نیاز داشته باشد. علاوه بر این، بسیاری از بیماران مسن که در سن بالا جراحی انجام میدهند نیز در معرض خطر بالای بروز عوارض جراحی هستند.
آیا می توانم بعد از جراحی دیسک کمر زندگی عادی داشته باشم؟
خوشبختانه زندگی بعد از جراحی دیسک کمر با قبل آن تفاوتی ندارد، اما مانند بسیاری از شرایط، سبک زندگی سالم به حفظ بدن شما در حالت ایدهآل کمک میکند. بنابراین بهتر است به طور منظم ورزش کنید (به ویژه برای تقویت شکم و کمر)، اضافه وزن نداشته باشید، از نشستن طولانی مدت خودداری کنید و هنگام بلند کردن اجسام سنگین نیز احتیاط کنید.
آیا دیسک کمر با جراحی صد در صد خوب میشود؟
پاسخ به این سوال که آیا فتق دیسک به طور کامل بهبود مییابد، کمی دشوار است. دیسک کمر میتواند خوب شود و یا کاملا خوب نشود اما بدون علامت باشد. اگر با انجام برخی درمانهای غیرجراحی دردتان بهبود یابد، ممکن است فکر کنید که دیسک شما خوب شده اما از بین رفتن درد همیشه به معنای التیام کامل نیست.
جراحی دیسک کمر در بارداری چه تاثیری دارد؟
بارداری بعد از عمل دیسک کمر مانعی ندارد، زیرا هنگام عمل دیسک کمر تمامی آسیبها و ضایعات ایجاد شده در دیسکها، کانال نخاعی، مهرهها و ریشههای اعصاب تخلیه و ترمیم خواهند شد.