جراحی دیسک گردن یکی از روش های مؤثر و تهاجمی برای درمان درد و بیرون زدگی دیسک گردن است. این عمل، معمولاً با خارج کردن دیسک آسیب دیده و فیوژن (اتصال) مهره ها همراه است. وقتی که درمان های غیر جراحی دیگر جوابگو نباشند و علائم آزاردهنده دیسک گردن به حدی برسد که زندگی روزانه شما را مختل کند، جراحی دیسک گردن می تواند بهترین راه حل برای بازگشت به یک زندگی بدون درد باشد.
این جراحی نه تنها می تواند کیفیت زندگی و دامنه حرکتی شما را بهبود بخشد، بلکه علائم دیسک گردن را نیز برطرف می کند. روش های مختلفی برای انجام جراحی دیسک گردن وجود دارد که از نظر پیچیدگی، مدت زمان بهبودی، هزینه و عوارض جانبی متفاوت هستند. انتخاب روش مناسب برای جراحی، با توجه به عواملی همچون سن، وضعیت سلامت عمومی، شدت و مدت زمان علائم و محل دقیق بیرون زدگی دیسک، توسط جراح صورت می گیرد.
رایج ترین روش جراحی دیسک گردن، دیسککتومی قدامی است که از جلوی گردن انجام می شود و از بالاترین میزان موفقیت برخوردار است. برای مشاوره و انتخاب بهترین روش جراحی، حتماً با یک متخصص مشورت کنید.
اگر به دنبال یک جراح متخصص و با تجربه برای انجام جراحی دیسک گردن هستید، دکتر فرهنگ مرشد یکی از بهترین انتخاب ها است. با سالها تجربه در زمینه جراحی های ستون فقرات و گردن، دکتر مرشد می تواند به شما کمک کند تا به زندگی عادی خود باز گردید.
علائم دیسک گردن:
علائم شایع دیسک گردن
- درد گردن و شانه
اغلب اولین علامت دیسک گردن، درد گردن است که ممکن است به شانهها و بازوها نیز منتقل شود. این درد معمولاً با حرکات گردن افزایش مییابد و میتواند مزمن و مداوم یا به صورت دورهای باشد. - بیحسی و سوزن سوزن شدن
احساس بیحسی، سوزنسوزن شدن یا “مورمور شدن” در بازوها و دستها از دیگر علائم دیسک گردن است. این حس میتواند به دلیل فشردگی عصبهایی که از ستون فقرات گردنی عبور میکنند ایجاد شود. - ضعف عضلانی
ضعف در دستها یا بازوها ممکن است ناشی از فشار دیسک بر ریشههای عصبی باشد. این ضعف میتواند باعث کاهش قدرت در فعالیت هایی مانند نگه داشتن اشیاء، نوشتن، یا بلند کردن بازو شود. - کاهش دامنه حرکتی گردن
افراد مبتلا به دیسک گردن ممکن است در حرکت دادن گردن خود دچار محدودیت شوند. چرخاندن گردن به سمت های مختلف ممکن است دردناک یا سخت باشد. - سردرد گردنی
درد در قسمت پشت سر که از گردن شروع شده و به سمت جلو یا شقیقهها پخش میشود، میتواند به عنوان سردرد ناشی از دیسک گردن شناخته شود. این نوع سردرد معمولاً به دلیل تحریک عصبهای گردنی ایجاد میشود. - درد تیز و شوک آور
گاهی اوقات، دیسک گردن میتواند باعث درد تیز و شبیه به شوک الکتریکی شود که از گردن به بازوها، دستها و حتی انگشتان منتشر میشود. این درد ممکن است با سرفه، عطسه یا حرکتهای خاص گردن تشدید شود(منبع۱)(منبع۲).
روشهای شناسایی دیسک گردن
۱. معاینه بالینی و بررسی شرح حال بیمار
در مواجهه با علائم مرتبط با مشکلات گردن، پزشک ابتدا با انجام ارزیابیهای دقیق و معاینه فیزیکی به تشخیص وضعیت بیمار کمک میکند. این روند شامل مراحل زیر است:
- گرفتن شرح حال دقیق از علائم
پزشک با پرسیدن سوالاتی درباره علائم بیمار، مدت زمان بروز درد، نوع درد (مانند دردهای سوزشی، تیز یا مبهم)، و تغییرات احتمالی در فعالیتهای روزمره، به درک بهتری از مشکل بیمار میرسد. این مرحله شامل بررسی سابقه پزشکی بیمار و هر گونه آسیب یا بیماری پیشین نیز میشود. - معاینه فیزیکی گردن
پس از جمعآوری اطلاعات اولیه، پزشک به سراغ معاینه فیزیکی میرود. این معاینه شامل آزمایشهای قدرت عضلانی برای بررسی توانایی و ضعف عضلات، انعطافپذیری گردن برای ارزیابی دامنه حرکات و واکنشهای عصبی جهت تشخیص مشکلات عصبی احتمالی است. این موارد به پزشک کمک میکند تا تصویر دقیقی از وضعیت گردن و ستون فقرات بیمار بهدست آورد.
۲. تصویربرداری تشخیصی
تصویربرداری تشخیصی نقش مهمی در تشخیص دقیق مشکلات ستون فقرات و شناسایی ناهنجاریها ایفا میکند. بسته به نوع و شدت مشکل، پزشک ممکن است از روشهای مختلف تصویربرداری برای بررسی دقیقتر استفاده کند. در ادامه، سه روش اصلی تصویربرداری و کاربردهای آنها آورده شده است:
۱. اشعه ایکس (X-ray)
اشعه ایکس یکی از روشهای رایج تصویربرداری است که برای مشاهده ناهنجاریهای استخوانی مورد استفاده قرار میگیرد. این روش میتواند موارد زیر را شناسایی کند:
- آرتروز و تغییرات استخوانی
- کاهش فاصله بین مهرهها
- شکستگیها و ناهنجاریهای ساختاری
اشعه ایکس به پزشک کمک میکند تا مشکلات ساختاری در مهرهها و استخوانهای ستون فقرات را بهسرعت تشخیص دهد.
