شکستگی مهره های کمر، یکی از مشکلات شایع در ستون فقرات است که به دلایل مختلفی مانند پوکی استخوان، تصادفات رانندگی، و سقوط از ارتفاع رخ می دهد. این آسیب ها می توانند عوارض جدی به همراه داشته باشند و بسته به نوع و شدت شکستگی، روش های درمانی متفاوتی را باید در نظر گرفت.
آیا شکستگی مهره های کمر همیشه خطرناک است؟
شکستگی های مهره های کمر ممکن است به دو نوع پایدار و ناپایدار تقسیم شوند. در شکستگی های پایدار، قطعات شکسته بدون جابجایی باقی میمانند و معمولاً نیاز به جراحی ندارند. با این حال، در شکستگی های ناپایدار، احتمال جابجایی قطعات استخوان و فشار بر روی نخاع و اعصاب وجود دارد که می تواند عواقب جدی به همراه داشته باشد.
روش های درمان شکستگی مهره های کمر
انتخاب روش درمان به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شدت شکستگی، پایداری مهره، سن و سلامت عمومی بیمار. شکستگی های پایدار اغلب با روش های غیر تهاجمی مانند استراحت، دارودرمانی، فیزیوتراپی و استفاده از بریس یا کمربند طبی درمان می شوند. در مواردی که درد تسکین نیابد، روش های کم تهاجمی مانند ورتبروپلاستی و کیفوپلاستی می توانند موثر باشند.
اما اگر شکستگی ناپایدار و شدید باشد و احتمال تغییر راستای ستون فقرات و آسیب به رشته های عصبی وجود داشته باشد، جراحی تهاجمی برای پایدار سازی کمر و کاهش فشار روی اعصاب نخاعی ضروری است.
تشخیص سریع و انتخاب روش درمان مناسب، از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدی و جبران ناپذیر جلوگیری شود. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکلات مشابه مواجه هستید، توصیه می شود حتماً با یک متخصص ستون فقرات مشورت کنید تا بهترین روش درمان برای شما انتخاب شود.
انواع شکستگی مهره کمر بر حسب الگوی شکست
شکستگی مهره کمر ممکن است به دلیل تضعیف استخوان در اثر پوکی استخوان و نیز وارد شدن فشار و ضربه ناگهانی و بیش از حد به مهرهها در اثر بروز حوادثی مانند تصادفات رانندگی و سقوط از ارتفاع رخ دهد. این نوع شکستگیها میتواند در هر بخشی از ستون فقرات کمر رخ دهد و یک یا چند مهره را درگیر کند. دستهبندیهای مختلفی برای شکستگی مهره کمر مطرح شده است. یک دستهبندی رایج که به تشخیص شکستگیهای مهره کمر و تعیین درمان مناسب برای آنها کمک میکند، دستهبندی بر اساس مکانیسم و الگوی رخداد این شکستگیها است که در زیر به آن اشاره شده است:
| نوع شکستگی | علائم شکستگی | علت شکستگی | درمان شکستگی |
|---|---|---|---|
| فشاری | – درد کمر هنگام ایستادن یا راه رفتن بدتر میشود – درد کمر با دراز کشیدن کمی تسکین مییابد – دشواری در خم شدن یا چرخاندن بدن – کاهش قد – خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات | – پوکی استخوان – ترومای کمر ناشی از سوانح مانند تصادف یا سقوط – تودههای خوشخیم – تومور سرطانی | – درمان محافظهکارانه شامل: استراحت، داروهای مسکن و بریس – فیزیوتراپی – در موارد شدید، ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی برای پایدارسازی ستون فقرات |
| انفجاری | – کمردرد متوسط تا شدید که با حرکت بدتر میشود – بیحسی، گزگز و ضعف – از دست دادن کنترل مثانه یا روده (در صورت درگیری رشتههای عصبی) | – ترومای شدید مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات رانندگی | – جراحی کاهش فشار برای برداشتن قطعات استخوان که به عصب فشار میآورند – جراحی فیوژن برای پایدارسازی ستون فقرات |
| تصادفی | – درد شدید کمر که با حرکت بدتر میشود – کبودی، تورم و حساسیت به لمس در پشت – بیحسی، گِزگِز یا ضعف در پاها در صورت درگیری عصبی – در موارد شدید دشواری در راه رفتن یا ایستادن – در برخی موارد درد یا آسیب شکمی | – وارد شدن نیروی خمشی شدید به کمر در تصادفات رانندگی که در آن به دلیل استفاده از کمربند ایمنی شکمی، بالاتنه به جلو پرت میشود، اما پایینتنه مهار میشود | – در موارد خفیفتر استفاده از بریس ممکن است کافی باشد – در شکستگیهای شدید، جراحی فیوژن برای اصلاح راستا و پایدارسازی ستون فقرات |
| شکستگی همراه با دررفتگی | – کمردرد شدید که با حرکت بدتر میشود – تورم و کبودی در ناحیه آسیبدیدگی – دشواری یا ناتوانی در حرکت – احتمال گرفتگی، خشکی، گزگز، ضعف یا فلج در پاها – عدم کنترل روده یا مثانه در صورت درگیری عصبی – بدشکلی یا تغییر راستای ستون فقرات | – ترومای شدید مانند سقوط از ارتفاع، تصادفات رانندگی | – به دلیل پیچیدگی این نوع شکستگی، نیاز به جراحی فیوژن برای اصلاح راستا و پایدارسازی ستون فقرات و برداشتن فشار از روی عصب وجود دارد |
شکستگی پایدار و ناپایدار مهره کمر
میزان ثبات و پایداری شکستگی مهره یک عامل مهم در انتخاب درمان مناسب است. شکستگیهای مهره کمر بر حسب ثبات و پایداری خود، به شکستگیهای پایدار و ناپایدار دستهبندی میشوند.
