از آن جایی که ستون فقرات پایه و اساس بدن انسان است بروز هر عارضه ای مانند تومور ستون فقرات زندگی انسان را مختل می کند. حدود ۷۰ درصد از تومورهای ستون فقرات خوش خیم هستند و امروزه با وجود پیشرفت علم و متخصصین ستون فقرات درمانهای تومورهای ستون فقرات آسان تر شده است. داخل ستون فقرات، نخاع وجود دارد و رشد تومورهای ستون فقرات به اعصاب نخاع و پرده نخاع فشار وارد می کند. هر کدام از این نواحی که درگیر شوند علائم هایی را نشان میدهند. در صورتی که این علائم شدید و ناگهانی باشد اندام را فلج میکند. تومور ستون فقرات در واقع توده هایی هستند که در بین کانال های ستون فقرات و استخوان های آن ایجاد می شوند و رشد می کنند. توده های ستون فقرات ممکن است سرطانی یا غیر سرطانی باشد. تومورهای استخوانی ستون فقرات و تومور هایی که نخاع را درگیر می‌کنند تومورهای نخاعی شناخته می شوند. تومورهای ستون فقرات انواع مختلف دارند. این تومورها شیوع کمتری نسبت به تومورهای مغزی دارند و تقسیم بندی آن ها بر اساس نوع بافت سرطانی و محل آنهاست. تومور ستون فقرات ممکن است از قسمت های دیگر بدن وارد شود اما برخی از این تومورها از داخل استخوان رشد می کنند. تومور هایی که در داخل استخوان رشد می کنند شامل این موارد است.
انواع تومور در داخل استخوان
تومور کوردوما
این نوع تومور یک تومور نادر است و در استخوان جمجمه و ستون فقرات رشد میکند. تومور کوردوما ممکن است در هر قسمت کمر، گردن و یا جمجمه ایجاد شود. برخی از این نوع تومورها در قسمت پایین ستون فقرات یا در جمجمه رشد می کنند و ممکن است به اندامهای دیگر سرایت کند. تومور کوردوما به آرامی رشد می کند. به دلیل اینکه این تومور به مغز و نخاع نزدیک است باید درمان جدی تری برای آن در نظر گرفت. به دلیل اینکه این تومورها کند رشد می کنند احتمال سرایت آن ها در قسمت‌های دیگر بدن کم است.
تومور کندروسارکوم
این تومور نوعی سرطان استخوان است که در غضروف ایجاد میشود. غضروف بافتی نرم است و برخی از استخوان ها از غضروف به وجود آمده اند. در بدن ما انواع مختلفی از غضروف وجود دارد و نقش مهمی در فرایند رشد ایفا می کند. تومور کندروسارکم سلول های غضروف استخوان، ران، بازو و زانو را درگیر میکند. این تومور ممکن است به قسمت‌های دیگر بدن مانند دنده ها سرایت کند.
تومور استئوسارکوم
این تومور از شایع ترین تومور های بدخیم اولیه استخوان است و در نوجوانان و جوانان رایج دارد. این تومور بیشتر در استخوان های بلند ایجاد میشود و محل شایع آن استخوان های بالا و پایین زانو است.
تومور سارکوم یوئینگ
تومور سارکوم تومور استخوان است و به عنوان سرطان استخوان بدخیم شناخته می شود. این تومور ممکن است در هر استخوان ایجاد شود؛ اما شایعترین آن در استخوان های لگن و ران و ساق پا می باشد. این تومور در نوجوانی و جوانی بیشتر شیوع پیدا میکند.
این تومورهای ستون فقرات نادر هستند و با توجه به بررسی های انجام شده عامل موثر در بروز این تومورها عوامل محیطی است؛ قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی که مستقیماً بر روی این ناحیه وارد می شوند.
علائم تومورهای ستون فقرات
علائم تومور ستون فقرات با مشکلات ستون فقرات شباهت دارد و لازم است که توسط پزشک بررسی شود. در صورت مشاهده هر کدام از این علائم به پزشک مراجعه کنید. احساس درد در ناحیه کمر، گردن و بازو، ضعف عضلانی یا بی حسی در بازوها و پاها، از دست دادن احساس عمومی، ناهنجاری های ستون فقرات، احساس گزگز در دست و پا، ایجاد تغییر در عادات روده، گرفتگی عضلات، ناتوانی در کنترل ادرار، کاهش وزن ناگهانی و کاهش اشتها، فلج به درجه های مختلف و اختلال در راه رفتن. احساس درد در ستون فقرات صرفا به معنای وجود تومور نیست؛ اما ادامه دار بودن آن می‌تواند به معنای ایجاد مشکل در ستون فقرات باشد.