۲. تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
MRI بهترین روش برای بررسی وضعیت دیسکهای بینمهرهای و تشخیص مشکلات نرم بافتها است. از جمله کاربردهای MRI میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بررسی وضعیت دیسکهای بینمهرهای
- تشخیص فتق دیسک و بیرونزدگیهای دیسکی
- شناسایی فشار روی عصبها و مسیرهای عصبی
MRI به پزشک این امکان را میدهد که تصاویر دقیقی از بافتهای نرم و عصبها بگیرد و مشکلات احتمالی را شناسایی کند.
۳. CT اسکن یا میلوگرافی
اگر انجام MRI امکانپذیر نباشد یا نتایج MRI کافی نباشند، پزشک ممکن است از CT اسکن یا میلوگرافی استفاده کند. این روشها میتوانند اطلاعات دقیقی از ساختارهای استخوانی و همچنین وضعیت دیسکها ارائه دهند:
- CT اسکن: مناسب برای مشاهده جزئیات استخوانهای ستون فقرات
- میلوگرافی: برای بررسی مشکلات نخاع و فشارهای وارد بر نخاع با استفاده از تزریق ماده حاجب
۳. تستهای الکترودیاگنوستیک
اگر پزشک به وجود فشار روی عصبها مشکوک باشد، از تستهای الکترودیاگنوستیک برای بررسی دقیقتر عملکرد عصبها و عضلات استفاده میکند. این تستها به پزشک کمک میکنند تا مشکلاتی مانند فشردگی عصبها یا آسیب عصبی را تشخیص دهد. دو تست رایج در این زمینه عبارتند از:
۱. الکترومیوگرافی (EMG)
الکترومیوگرافی (EMG) یکی از تستهای الکترودیاگنوستیک است که فعالیت الکتریکی عضلات را در حالت استراحت و انقباض بررسی میکند. این تست اطلاعات مفیدی درباره وضعیت عصبها و عضلات ارائه میدهد. EMG به پزشک کمک میکند تا مشکلات عصبی مرتبط با فشردگی عصبها یا آسیب عصبی را شناسایی کند.
۲. تست سرعت هدایت عصبی (NCS)
تست سرعت هدایت عصبی (NCS) برای اندازهگیری سرعت و قدرت سیگنالهای الکتریکی در عصبها استفاده میشود. این تست به پزشک نشان میدهد که عصبها تا چه حد به درستی عمل میکنند و آیا فشار یا آسیب بر روی عصبها وجود دارد یا خیر. NCS میتواند مشکلاتی مانند نوروپاتی یا فشردگی عصب را تشخیص دهد.
۴. تستهای عملکردی
تستهای عملکردی ابزاری مهم در ارزیابی انعطافپذیری گردن و دامنه حرکتی هستند. این تستها به پزشک کمک میکنند تا محدودیتهای حرکتی و اثر درد بر عملکرد گردن و شانه را تشخیص داده و بهترین روشهای درمانی را انتخاب کند.
اهداف تستهای عملکردی
- ارزیابی انعطافپذیری گردن
این تستها به بررسی انعطافپذیری گردن کمک میکنند. پزشک از بیمار میخواهد تا گردن خود را در جهات مختلف حرکت دهد (مانند چرخش به چپ و راست، خم شدن به جلو و عقب). هرگونه محدودیت در حرکات یا درد در هنگام این حرکات میتواند نشاندهنده مشکلاتی مانند سفتی عضلات، التهاب یا فشردگی عصبها باشد. - بررسی دامنه حرکتی گردن و شانه
این تستها به پزشک کمک میکنند تا دامنه حرکتی گردن و شانهها را ارزیابی کنند. با انجام حرکات مختلف مانند چرخش و خم شدن، پزشک میتواند محدودیتهای حرکتی را شناسایی کند و میزان تأثیر درد روی این حرکات را مشخص کند. - تشخیص اثرات درد روی عملکرد گردن و شانه
با استفاده از تستهای عملکردی، پزشک میتواند میزان تأثیر درد روی عملکرد گردن و شانه را مشخص کند. این تستها به پزشک کمک میکنند تا مشکلاتی مانند کاهش قدرت عضلانی، سفتی مفاصل، یا فشردگی عصبها را تشخیص دهد.
درمان اولیه برای جلوگیری از بدتر شدن علائم
- استفاده از وضعیتهای بدنی صحیح
تلاش برای حفظ وضعیت درست گردن و شانهها هنگام نشستن، ایستادن و خوابیدن میتواند از فشار روی دیسکها جلوگیری کند. - ورزش و تمرینهای کششی
انجام ورزشهای مناسب و تمرینهای کششی که توسط فیزیوتراپیست توصیه میشوند، میتواند به تقویت عضلات گردن و کاهش فشار روی دیسکها کمک کند. - استفاده از داروها و درمانهای محافظه کارانه
داروهای ضد التهاب، مسکنهای موضعی، و درمانهای فیزیوتراپی مانند اولتراسوند، ماساژ درمانی، و تحریک الکتریکی از روشهای محافظه کارانه برای کاهش درد و التهاب هستند.
هدف از جراحی دیسک گردن
جراحی دیسک گردن با یک هدف مشخص انجام میشود: کاهش فشار دیسک بیرونزده از روی ریشههای نخاع. این فشار میتواند باعث درد شدید در گردن و بازوها شود که زندگی روزمره را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد. برای کاهش این فشار، جراحان بخشی از دیسک بیرونزده یا حتی کل دیسک را خارج میکنند. نتیجه؟ آرامش از درد و بازگشت به زندگی نرمال.
البته، همیشه جراحی اولین گزینه درمان نیست. بیشتر بیماران با روش های غیر تهاجمی بهبود می یابند، اما در برخی موارد خاص، جراحی ضروری و تنها راه موثر برای درمان است. اگر بعد از ۶ تا ۱۲ هفته درمان غیر جراحی، علائم دیسک گردن همچنان ادامه داشته یا بدتر شده باشند، جراحی می تواند بهترین و موثرترین راه حل باشد. این روش به ویژه برای بیمارانی توصیه می شود که علائمشان باعث اختلال در زندگی روزانه شان شده و از روش های غیر جراحی نتیجهای نگرفتهاند.