- در شکستگی پایدار، استخوان مهره دچار ترکخوردگی میشود، اما مهره در راستای خود باقی میماند و در اثر آسیبدیدگی جابهجا نمیشود. به علاوه، کانال نخاعی دستنخورده باقی میماند و مهره شکستهشده سبب فشردگی و درگیری نخاع یا ریشه اعصاب نمیشود. به همین دلیل، شکستگیهای پایدار معمولاً چندان جدی نیستند و با اقدامات محافظهکارانه مانند بستن بریس یا مصرف دارو برای مدیریت درد قابل درمان هستند.
- برخلاف شکستگی پایدار، در شکستگی ناپایدار آسیب وارده سبب جابهجایی مهره میشود. ناهمترازی مهره یا جابهجایی استخوانهای شکسته شده میتواند به نخاع یا ریشه اعصاب فشار وارد کند و به مشکلات نورولوژیکی مانند ضعف، بیحسی یا حتی فلج منجر شود. با توجه به خطر آسیب و ضایعه نخاعی، شکستگیهای ناپایدار جدیتر از شکستگیهای پایدار هستند و اغلب نیاز به جراحی دارند تا ستون فقرات پایدار شود.
| مشخصه | شکستگی پایدار مهره کمر | شکستگی ناپایدار مهره کمر |
|---|---|---|
| راستای مهره | در راستای خود باقی میماند | مهره از راستا و تراز طبیعی خود خارج میشود |
| فشردگی رشتههای عصبی | احتمال کم | احتمال بالا |
| علائم نورولوژیکی | شایع نیست | بیحسی، گزگز و حتی فلج در صورت درگیری و آسیب عصبی شایع است |
| درمان | – درمانهای غیرجراحی شامل استراحت، داروهای مسکن، فیزیوتراپی و بریس – در صورتی که درمانهای غیرجراحی مؤثر نباشند، روشهای کمتهاجمی ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی برای تسکین درد و تثبیت مهره انجام میشود | – جراحی فیوژن برای پایدارسازی ستون فقرات –جراحی کاهش فشار برای برداشتن فشار از روی ریشههای اعصاب – پس از جراحی ممکن است استفاده از بریس برای حمایت از ستون فقرات تجویز شود |
شکستگی مهره کمر چگونه درمان میشود؟
درمان شکستگی مهره کمر با رویکردهای محافظهکارانه و جراحی امکانپذیر است. انتخاب رویکرد درمانی مناسب به عوامل متعددی از جمله الگو و شدت شکستگی، سطح پایداری شکستگی، وجود علائم نورولوژیکی، سلامت عمومی بیمار و ترجیحات فردی او بستگی دارد. برخی از رایجترین درمانهای جراحی و غیرجراحی شکستگی مهره کمر در زیر معرفی شده است:
استراحت
استراحت بخش ضروری از درمان شکستگی مهره، به خصوص در فاز حاد آن است که احتمال بروز عوارض و آسیبدیدگی بیشتری وجود دارد. استراحت میتواند شامل استراحت مطلق در رختخواب یا محدود کردن حرکاتی مانند خمشدن و بلند کردن اشیای سنگین یا فعالیت بدنی شدید باشد. به طور کلی، استراحت برای ترمیم همه انواع شکستگیهای مهره کمر ضروری است. میزان استراحت به عوامل گوناگونی مانند شدت و محل شکستگی، سن بیمار و وضعیت سلامتی او بستگی دارد. با ترمیم شکستگی و بهبود درد کمر، بیمار کمکم میتواند سطح فعالیت خود را افزایش دهد و به تدریج به فعالیتهای روزانه خود بازگردد.