روش های درمانی
درمان تومور ستون فقرات بستگی به عواملی مانند نوع تومور، مرحله و محل بیماری دارد. استفاده از داروهای شیمی درمانی به صورت خوراکی یا تزریقی می باشد. برای برخی از تومورهای ستون فقرات داروها به طور مستقیم به مایع مغزی نخاعی وارد میشوند. شیمی درمانی برای فرد می تواند به تنهایی یا با ترکیب روش های درمانی دیگر مانند جراحی و پرتو درمانی باشد. یکی از رایج ترین روش پرتو درمانی پرتودرمانی خارجی است. در این روش یک ماشین پرتودهی خارجی بیمار را تحت تششع قرار میدهد. این روش برای از بین بردن سلولهای سرطانی و جلوگیری از رشد آنها استفاده می شود. یکی دیگر از روش های درمان تومورهای ستون فقرات درمان هدفمند یا target therapy است. این روش از درمان مسیر های ناهنجار موجود در سلولهای تومور نخاعی را مورد هدف قرار میدهد.
گاهی اوقات درمان تومورهای ستون فقرات به جراحی نیاز دارد. در واقع نحوه جراحی تومورهای ستون فقرات به عواملی مانند درجه تومور، محل و علائم و موج آن بستگی دارد.
مراقبت های بعد از درمان
پس از جراحی مراقبت های بعد از آن برای رسیدن به بهبودی کامل اهمیت دارد. در این صورت تومورها مجدد رشد می کنند و عوارض جانبی برای بیمار خواهند داشت. بعد از جراحی احتمال بروز عفونت های ستون فقرات وجود دارد و به همین دلیل باید محل زخم ها هر هفته با آب و صابون شسته شود. بعد از جراحی و درمان تومورهای ستون فقرات از انجام هرگونه فعالیت جسمانی و بلند کردن اشیای سنگین اجتناب شود. پس از گذشت ۲ تا ۵ روز پس از جراحی بیمار می تواند استحمام کند. در این دوران استفاده از بریس های محافظ برای آسان شدن نشستن و راه رفتن لازم است. هنگام خواب برای اینکه از محل جراحی مراقبت کنید از یک بالش در لای پای خود استفاده کنید و یا به پهلو بخوابید. از استعمال دخانیات و هرگونه مواد مضر تا ۶ هفته پس از جراحی اجتناب کنید. زیرا این مواد سرعت روند بهبودی را کاهش می دهد.
پیشگیری از بروز تومورهای ستون فقرات
به طور کل برای پیشگیری از آسیب های ستون فقرات می توان عوامل زیادی را در نظر گرفت که از درد به آسیب های مربوط به ستون فقرات جلوگیری کند. تحرک مناسب و کافی، رعایت وضعیت صحیح بدن هنگام ایستادن، نشستن و خوابیدن، قرار گرفتن در حالت درست هنگام راه رفتن از آسیبهای ستون فقرات جلوگیری می کند. برای تشخیص تومور ستون فقرات باید آزمایشات سی تی اسکن، مدارک پزشکی و نمونه برداری تومور توسط پزشک متخصص بررسی شود. با بررسی یک نمونه کوچک از بافت آن زیر میکروسکوپ میتوان تشخیص داد که تومور ستون فقرات سرطانی است یا غیر سرطانی. برای تشخیص بیماریهای مسیر نخاعی، یافته های تصویری بسیار کمک کننده هستند و همچنین انجام MRIمی تواند ماهیت و محل بیماری را پیدا کند.
با تشخیص به موقع هر نوع تومور روند درمانی تسریع خواهد یافت. شیوه های درمانی مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی و جراحی برای درمان این بیماری وجود دارد. در واقع جراحی آخرین روش درمان این بیماری است. برای انتخاب روش درمان مناسب نیاز است تا نوع تومور شناسایی شود. به طور کل روش هایی مانند آنژیوگرافی، نمونه گیری از مایع نخاعی، اسکن استخوان پزشکی هسته ای و آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن، MRI و اسکن PET برای تشخیص تومور ستون فقرات استفاده می شود.