انواع جراحی دیسک گردن (روش های باز)
زمانی که علائم دیسک گردن پیشرفت کنند و یا با درمانهای محافظه کارانه برطرف نشوند، راهی جز جراحی دیسک گردن باقی نمیماند. عواملی مانند سن بیمار، مدت زمانی که مشکل ادامه داشته است، سایر مشکلات پزشکی، سابقه عملهای قبلی گردن و شدت علائم در انتخاب نوع جراحی نقش دارند. در ادامه با رایجترین انواع جراحی دیسک گردن به روش باز آشنا میشوید.
دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF)
جراحی دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (Anterior Cervical Disk Fusion) رایجترین روش جراحان ستون فقرات برای درمان فتق دیسک گردن است. این جراحی شامل دو بخش است:
- دیسککتومی قدامی گردن: جراحی از قسمت قدامی یا جلوی گردن انجام میشود و سپس دیسک از میان دو استخوان مهره برداشته خواهد شد.
- فیوژن: جراحی فیوژن به منظور افزایش ثبات دیسکهای گردنی انجام میشود. فیوژن شامل قرار دادن پیوند استخوان در قسمتی است که دیسک بیرونزده در ابتدا قرار داشته تا ثبات و استحکام در ناحیه مورد نظر ایجاد شود.
برای چه افرادی انجام میشود؟
این جراحی در موارد زیر به کار میرود:
- برای درمان فتق دیسک گردن دارای علائم؛ یعنی زمانی که بیرونزدگی دیسک گردن به حدی شدید است که علائم آزاردهندهای برای فرد ایجاد میکند.
- کاهش علائم تنگی کانال نخاع گردنی (مانند احساس ضعف در دستها، گزگز انگشتان دست و غیره)
- رفع خارهای استخوانی گردن
- تحلیل دیسک گردن (دیسک دژنراتیو گردن)
مراحل انجام
برای انجام جراحی دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن، بیمار به پشت دراز میکشد و تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد. سپس:
- جراح یک برش کوچک ۲ تا ۳ سانتیمتری در قسمت جلوی گردن ایجاد میکند تا فضای کافی برای دسترسی به دیسکها فراهم شود.
- ماهیچههای گردن، عروق و اعصاب کنار زده میشوند تا مهره استخوانی و دیسک در معرض دید جراح قرار گیرد.
- بخشی از دیسک آسیبدیده که به عصب فشار آورده است، برداشته میشود.
- پس از برداشتن قسمت مورد نظر، فضای دیسک ممکن است با پیوند استخوان یا قفس (cage) پر شود تا همجوشی (فیوژن) اتفاق بیفتد. فیوژن به معنای فرآیند به هم پیوستن دو یا چند استخوان است. با گذشت زمان، پیوند به مهرههای بالا و پایین جوش میخورد و یک تکه استخوان یکپارچه میسازد.
- ممکن است از صفحات و پیچهای فلزی برای ایجاد پایداری در حین همجوشی و تسریع روند آن استفاده شود.
- در پایان، محل برش جراحی، بخیه زده میشود.
جراحی تعویض دیسک گردن با دیسک مصنوعی
تعویض دیسک مصنوعی گردن همانند روش ACDF از جلوی گردن انجام میشود. بدین صورت که کل دیسک بیرونزده برداشته میشود، اما به جای فیوژن استخوان از دیسک مصنوعی استفاده خواهد شد.
برای چه افرادی انجام میشود؟
با وجود آنکه جراحی تعویض دیسک مصنوعی گردن در اکثر موارد میتواند به جای ACDF به کار رود، اما بیماران دارای شرایط زیر کاندیدای مناسبی برای انجام این روش نیستند:
- اگر بیمار دارای سابقه جراحی فیوژن گردن باشد، امکان انجام جراحی تعویض دیسک مصنوعی گردن در همان ناحیه وجود ندارد
- افرادی که به فولاد ضد زنگ حساسیت دارند
- وجود عفونت در محل دیسک
- بیماران مبتلا به پوکی استخوان و مشکلات مفصلی
- تخریب و تحلیل شدید مفاصل فاست در پشت ستون فقرات
مراحل انجام
برای انجام این جراحی:
- بیمار رو به بالا روی تخت دراز میکشد و تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
- یک برش ۲ الی ۳ سانتیمتری در جلوی گردن ایجاد میشود.
- دیسک آسیبدیده که روی ریشه عصبی و نخاع فشار آورده است، برداشته میشود.
- فضای دیسک به اندازه ارتفاع معمولی دیسک باز میشود تا به کاهش فشار بر اعصاب اطراف کمک کند.
- جراح با کمک تصویربرداری زنده اشعه ایکس (فلوروسکوپی)، دستگاه دیسک مصنوعی را در فضای دیسک آماده شده قرار میدهد. پیش از انتخاب مناسبترین دیسک ممکن است سایزهای مختلف دیسک مصنوعی امتحان شوند. نحوه دقیق کاشت دیسک مصنوعی بر اساس نوع دیسک میتواند متفاوت باشد.
- پس از قرار دادن دیسک مصنوعی و چسباندن آن به ۲ مهره مجاور (بالا و پایین)، محل برش جراحی بخیه زده میشود.
دیسککتومی خلفی گردن
در جراحی دیسککتومی خلفی گردن، جراح از پشت گردن به ستون فقرات دسترسی ایجاد میکند. مزیت اصلی روش خلفی این است که نیازی به همجوشی نیست. این امر، حرکت طبیعی ستون فقرات گردنی را حفظ میکند، اما میتواند موجب بروز درد و عوارض بیشتری شود.