دارو درمانی
پزشک بسته به شدت شکستگی، علائم، سن و وضعیت سلامتی بیمار داروهای گوناگونی را برای تسکین درد، التهاب و تقویت استخوان تجویز میکند. برخی از رایجترین داروهایی که برای درمان شکستگی مهره کمر تجویز میشود، عبارتاند از:
- داروهای مسکن: داروهای مسکن بدون نسخه شامل استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به طور رایج برای تسکین درد کمر استفاده میشوند. علاوه بر این داروها، پزشک ممکن است داروهای مسکن قویتری را نیز برای تسکین دردهای شدید تجویز کند.
- داروهای شلکننده عضلانی: این داروها با کاهش اسپاسم عضلانی به تسکین درد کمک میکنند.
- مکملهای کلسیم و ویتامین D: این مکملها برای تقویت سلامت استخوان و کاهش خطر شکستگی در آینده، به ویژه در صورت وجود پوکی استخوان، مفید هستند.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدهای (کورتون) خوراکی یا تزریقی مانند پردنیزون یا متیل پردنیزولون ممکن است در مواردی برای کاهش التهاب و درد ناشی از شکستگی مهره تجویز شود؛ به ویژه اگر آسیب یا ضایعه نخاعی یا فشردگی اعصاب وجود داشته باشد.
- پمادهای موضعی: پمادهای مسکن موضعی که حاوی موادی مانند لیدوکائین یا کپسایسین هستند، در برخی بیماران سبب تسکین درد میشوند.
بریس یا کمربند طبی
کمربند طبی یا بریس میتواند ابزار مفیدی برای مدیریت شکستگی مهرههای ستون فقرات باشد. بریس سه کارکرد اصلی دارد: حفظ راستای ستون فقرات، بیحرکت کردن ستون فقرات در دوران بهبودی و کنترل درد با محدود کردن حرکت. از بریس بیشتر برای شکستگیهای پایداری استفاده میشود که مهرهها در آنها جابهجایی قابل توجهی نداشتهاند. این نوع شکستگیها ممکن است تنها با بیحرکت کردن مهرهها با استفاده از بریس درمان شوند و به مداخله بیشتری نیاز نداشته باشند.
استفاده یا عدم استفاده از بریس به شدت شکستگی، برنامه درمانی، میزان درد و ترجیح بیمار بستگی دارد. با این حال باید این نکته را در نظر داشت که بریس تنها امکان پایدارسازی ستون فقرات و مدیریت درد را فراهم میکند و به خودی خود سبب بهبود شکستگی نمیشود. استفاده از بریس معمولاً بعد از ۸ تا ۱۲ هفته قطع میشود، زیرا استفاده طولانیمدت از بریس میتواند عضلات مرکزی را تضعیف کند.
انواع بریسهای رایج برای شکستگیهای مختلف ستون فقرات عبارتاند از:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش مهمی در روند بهبودی و توانبخشی بعد از شکستگی مهره کمر و نیز جراحی کمر ایفا میکند و هدف از آن کاهش درد، بازگرداندن عملکرد، جلوگیری از عوارض مرتبط با شکستگی و کاهش خطر شکستگی در آینده است. بسته به شدت شکستگی، علائم و نیازهای فردی بیمار از روشهای فیزیوتراپی گوناگونی مانند گرما یا سرما درمانی، اولتراسوند، تحریک الکتریکی یا کشش برای کمک به کاهش درد و التهاب در ناحیه آسیبدیده استفاده میشود. همچنین، از تکنیکهایی مانند ماساژ بافت نرم و درمان دستی نیز برای کاهش درد تنش عضلانی و بهبود حرکت مفصل استفاده میشود.
علاوه بر اجرای برنامه درمانی، متخصص فیزیوتراپی تمریناتی را برای افزایش دامنه حرکتی و تقویت عضلات برای بیمار تجویز میکند و به او آموزشهایی را در مورد نحوه انجام فعالیتهای روزانه میدهد. برای مثال، به بیمار میآموزد که چگونه در انجام حرکات مختلف مانند نشستن، بلند شدن، خوابیدن و برداشتن اجسام وضعیت بدنی صحیح خود را حفظ کنند تا فشار روی ستون فقرات حداقل شود و از بروز آسیب بیشتر پیشگیری شود.
جراحی ورتبروپلاستی
ورتبروپلاستی (Vertebroplasty) یک روش کمتهاجمی ایمن و مؤثر برای درمان شکستگیهای فشاری پایدار در ستون فقرات است. هدف از ورتبروپلاستی کاهش درد و تثبیت مهره شکسته است. در این روش، نوع خاصی از سیمان پزشکی مانند پلیمتیلمتاکریلات (PMMA) به درون مهره شکسته تزریق میشود. سیمان به سرعت سفت میشود و یک قالب داخلی ایجاد میکند که از استخوان حمایت کرده و به کاهش درد کمک میکند. ورتبروپلاستی معمولاً به صورت سرپایی و تحت بیحسی موضعی انجام میشود.