برای چه افرادی انجام میشود؟
دیسککتومی خلفی گردن معمولا در موارد زیر به کار میرود:
- اگر جراح در عکسبرداریها و ارزیابیهای پیش از عمل به این نتیجه برسد که دسترسی به دیسک بیرونزده از پشت گردن راحتتر است، جراحی گردن از پشت را توصیه خواهد کرد.
- این روش ممکن است برای دیسکهای گردنی که از پهلو و از مجرای عصبی (تونلی که عصب از آن عبور میکند تا از کانال نخاعی خارج شود) بیرون زدهاند، گزینه مناسبتری باشد.
- در صورت وجود خارهای استخوانی اضافی در ناحیه تحت درمان
مراحل انجام
مراحل دیسککتومی خلفی گردنی به شرح زیر است:
- بیمار پس از بیهوشی روی شکم خوابانده میشود تا ناحیه پشت گردن در دسترس جراح قرار گیرد
- یک برش حدود ۱۰ سانتیمتری در پشت گردن بیمار ایجاد میشود
- برای دسترسی به دیسک آسیبدیده بیمار، ماهیچههای ستون فقرات جدا شده و کنار زده میشوند تا مهرههای استخوانی در معرض دید قرار گیرند
- بخشی از قوس استخوانی برداشته میشود تا دسترسی به ریشه عصب و فضای دیسک فراهم شود
- بخشی از دیسک بیرونزده که عصب نخاعی را فشرده میکند، به دقت برداشته میشود. با انجام این کار، فضای بیشتری ایجاد میشود و فشار از روی عصب برداشته خواهد شد.
- در این روش از فیوژن استفاده نمیشود، زیرا تنها قسمتی از دیسک برداشته میشود و نیازی به همجوشی ندارد.
- در پایان نیز محل برش، بخیه زده میشود.
لامینکتومی دیسک گردن
در جراحی لامینکتومی دیسک گردن، بخشی از استخوان مهرهای گردن برداشته میشود تا فضای مناسب در کانال نخاع گردنی ایجاد شود. این جراحی برای درمان پارگی شدید دیسک گردن نیز به کار میرود.
برای چه افرادی انجام میشود؟
جراحی لامینکتومی گردن برای افراد زیر مناسب است:
- افراد مبتلا به تنگی نخاع گردنی که کانال ستون فقرات آنها باریک شده است
- افرادی که دارای فشردگی نخاع قابل توجهی هستند
- افرادی که دارای علائم پارگی دیسک گردن هستند (از دست دادن تعادل، درد شدید و پیشرونده در گردن، دستها و کمر)
مراحل انجام
جراحی لامینکتومی گردن تحت بیهوشی عمومی انجام میشود که مراحل آن به شرح زیر است:
- پس از بیهوشی بیمار، برشی در وسط ناحیه پشت گردن ایجاد میشود. سایز برش به میزان بیرونزدگی دیسک بستگی دارد و با توجه به تشخیص جراح میتواند جزئی باشد
- پس از دسترسی به ستون فقرات گردن، جراح کل لامینا (برآمدگی پشت مهره) را بر میدارد
- در مواردی که لامینکتومی به عنوان بخشی از جراحی دیسککتومی انجام شود، جراح پس از برداشتن لامینا برای برداشتن فتق دیسک اقدام میکند
- پس از لامینکتومی ممکن است فیوژن ستون فقرات نیز انجام شود تا جراح از تثبیت ستون فقرات گردنی اطمینان حاصل کند
کورپکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACCF)
این جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی شدید به کار میرود و مشابه روش دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن است. با این تفاوت که جراح به جای برداشتن دیسک، تمام یا بخشی از بدنه مهره و خارهای استخوانی موجود را بر میدارد و از پیوند استخوان برای پر کردن فضای خالی میان مهرهها استفاده میکند.
برای چه افرادی انجام میشود؟
کورپکتومی معمولا در موارد زیر به کار میرود:
- بیماران دارای خارهای استخوانی در ناحیه گردن که با جراحی ACDF قابل حذف نیستند
- بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی شدید
مراحل انجام
برای انجام کورپکتومی مراحل زیر انجام میشود:
- بیمار به پشت دراز میکشد و تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد
- جراح یک برش نسبتا بزرگ در جلوی گردن ایجاد میکند و با توجه به وضعیت بیمار، تمام یا بخشی از ناحیه جلوی مهره را بر میدارد. خارهای استخوانی اطراف ناحیه مورد نظر نیز برداشته میشوند
- سپس برای پر کردن فضای خالی میان مهرهها از یک قطعه استخوان کوچک و همجوشی استفاده میشود
- محل برش، بخیه زده میشود
انواع جراحی دیسک گردن (روش های بسته)
جراحی دیسک گردن با روشهای کم تهاجمی و کم عارضهتر نیز قابل انجام است. جراحیهای بسته دیسک گردن، عوارض جانبی کمتر و دوره نقاهت کوتاهتری دارند، اما ممکن است تمامی بیماران، کاندیدای مناسبی برای انجام این نوع جراحی گردن نباشند. در ادامه به معرفی رایجترین انواع جراحی دیسک گردن به روش بسته میپردازیم.
میکرو دیسککتومی گردن
میکرو دیسککتومی گردن یکی از روشهای جراحی پیشرفته و کمتهاجمی برای درمان فتق دیسک گردن است. این روش با استفاده از تکنیکهای مدرن و ابزارهای کوچک، بدون نیاز به برشهای بزرگ روی گردن انجام میشود. به دلیل مزایای فراوان این جراحی مانند برشهای کوچک، کاهش درد و دوره نقاهت کوتاهتر، میکرودیسککتومی به یکی از محبوب ترین روش های جراحی در درمان بیرونزدگی دیسک گردن تبدیل شده است.
چگونه میکرو دیسککتومی گردن انجام میشود؟
در میکرودیسککتومی گردن، جراح با استفاده از یک ابزار لولهمانند که از طریق برشی کوچک (حدود یک سانتی متر) وارد گردن بیمار میشود، به دیسک فتق شده دسترسی پیدا میکند. سپس با دقت بسیار، بخش فتق شده دیسک را برداشته و فشار روی عصبهای مجاور را کاهش میدهد. به دلیل کم تهاجمی بودن این روش، برشها کوچک هستند و جای زخم بسیار کمی روی گردن باقی میماند.
مزایای میکرو دیسککتومی گردن
- برش کوچک تر و زخم کمتر
در این جراحی، برشها بسیار کوچک هستند (حدود یک سانتی متر) و به همین دلیل زخم و جای بخیه بسیار کوچکی روی گردن باقی میماند. - ریسک عفونت کمتر
به دلیل کمتهاجمی بودن این روش، خطر بروز عفونت در مقایسه با جراحیهای سنتی بسیار پایینتر است. این کاهش خطر، یکی از عوامل مهم محبوبیت این جراحی است. - دوره نقاهت کوتاه تر
بیماران پس از میکرودیسککتومی معمولاً نیاز به بستری طولانی مدت ندارند و میتوانند به سرعت به فعالیتهای روزمره خود بازگردند. این ویژگی، آن را به گزینهای عالی برای افرادی که به دنبال بهبودی سریع هستند، تبدیل میکند. - کاهش درد پس از جراحی
به دلیل کمترین آسیب به بافتهای اطراف، بیماران پس از جراحی درد کمتری تجربه میکنند. این باعث میشود تا دوره نقاهت با راحتی بیشتری سپری شود. - بهبودی سریع تر
دوره نقاهت و بهبود پس از میکرودیسککتومی بسیار کوتاه است و بیشتر بیماران میتوانند در مدت زمان کوتاهی به فعالیتهای روزمره خود بازگردند.
محدودیتها و ریسکهای میکرو دیسککتومی گردن
هرچند میکرودیسککتومی گردن یکی از مؤثرترین و کم تهاجمی ترین روش های جراحی برای درمان فتق دیسک گردن است، اما این روش مانند هر جراحی دیگری دارای محدودیتها و ریسکهایی است. یکی از محدودیت های این جراحی، احتمال عود مجدد فتق دیسک است. در حالی که بسیاری از بیماران پس از جراحی بهبودی کامل پیدا میکنند، برخی ممکن است در آینده با مشکل فتق دیسک مجدد مواجه شوند.
مراقبت های پس از جراحی برای پیشگیری از عود فتق دیسک
برای کاهش احتمال عود فتق دیسک، توصیه میشود پس از جراحی، بیمار:
- تمرینات فیزیوتراپی را با دقت انجام دهد.
- وضعیت نشستن و ایستادن خود را بهبود بخشد.
- از بلند کردن اجسام سنگین و فعالیتهایی که فشار زیادی بر گردن وارد میکنند، خودداری کند.
- به صورت منظم به پزشک معالج خود مراجعه کند و وضعیت دیسکهای گردن را بررسی نماید.
برای چه افرادی انجام میشود؟
میکرودیسککتومی گردن برای افراد دارای شرایط زیر انجام میشود:
- افراد دارای بیرونزدگی دیسک گردن خفیف
- افرادی که محدودیتهایی برای روشهای جراحی باز گردن دارند
- بیمارانی که به دنبال یک روش کم عارضه برای رفع دیسک گردن هستند
- افرادی که در تعداد معدودی از دیسکهای گردن دچار فتق شدهاند و تعداد دیسکهای بیرون زده آنها خیلی زیاد نیست
مراحل انجام
برای انجام این جراحی مراحل زیر طی میشود:
- بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد
- با توجه به محل فتق، جراح یک برش جزئی ۱ سانتیمتری (یک سوراخ) در جلو گردن ایجاد میکند تا مسیر مناسبی برای دسترسی به فتق دیسک ایجاد شود
- سپس یک لوله مخصوص (میکروسکوپ) را برای دسترسی به دیسک بیرونزده وارد برش میکند. جراح، لولهای با اندازه مناسب انتخاب میکند تا مطمئن شود که رگهای خونی، اطراف ناحیه عبور را پاره نخواهد کرد
- هنگامی که پزشک محل فتق دیسک را پیدا کرد، به آرامی قسمتی که اعصاب را فشرده و سپس خارج میکند
- محل شکاف، بسته میشود.
جراحی دیسک گردن با لیزر
جراحی دیسک گردن با لیزر یکی از روش های نوین و کمتر تهاجمی است که بدون نیاز به بیهوشی و بدون ایجاد برش روی گردن انجام می شود. این روش، به دلیل عدم استفاده از تیغ جراحی، دوره نقاهت کوتاه تر، و عوارض جانبی کمتر، برای بسیاری از بیماران جذاب است. همچنین، اسکار های قابل توجهی روی گردن باقی نمی گذارد، که یکی از مزایای اصلی این روش محسوب می شود.
با این حال، باید در نظر داشت که جراحی دیسک گردن لیزری از نظر درمانی هیچ گونه مزیت خاصی نسبت به روش های جراحی سنتی ندارد. همچنین، این روش برای همه بیماران مناسب نیست و ممکن است در برخی موارد نیاز به روش های سنتی تر و موثرتر باشد.
اگر به فکر انتخاب روش مناسب برای جراحی دیسک گردن خود هستید، بهتر است با یک متخصص با تجربه مشورت کنید.
برای چه افرادی انجام میشود؟
جراحی دیسک گردن با لیزر برای بیماران دارای شرایط زیر قابل انجام است:
- افرادی که دیسک گردن بسیار بزرگ و بیرونزده نداشته باشند (یعنی در حد پروتوژن باشد) و دیسک بیمار، PLL (رباط طولی پشتی) را پاره نکرده باشد
- بیمارانی که فتق دیسک آنها در حدی نیست که کاندید عمل جراحی باز باشند و با درمانهای غیر جراحی نیز درمان میشوند
مراحل انجام
برای انجام جراحی دیسک گردن با لیزر مراحل زیر طی میشود:
- محل جراحی به صورت موضعی بیحس میشود
- یک سوزن بسیار ظریف وارد فضای دیسک گردن شده و از نوک سوزن، اشعه لیزر به داخل فضای دیسک تابانده میشود
- بر اثر گرمای لیزر، قسمتی از دیسک حل میشود و توسط همان سوزن نیز ساکشن میشود (لیزر دکامپرشن)
- بدین ترتیب، حجم بخش داخلی دیسک کاهش مییابد و علائم ناخوشایند بیمار برطرف میشود.