جراحی کیفوپلاستی
کیفوپلاستی (Kyphoplasty) یک روش جراحی کمتهاجمی برای درمان شکستگیهای فشاری پایدار در ستون فقرات است. هدف از کیفوپلاستی کاهش درد، بازگرداندن ارتفاع مهره و تثبیت شکستگی است. در این روش، یک بالن همراه با سوزن به درون مهره شکسته وارد میشود. بالن در داخل مهره شکسته باد میشود تا حفرهای را در داخل استخوان ایجاد کند. سپس، بالن خارج میشود و این حفره با مادهای شبیه به سیمان استخوانی به نام پلیمتیلمتاکریلات (PMMA) پر میشود. این ماده به سرعت سفت میشود و یک قالب داخلی ایجاد میکند که از استخوان حمایت کرده و به کاهش درد کمک میکند. کیفوپلاستی معمولاً به صورت سرپایی و تحت بیحسی موضعی انجام میشود.
جراحی کاهش فشار
جراحی کاهش فشار (Decompression) شامل برداشتن استخوان یا سایر بافتهایی است که باعث فشار روی اعصاب میشوند. این روش جراحی به طور معمول برای شرایطی مانند تنگی کانال نخاع یا بیرونزدگی دیسک انجام میشود و هدف از آن کاهش فشار روی اعصاب است.
جراحی کاهش فشار برای درمان شکستگی مهرهها یک روش رایج نیست، زیرا مسئله اصلی در درمان شکستگی مهره، تثبیت استخوان شکسته و جلوگیری از تغییر شکل بیشتر یا آسیب عصبی است. با این حال، گاه شکستگی مهره ممکن است سبب فشار قطعات استخوان یا بیرونزدگی دیسک بر روی اعصاب شود. در این موارد، ممکن است جراحی کاهش فشار در کنار بازسازی مهره (ورتبروپلاستی، کیفوپلاستی یا فیوژن) برای درمان شکستگی و برداشت فشار از روی عصب انجام شود. روشهای رایج کاهش فشار شامل لامینکتومی (برداشتن بخشی از استخوان مهره) و دیسککتومی (برداشتن قسمتی از دیسک بیرونزده) است.
جراحی فیوژن
فیوژن (Fusion) یا همجوشی ستون فقرات یک عمل جراحی است که به طور دائمی دو یا چند مهره در ستون فقرات را به هم متصل میکند. جوش دادن مهرهها به هم یک بخش استخوانی واحد و محکم را در محل شکستگی ایجاد میکند. جراحی فیوژن یک روش رایج برای درمان شکستگی مهرهها است، به خصوص اگر شکستگی منجر به ناپایداری، تغییر راستا یا درد مزمن در کمر شده باشد که با درمانهای محافظهکارانه برطرف نشده باشد. هدف از این جراحی، پایدارسازی کمر، کمک به ترمیم مهره شکسته و کاهش درد است.
در طی جراحی فیوژن، یک قطعه استخوانی به نام گرافت بین مهرههای شکسته قرار داده میشود. گرافت استخوانی ممکن است از بدن خود بیمار (آتوگرافت) یا یک اهداکننده (آلوگرافت) گرفته شده باشد و یا از مواد مصنوعی تهیه شود. این گرافتهای استخوانی به جوش خوردن مهرههای شکسته به هم کمک میکند و فرآیند استخوانسازی را تسریع میبخشد. در طی فرآیند فیوژن ممکن است از ایمپلنتهای فلزی، مانند پیچ، میله یا پلاتین نیز برای پایدارسازی کمر و نگهداشتن مهرههای شکسته در موقعیت صحیح استفاده شود.
مقایسه روشهای درمان شکستگی مهره کمر
انتخاب بهترین روش درمان برای شکستگی مهره کمر به عوامل مختلفی مانند نوع، شدت و محل شکستگی، علت رخداد شکستگی، سطح ثبات شکستگی، سن و سلامت بیمار و وجود بیماریهای زمینهای مانند پوکی استخوان بستگی دارد. متخصص ارتوپد یا جراح مغز و اعصاب با انجام معاینه فیزیکی، گرفتن شرح حال و انجام تستهای تصویربرداری بهترین روش درمان را برای شما انتخاب میکند.
روشهای درمان غیرجراحی و جراحی برای شکستگی مهره کمر در جدول زیر با هم مقایسه شده است:
| روش درمان | شرایط درمان | طول درمان شکستگی |
|---|---|---|
| استراحت یا محدود کردن فعالیت | در همه موارد | تا ترمیم شکستگی و بهبود درد |
| دارو درمانی | در همه موارد | در طول فرآیند ترمیم شکستگی و تا هر زمان که به کنترل درد نیاز باشد |
| بریس یا کمربند طبی | شکستگیهای پایدار بدون آسیب عصبی | معمولاً چند هفته تا چند ماه بسته به نوع و شدت شکستگی |
| فیزیوتراپی | برای بهبود کارکرد و پیشگیری از عوارض | زمانی آغاز میشود که درد به اندازه کافی تسکین پیدا کرده باشد؛ تا زمانی که نیاز است ادامه مییابد |
| ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی | شکستگیهای فشاری پایدار که سبب درد شدید میشوند یا به استراحت، دارو و فیزیوتراپی به خوبی پاسخ نمیدهند | تسکین فوری درد، ترخیص در روز جراحی |
| جراحی کاهش فشار | شکستگیهای انفجاری با فشردگی اعصاب | تسکین فوری درد؛ پس از آن نیاز به توانبخشی وجود دارد |
| جراحی فیوژن | شکستگیهای ناپایدار برای پیشگیری از بدشکلی یا تغییر راستای ستون فقرات در شکستگیهای انفجاری، تصادفی و شکستگی همراه با دررفتگی | بهبودی معمولاً چند ماه طول میکشد؛ ممکن است تا یک سال نیاز به توانبخشی باشد |
مراقبتهای لازم پس از درمان شکستگی مهره کمر
پس از درمان شکستگی مهره کمر، انجام مراقبتهای مناسب و اصلاح فعالیتها برای جلوگیری از آسیب بیشتر و تسریع بهبودی ضروری است. در زیر برخی مراقبتها برای کاهش فشار بر ستون فقرات پس از درمان مهره کمر ارائه شده است:
اصلاح فعالیتهای روزمره
پس از شکستگی مهره کمر یا انجام جراحی، اصلاح فعالیتهای روزانه برای تسهیل روند بهبودی و جلوگیری از آسیب بیشتر ضروری است. رعایت نکات زیر میتواند به کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر به کمر کمک کند:
- حفظ وضعیت بدنی مناسب: در هنگام فعالیت، خواب و استراحت روی حفظ وضعیت صحیح بدن تمرکز کنید تا فشار روی ستون فقرات را کاهش دهید. در صورت نیاز از مبلمان ارگونومیک، تشک مناسب و بالشهای حمایتی استفاده کنید.
- پرهیز از فعالیتهای شدید: از انجام فعالیتهایی مانند دویدن، پریدن یا بلند کردن اجسام سنگین که شامل حرکات سنگین یا تکراری است و میتواند به ستون فقرات فشار بیاورد، خودداری کنید. قبل از انجام هرگونه فعالیت بدنی یا ورزش با پزشک خود مشورت کنید.
- پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین: پس از شکستگی مهرههای ستون فقرات، از فعالیتهایی که میتواند باعث فشار روی ستون فقرات شود، مانند بلند کردن اجسام سنگین یا حرکات چرخشی خودداری کنید. هنگام بلند کردن اجسام، زانوهای خود را خم کنید و پشت خود را صاف نگه دارید تا فشار روی ستون فقرات کمتر شود.
- بازگشت تدریجی به فعالیتها: با پیشرفت بهبودی، به تدریج فعالیتهای منظم خود را از سر بگیرید، ابتدا با کارهای سبک شروع کنید و به تدریج با تحمل، شدت را افزایش دهید. از حرکات ناگهانی یا شدید که میتواند ستون فقرات در حال بهبود را تحت فشار قرار دهد، خودداری کنید.
- فعال بمانید: برای حفظ تناسب اندام و تقویت گردش خون و عضلات، فعالیتهای سبک مانند پیادهروی یا شنا را انجام دهید.
بهترین حالت خوابیدن
برخی وضعیتهای خاص خوابیدن میتواند باعث تشدید کمردرد شود و بالعکس، برخی وضعیتها میتوانند فشار روی کمر را کاهش دهند. علاوه بر وضعیت خوابیدن، استفاده از تشک ارگونومیک و مناسب نیز برای کاهش فشار روی ستون فقرات مهم است. بهتر است از یک تشک سفت استفاده کنید که کمر شما را تراز نگه دارد و از ستون فقرات حمایت کند. تشک خیلی نرم در اثر فشار وزن فرو میرود و سبب میشود ستون فقرات به طور غیرطبیعی خم شود و درد و ناراحتی بیشتری احساس شود.
در زیر نکاتی در مورد وضعیتهای خوابیدن و نحوه اصلاح آنها برای راحتی بیشتر کمر ارائه شده است:
- خوابیدن به پشت با پشتیبانی از زانو: بهترین حالت خواب برای کاهش درد و کم کردن خطر عوارض بعد از عمل، دراز کشیدن به پشت و قرار دادن یک بالش زیر زانوها است. استفاده از بالش به حفظ قوس طبیعی ستون فقرات و کاهش فشار در محل شکستگی کمک میکند و ممکن است درد کمر را کاهش دهد. تا حد امکان دستهایتان را کنار بدنتان نگه دارید و از قرار دادن دستها زیر گردن یا سر که میتواند سبب فشار روی شانهها و گردن شود، خودداری کنید.