مقایسه روشهای مختلف جراحی دیسک گردن
همانطور که خواندید، روشهای مختلفی برای جراحی دیسک گردن وجود دارد که هر یک از آنها برای بیماران خاصی مناسب هستند. همچنین هر یک از روشهای مختلف جراحی دیسک گردن دارای مزایا و معایب خاصی هستند که آگاهی از آنها برای بیماران ضروری است. جدول زیر، روشهای مختلف جراحی دیسک گردن را به صورت اجمالی با یکدیگر مقایسه میکند.
مقایسه روشهای جراحی دیسک گردن
روش جراحی | کاندیدای مناسب | توضیح مختصر |
دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) | افرادی که دچار فتق دیسک گردن علامت دار، تنگی کانال نخاع گردنی و دیسک دژنراتیو گردن هستند | برداشتن دیسک بیرونزده از طریق یک برش کوچک در جلوی گردن و انجام فیوژن |
تعویض دیسک مصنوعی گردن | افرادی که دیسک گردن آنها به طور کامل از بین رفته است و سابقه جراحی فیوژن گردن، پوکی استخوان و حساسیت به فولاد ضد زنگ ندارند | برداشتن کل دیسک بیرونزده و جایگزینی آن با دیسک مصنوعی |
دیسککتومی خلفی گردن | برای دیسکهای گردنی که از پهلو از مجرای نخاعی بیرون زدهاند و دیسکهایی که دسترسی به آنها از پشت گردن آسانتر است | برداشتن بخشی از دیسک از طریق ایجاد یک برش ۱۰ سانتیمتری در پشت گردن بیمار |
لامینکتومی دیسک گردن | افرادی که پارگی شدید دیسک، تنگی نخاع و فشردگی نخاع گردنی دارند | برداشتن کل لامینا (برآمدگی پشت مهره) و سپس حذف فتق دیسک |
کورپکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACCF) | افرادی که تنگی کانال نخاعی شدید و خارهای استخوانی دارند که با جراحی ACDF قابل برداشتن نیستند | برداشتن تمام یا بخشی از بدنه مهره و خارهای استخوانی با ایجاد یک برش نسبتا بزرگ در جلوی گردن و پر کردن فضای خالی میان مهرهها با یک قطعه کوچک استخوان و فیوژن |
میکرودیسککتومی گردن | افرادی که برای انجام روشهای جراحی باز گردن دارای محدودیتاند و به دنبال یک روش کم عارضه برای رفع فتق دیسک گردن هستند | برداشتن فتق دیسک از طریق ایجاد یک برش جزئی ۱ سانتیمتری در جلوی گردن و توسط یک لوله مخصوص به نام میکروسکوپ |
جراحی دیسک گردن با لیزر | افرادی که فتق دیسک جزئی دارند | حل کردن قسمتی از دیسک توسط یک سوزن مخصوص که از نوک آن، اشعه لیزر ساطع میشود و سپس ساکشن دیسک حل شده توسط همان سوزن انجام میشود |
مقایسه مدت زمان بستری، دوره نقاهت و درصد موفقیت روش های جراحی دیسک گردن
روش جراحی | نرخ موفقیت | طول دوره نقاهت | مدت بستری |
دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) | ۹۳ الی ۱۰۰ درصد (برای درد بازو) و ۷۳ الی ۸۳ درصد (برای درد گردن)
| ۶ الی ۸ هفته | ۲ روز |
تعویض دیسک مصنوعی گردن | بالای ۹۰ درصد | ۴ الی ۶ هفته | ۱ روز |
دیسککتومی خلفی گردن | ۹۵ درصد | ۴ الی ۶ هفته | ۲ روز |
لامینکتومی دیسک گردن | ۸۰ الی ۹۰ درصد | ۲ الی ۴ هفته | ۱ الی ۲ روز |
کورپکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACCF) | ۸۰ الی ۹۰ درصد | ۶ الی ۸ هفته۲ روز | ۲ روز |
میکرودیسککتومی گردن | ۸۵ الی ۹۵ درصد | ۲ الی ۴ هفته | ۱ روز |
جراحی دیسک گردن با لیزر | ۹۴٫۶ درصد | ۲ هفته | بدون نیاز به بستری |
مقایسه مزایا و معایب انواع روشهای جراحی دیسک گردن
روش جراحی | مزایا | معایب |
دیسککتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) | ثبات بیشتر دیسکهای گردن به علت همجوشی، موثر در رفع بیماری دژنراتیو دیسک | تهاجمی، دوره نقاهت طولانی، حرکات کامل گردن بیمار حفظ نمیشود، امکان دریافت دیسک مصنوعی در سالهای بعد وجود ندارد، احتمال خونریزی، هماتوم، عدم ایجاد فیوژن کافی و مشکل در بلع |
تعویض دیسک مصنوعی گردن | نرخ موفقیت بالا، حفظ حرکات گردن بیمار، دوره نقاهت نسبتا سریع، عملکرد دیسک مصنوعی تا حد زیادی مشابه دیسک طبیعی است، امکان انجام جراحی فیوژن گردن در سالهای بعد وجود دارد | تهاجمی، خونریزی بیشتر، امکان جابجایی دیسک مصنوعی، حساسیت به دیسک مصنوعی، تحلیل رفتن دیسکهای مجاور محل جراحی، استخوانسازی نابجا، عفونت، مشکلات بلع و گرفتگی صدا |
دیسککتومی خلفی گردن | عدم نیاز به همجوشی، حفظ حرکات گردن بیمار | تهاجمی، دوره نقاهت طولانی، افزایش احتمال خونریزی، کاهش دید جراح بواسطه خونریزی، احتمال آسیب نخاعی بیشتر، دستکاری بیشتر نخاع، درد بیشتر |
لامینکتومی دیسک گردن | موثر در رفع علائم پارگی دیسک گردن و فشردگی نخاع شدید | تهاجمی، دوره نقاهت طولانی، احتمال نشت مایع مغزی نخاعی، عفونت، خونریزی و آسیب عصبی |
کورپکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACCF) | موثر در درمان تنگی چند سطحی گردن | یک جراحی نسبتا بزرگ و کاملا تهاجمی، دوره نقاهت طولانی، احتمال باقی ماندن جای زخم، عفونت، خونریزی و آسیب عصبی |
میکرودیسککتومی گردن | کم تهاجم، برش بسیار کوچک، نقاهت کوتاه، درد و خوریزی کمتر | امکان حذف ناکافی دیسک، نشت مایع مغزی نخاعی و صدمه به رشتههای عصبی |
جراحی دیسک گردن با لیزر | عدم نیاز به بیهوشی، بدون ایجاد برش روی گردن بیمار، کم تهاجمی، دوره نقاهت کوتاه و عوارض جانبی کمتر | امکان عود دیسک، آسیب عصبی و واکنش به بیحسی موضعی (تنها در موارد جزئی بیرونزدگی دیسک موثر است) |
بهترین روش جراحی دیسک گردن چیست؟
جراحی دیسک گردن میتواند گزینهای مؤثر برای کسانی باشد که از درد و مشکلات ناشی از دیسک گردن رنج میبرند. بهترین روش جراحی دیسک گردن به شدت و نوع مشکل بیمار بستگی دارد و معمولاً توسط جراح متخصص انتخاب میشود. در میان روشهای مختلف، دیستکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF) به عنوان یکی از بهترین و مؤثرترین گزینهها شناخته میشود.
روش دیستکتومی و فیوژن قدامی گردن (ACDF)
این روش جراحی شامل برداشتن دیسک آسیبدیده و جایگزینی آن با پیوند استخوان است. پیوند استخوان به طور کلی به درمان آسیبهای دیسک گردن کمک کرده و به همجوشی استخوانها (فیوژن) کمک میکند. ACDF به عنوان «استاندارد طلایی» در جراحی دیسک گردن مطرح است و به دلیل نتایج موفقیتآمیز و سالها تجربه، یکی از بهترین انتخابها برای درمان مشکلات دیسک گردن به شمار میرود.
مزایای ACDF
- نرخ موفقیت بالا: این روش دارای نرخ موفقیت بسیار بالایی است و میتواند به بهبود قابل توجه درد و اختلالات حرکتی کمک کند.
- توانایی درمان تحلیل دیسکهای گردنی: ACDF میتواند به درمان تحلیل شدید دیسکها نیز کمک کند.
- قابلیت انجام برای اکثر بیماران: این روش به طور گستردهای در دسترس است و برای بسیاری از بیماران قابل اجرا میباشد.
پیش از تصمیمگیری در مورد روش جراحی، مشاوره با یک جراح متخصص و بررسی کامل وضعیت سلامت فرد ضروری است. جراح با توجه به نیازهای خاص هر بیمار، بهترین روش درمانی را انتخاب خواهد کرد.
میزان موفقیت جراحی دیسک گردن
جراحی دیسک گردن یکی از درمانهای رایج برای رفع درد و مشکلات مرتبط با بیرونزدگی دیسک و فشار بر عصبهای گردن است. این نوع جراحی، بهطور قابل توجهی میتواند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد، اما میزان موفقیت آن به عوامل مختلفی بستگی دارد. اگرچه جراحی میتواند در بسیاری از موارد نتایج مثبتی به همراه داشته باشد، اما شناخت دقیق عوامل تأثیرگذار بر موفقیت جراحی اهمیت زیادی دارد. در ادامه این عوامل کلیدی بررسی شدهاند:
۱. وضعیت عمومی سلامتی بیمار
بیمارانی که از سلامت عمومی مناسبی برخوردارند، معمولاً نتایج بهتری از جراحی کسب میکنند. عواملی مانند حفظ وزن مناسب، ترک سیگار، و مدیریت بیماریهای مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا میتوانند بر موفقیت جراحی تأثیر مثبت داشته باشند. بیمارانی که عادت به زندگی سالم دارند، معمولاً دوره نقاهت کوتاهتر و بهبودی سریع تری را تجربه میکنند.
۲. شدت و محل بیرون زدگی دیسک
میزان فشار وارده بر عصبها و محل دقیق بیرونزدگی دیسک از عوامل حیاتی در تعیین موفقیت جراحی هستند. هرچه بیماری زودتر تشخیص داده و درمان شود، احتمال بهبود بیشتر است. در صورت تأخیر در جراحی، فشار طولانیمدت بر عصبها ممکن است به آسیبهای دائمی منجر شود که بهبودی کامل را دشوارتر میسازد.
۳. انتخاب روش جراحی
بسته به شرایط بیمار و شدت علائم، انتخاب روش مناسب جراحی نقش مهمی در نتیجه نهایی ایفا میکند. برخی روشها کمتر تهاجمی هستند و دوره نقاهت کوتاهتری دارند، در حالی که برخی دیگر نیاز به زمان بیشتری برای بهبود دارند. جراحیهایی که بهطور دقیق و با استفاده از تکنیکهای جدید انجام میشوند، معمولاً نتایج بهتری به همراه دارند.
۴. تجربه و تخصص جراح
یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر میزان موفقیت جراحی دیسک گردن، تجربه و تخصص جراح است. جراحان با تجربه، بهویژه در زمینه جراحیهای ستون فقرات و دیسک گردن، بهترین نتایج را برای بیماران خود به ارمغان میآورند. دکتر فرهنگ مرشد، با سالها تجربه در جراحیهای پیچیده مغز و نخاع، یکی از برجستهترین متخصصانی است که میتواند این جراحیها را با بالاترین دقت و مهارت انجام دهد.