- خوابیدن به پهلو: مشابه خوابیدن به پشت، افرادی که به پهلو میخوابند نیز باید برای محافظت از ستون فقرات خود از بالش استفاده کنند. قرار دادن یک بالش بین زانوها میتواند به افرادی که به پهلو میخوابند در حفظ وضعیت مناسب گردن کمک کند. اگر در طول شب تمایل به تغییر وضعیت دارید، سعی کنید به جای چرخاندن بالاتنه، با غلتیدن کل بدن به وضعیت جدید بروید. توجه داشته باشید که چرخاندن بدن به صورت عادی خطرناک است، زیرا ستون فقرات شما را در معرض آسیب یا صدمه بیشتر قرار میدهد.
- خوابیدن روی شکم: این وضعیت خواب سبب فشار بر گردن و کمر میشود، به همین دلیل برای بیماران در حال بهبودی پس از جراحی توصیه نمیشود. با این حال، اگر عادت دارید روی شکم بخوابید، توجه داشته باشید که دراز کشیدن روی شکم بدون بالش میتواند کمر شما را بیش از حد قوس دهد. حتماً یک بالش زیر لگن و باسن و یک بالش تخت زیر سینه قرار دهید. این کار باعث تنظیم تراز ستون فقرات شما میشود و فشار روی گردن و کمر را کاهش میدهد.
- بلند شدن از تخت: پس از شکستگی یا جراحی مهره، باید برای جلوگیری از آسیب بیشتر هنگام بلند شدن از تخت احتیاط کافی را به خرج داد. غلتیدن میتواند به شما در بلند شدن ایمن از تخت کمک کند. به سمت چپ یا راست تخت غلت بزنید، سپس با دست مخالف خود را بلند کنید. هنگامی که به لبه تخت رسیدید، میتوانید پاهای خود را پایین بیاورید. چند ثانیه بنشینید تا مطمئن شوید که احساس گیجی ندارید. سپس، به آرامی با کمک گرفتن از لبه تخت بایستید.
بهترین حالت نشستن
نشستن در وضعیت مناسب بعد از شکستگی و جراحی مهره کمر برای کاهش فشار روی ستون فقرات و تسریع بهبودی ضروری است. در زیر به چند نکته در مورد نحوه صحیح نشستن اشاره شده است:
- صندلی را انتخاب کنید که پشتی خوبی برای کمر داشته باشد تا به حفظ قوس طبیعی کمر شما کمک کند. از نشستن روی مبلهای نرم یا صندلیهایی که پشتی کافی ندارند، خودداری کنید.
- از یک بالش کوچک برای پشتیبانی کمر خود و حفظ قوس طبیعی استفاده کنید.
- در وضعیت صحیح بنشینید. کمر خود را صاف نگه دارید، شانهها را رها کنید و کف پاها را روی زمین قرار دهید. از قوز کردن یا خم شدن به جلو خودداری کنید، زیرا این کار میتواند فشار روی ستون فقرات را افزایش دهد.
- از نشستن برای مدت طولانی پرهیز کنید. استراحتهای کوتاهی داشته باشید؛ حداقل یک بار در ساعت بلند شوید و حرکات کششی سبک انجام دهید.
استفاده از سرویس بهداشتی
نشستن روی توالت بعد از جراحی کمر میتواند کار دشواری باشد. با رعایت نکات زیر در هنگام استفاده از سرویس بهداشتی میتوانید فشار وارده بر ستون فقرات را به حداقل برسانید:
- برای فشار کمتر به کمر از توالت فرنگی استفاده کنید.
- با استفاده از یک صندلی توالت بلند، فاصله بین توالت و بدن خود را کاهش دهید.
- در هنگام نشستن، پاهای خود را به کمک یک چهارپایه کوچک بالا بیاورید.
- هنگام نشستن به جلو خم شوید تا فشار روی کمر خود را کاهش دهید.
- برای نشستن و بلند شدن از سرویس بهداشتی از بازوهای خود کمک بگیرید.
سیر بهبودی و چشمانداز درمان شکستگی مهره کمر
سیر بهبودی و چشمانداز درمان شکستگی مهره کمر به عوامل مختلفی از جمله نوع، شدت و محل شکستگی، پایداری یا ناپایداری شکستگی، سن و سلامت عمومی بیمار، وجود نقصهای عصبی و همچنین نوع درمان بستگی دارد و نتایج آن میتواند در بیماران مختلف متفاوت باشد. به عنوان مثال، شکستگی مهره کمر در افراد جوانتر و افرادی که استخوانهای قویتری دارند و از مشکلات زمینهای رنج نمیبرند، سریعتر از افراد مسن و یا دچار مشکلات استخوانی و زمینهای بهبود مییابد. به همین ترتیب، شکستگیهای خفیف و پایدار سریعتر از شکستگیهای شدید و ناپایدار بهبود مییابند.
به طور کلی شکستگیهای خفیف مهرههای کمر که نیازی به جراحی ندارند، معمولاً با گذشت زمان و با استراحت، استفاده از بریس یا کمربند طبی، داروهای مسکن و فیزیوتراپی به طور کامل بهبود مییابند. شکستگیهای شدیدتری که به جراحی نیاز دارند، ممکن است بهبودی طولانیتری داشته باشند و با برخی عوارض دائمی مانند درد مزمن یا ضعف همراه باشند.
در موارد شکستگیهای پایدار مهره که فشار قابل توجهی روی اعصاب وجود ندارد، درمان محافظهکارانه شامل استراحت، کنترل درد با دارو و استفاده از بریس برای تثبیت ستون فقرات ممکن است کافی باشد. چشمانداز مدیریت محافظهکارانه عموماً مطلوب است و با گذشت زمان، بسیاری از بیماران کاهش درد و بهبود تدریجی عملکرد را تجربه میکنند.
روشهای کمتهاجمی مانند ورتبروپلاستی یا کیفوپلاستی برای شکستگیهای فشاری پایدار مهره، به ویژه موارد همراه با درد شدید توصیه شود که در آنها برای تثبیت مهره شکسته و کاهش درد سیمان استخوانی به داخل مهره تزریق میشود. چشمانداز روشهای کمتهاجمی اغلب مثبت است و تسکین سریع درد و بهبود ثبات ستون فقرات در اکثر بیماران مشاهده میشود.
در موارد شکستگیهای ناپایدار مهره که ممکن است با فشار روی اعصاب همراه باشد، انجام جراحیهای تهاجمی مانند فیوژن و کاهش فشار برای اصلاح راستای ستون فقرات، تثبیت شکستگی و برداشتن فشار از روی ریشههای عصبی ضروری است. چشمانداز درمان جراحی به عوامل مختلفی از جمله نوع جراحی انجام شده، وسعت آسیب و سلامت کلی بیمار بستگی دارد. استفاده از تکنیک جراحی مناسب و انجام مراقبتهای بعد از عمل، احتمال موفقیت ترمیم و جوشخوردگی مهرههای شکسته، بازیابی ثبات ستون فقرات و بهبود عملکرد عصبی را در بسیاری از بیماران افزایش میدهد.
سوالات متداول
آیا شکستگی مهره کمر خطرناک است؟
بله، شکستگی مهره کمر بسته به محل و شدت خود میتواند خطرناک باشد، زیرا ستون فقرات وظیفه محافظت از نخاع را بر عهده دارد. بنابراین، اگر شدت شکستگی به حدی باشد که قطعات شکستگی به نخاع و ریشههای عصبی فشار وارد کند، با خطر آسیب عصبی و حتی فلج همراه است. در چنین مواردی جراحی برای کاهش فشار از روی نخاع انجام میشود.
آیا شکستگی مهره کمر خوب میشود؟
بله. شکستگی مهره کمر در بیشتر موارد قابل درمان است. با انتخاب تکنیک درمان مناسب بر حسب نوع و شدت شکستگی و انجام مراقبتهای لازم اکثر افراد بهبودی کامل را به دست میآورند و به سطح فعالیت قبلی خود باز میگردند.
عوارض عدم درمان شکستگی مهره کمر چیست؟
عدم درمان شکستگی مهره کمر میتواند با عوارض جدی همراه باشد. بروز آسیبدیدگیهای عصبی به دلیل جابهجا شدن قطعات شکسته، ایجاد لخته خون، عفونت و درد مزمن از جمله عوارض عدم درمان شکستگی مهره کمر هستند.
آیا شکستگی مهره کمر با استراحت و بدون جراحی درمان میشود؟
استراحت و محدود کردن فعالیت، بخش مهمی از درمان اکثر شکستگیهای مهره کمر است، اما کافی نیست. برای بهبودی کامل و پیشگیری از عوارض، اقدامات درمانی دیگری شامل دارودرمانی، فیزیوتراپی و جراحی بسته به نوع و شدت شکستگی نیاز است.
درمان شکستگی مهره کمر چقدر طول میکشد؟
طول درمان شکستگی مهره کمر به نوع، شدت و پایداری شکستگی و نیز سن و سلامت بیمار بستگی دارد. برای مثال، شکستگیهای فشاری ساده ممکن است ظرف چند هفته تا چند ماه با درمانهای غیرجراحی بهبود یابند، اما شکستگی همراه با دررفتگی مهره به جراحی و چند ماه تمرینات توانبخشی نیاز دارد تا بهبودی کامل حاصل شود.
زمان استراحت مطلق برای شکستگی مهره کمر چقدر است؟
زمان استراحت مطلق برای بهبود کامل شکستگی مهره کمر به عوامل مختلفی مانند شدت شکستگی، محل شکستگی، سن و وضعیت سلامتی بیمار بستگی دارد و در افراد مختلف متفاوت است.
آیا درمان شکستگی مهره کمر با داروهای گیاهی امکانپذیر است؟
در حال حاضر هیچ شواهد علمی معتبری برای تأیید استفاده از داروهای گیاهی برای درمان شکستگی مهره کمر وجود ندارد. شکستگی مهره کمر یک آسیب پزشکی جدی است که نیاز به مراقبت پزشکی مناسب شامل درمانهای جراحی و غیرجراحی دارد.
آیا درمان خانگی شکستگی مهره کمر امکانپذیر است؟
هیچ مطالعه علمی وجود ندارد که نشان دهد درمانهای خانگی در درمان شکستگی مهره کمر مؤثر هستند. شکستگی مهره کمر یک آسیب جدی است که بسته به نوع و شدت خود نیاز به درمانهای جراحی و غیرجراحی دارد.
آیا راه رفتن پس از شکستگی مهره کمر خطرناک است؟
بسته به شدت و نوع شکستگی راه رفتن با مهره شکسته میتواند خطرناک باشد. اگر شکستگی جزئی و پایدار باشد، پزشک ممکن است به شما اجازه دهد که با احتیاط راه بروید. اما اگر شکستگی شدید یا ناپایدار باشد، راه رفتن میتواند سبب وخامت آسیب شده و به عوارضی مانند آسیب عصبی منجر شود.
آیا میتوان با شکستگی مهره کمر از پلهها بالا و پایین رفت؟
خیر، معمولاً بالا رفتن از پلهها در شکستگیهای مهره کمر توصیه نمیشود. زیرا فشار وارده بر ستون فقرات در حین بالا رفتن از پلهها میتواند احتمال جابهجایی قطعات شکسته را افزایش دهد. به علاوه، بالا رفتن از پلهها درد و ناراحتی ناشی از شکستگی مهره را افزایش میدهد و با خطر افتادن نیز همراه است.
علت شکستگی مهره کمر در سالمندان چیست؟
تضعیف استخوان به دلیل بیماری پوکی استخوان شایعترین علت شکستگی مهره کمر در سالمندان است. همچنین، این گروه سنی تعادل و پایداری کمتری دارند و به همین دلیل بیشتر در معرض سقوط هستند که یک علت شکستگی مهره کمر است. علاوه بر این، بیماریهایی مانند سرطان و کم کاری تیروئید نیز باعث تضعیف استخوان و افزایش خطر شکستگی آن میشوند.
چه غذاهایی برای درمان شکستگی مهره کمر مفید است؟
هر چند غذا به تنهایی نمیتواند سبب بهبود شکستگی مهره کمر شود، یک رژیم غذایی سالم حاوی مواد مغذی ضروری از جمله کلسیم، پروتئین، ویتامین D، فیبر و مواد آنتیاکسیدانی برای بهبودی و سلامت کلی استخوانها مهم است. مصرف محصولات لبنی، ماهیها، تخم مرغ، حبوبات، سبزیجات سبز تیره و میوهها به بهبودی شکستگی مهره کمر کمک میکند.
آیا اوزونتراپی برای شکستگی مهره کمر انجام میشود؟
خیر، اوزون تراپی یک روش تسکین درد است که برای درد زانو و کمر استفاده میشود. اما هیچ شواهدی وجود ندارد که استفاده از اوزون درمانی را برای شکستگی مهره کمر تأیید کند و حتی ممکن است انجام آن خطرناک باشد. شکستگی مهره کمر یک آسیب پزشکی جدی است که نیاز به درمان جراحی یا غیرجراحی دارد.
بعد از چند ماه از شکستگی مهره کمر همچنان کمرم درد میکند، چه کنم؟
احساس کمردرد پس از بهبود شکستگی مهره کمر شایع است و ممکن است به دلایلی مانند ضعف عضلانی، خشکی مفاصل، آسیب عصبی، کامل نشدن روند بهبودی، بازگشت زودهنگام به فعالیت و ابتلا به آرتروز کمر رخ دهد. اگر پس از بهبودی شکستگی مهره کمر، همچنان با کمردرد روبرو هستید، با پزشک خود در این باره مشورت کنید.
بعد از شکستگی مهره کمر پاهایم بیحس شده و گزگز میکند، چه کنم؟
بی حسی، ضعف و گزگز پاها پس از شکستگی مهره کمر ممکن است نشان دهنده درگیری یا آسیب عصبی باشد که یک عارضه جدی است که نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.