۵. تعهد به رعایت توصیههای بعد از جراحی
رعایت دستورالعملهای پس از جراحی تأثیر زیادی بر موفقیت و سرعت بهبودی دارد. انجام تمرینات فیزیوتراپی و پرهیز از فعالیتهای سنگین تا زمان بهبود کامل، از عوامل مهمی است که میتواند به موفقیت جراحی کمک کند. بیمارانی که به این توصیهها پایبند هستند، معمولاً نتایج بهتری از جراحی بهدست میآورند.
عوامل موثر بر موفقیت جراحی دیسک گردن
موارد زیر، مهمترین فاکتورهایی هستند که در میزان موفقیت جراحی دیسک گردن تاثیر میگذارند:
- وضعیت سلامت عمومی بیمار: اگر بیمار به سایر مشکلات سلامتی زمینهای همچون پوکی استخوان، دیابت و اختلالات تیروئید مبتلا نباشد، جراحی دیسک گردن وی با موفقیت بیشتری همراه خواهد بود.
- شدت و مدت علائم: بیمارانی که درد و ناراحتی گردن آنها مزمن و طولانی مدت شده است و علائم شدید و گستردهای را تجربه میکنند، عمل جراحی حساستری پیش رو خواهند داشت که میتواند میزان موفقیت پایینتری داشته باشد.
- مهارت و تجربه پزشک: مهارت و تجربه جراح، تأثیر قابل توجهی بر میزان موفقیت جراحی دیسک گردن دارد. یک جراح حاذق و ماهر میتواند با توجه به علائم بیمار، مناسبترین روش جراحی گردن را توصیه کند و روش مورد نظر را به بهترین شکل ممکن نیز اجرا نماید.
- روش جراحی: روشهای جراحی تهاجمی، غالبا پیچیدهتر هستند و میتوانند به عوارض جانبی جدیتری منجر شوند که بر نرخ موفقیت عمل تأثیر میگذارد. علاوه بر این، متناسب بودن نوع جراحی گردن با مشکل بیمار نیز در میزان اثربخشی و موفقیت جراحی گردن نقش دارد.
- امکانات و تجهیزات کلینیک یا بیمارستان: عملهای جراحی که در مراکز درمانی مجهز و استاندارد و توسط پزشکان مجرب انجام میشوند، در اغلب موارد موفقیت آمیز هستند. حتی معروفترین جراحان دنیا نیز بدون دسترسی به ابزارها و امکانات جراحی استاندارد نمیتوانند به نتایج مطلوبی دست پیدا کنند.
- مراقبتهای بعد از عمل: رعایت دستورالعملهای مراقبتی بعد از عمل جراحی دیسک گردن نیز عامل موثری دیگری است که لازم است مد نظر قرار دهید. بیتوجهی به نکات مراقبتی در طول دوره نقاهت پس از عمل میتواند باعث هدر رفتن زحمات جراح، وقت و هزینه شما شود.
مراقبتهای پس از جراحی دیسک گردن
برای آنکه پس از جراحی دیسک گردن، روند بهبودی سریعتری داشته باشید و بهترین نتایج را از عمل خود بدست آورید، باید مراقبتهای پس از جراحی دیسک گردن را جدی بگیرید. جراح، دستورالعملهای مراقبتی را در اختیار شما قرار میدهد که توصیه میشود آنها را حداقل به مدت ۲ هفته پس از جراحی یا تا زمان ویزیت بعدی توسط جراح خود دنبال کنید. به طور کلی، مراقبتهای پس از جراحی دیسک گردن شامل:
محدودیتها
در دوره نقاهت تا حد امکان از انجام کارهای زیر خودداری کنید:
- خم شدن یا چرخاندن گردن
- اجسام سنگینتر از ۲ کیلوگرم بلند نکنید
- اجتناب از انجام فعالیتهای بدنی شدید
- عدم استعمال دخانیات و محصولات حاوی نیکوتین، زیرا نیکوتین از رشد استخوانهای جدید جلوگیری میکند و ممکن است باعث همجوشی ناموفق شود
- تا ویزیت بعدی خود رانندگی نکنید
مراقبت از محل زخم
مراقبت از محل زخم جراحی پس از عمل دیسک گردن نقش بسیار مهمی در جلوگیری از عفونت و تسریع بهبود دارد. رعایت دقیق دستورات پزشک و انجام اقدامات مناسب میتواند به جلوگیری از مشکلات احتمالی کمک کند. در اینجا مراحل کلیدی مراقبت از محل زخم پس از جراحی دیسک گردن آورده شده است:
۱. شستشوی زخم:
- اگر محل جراحی با چسب بخیه پوشانده شده باشد، معمولاً می توانید یک روز بعد از جراحی دوش بگیرید. در هنگام شستشو، به آرامی و با استفاده از آب و صابون محل زخم را تمیز کنید و از مالش یا جدا کردن چسب خودداری کنید. برای خشک کردن محل زخم، از باد خنک سشوار استفاده کنید تا از رطوبت دور بماند.
- اگر بخیه دارید، معمولاً بعد از دو روز میتوانید دوش بگیرید. از آب ولرم و صابون ملایم یا شامپو بچه برای شستشوی محل زخم استفاده کرده و بلافاصله آن را با یک حوله تمیز خشک کنید.
۲. مراقبت از درن:
- در صورت داشتن درن (لولهای برای خروج مایعات اضافی)، محل زخم را با گاز استریل بپوشانید. اگر مشاهده کردید که ترشحات به قدری زیاد است که مجبور هستید بیشتر از دو بار در روز پانسمان را تعویض کنید، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید.
۳. خشک نگه داشتن زخم:
- حفظ خشکی محل زخم از اهمیت بالایی برخوردار است. از لوسیون ها، کرم ها یا پماد ها بر روی محل زخم استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
۴. نظافت و پوشش مناسب:
- پس از هر دوش گرفتن، حتماً از لباس های تمیز استفاده کنید و روی ملحفه های تمیز بخوابید تا خطر عفونت به حداقل برسد.
۵. علائم خطر:
- مقدار کمی ترشح شفاف یا صورتی از محل زخم طبیعی است، اما اگر متوجه افزایش قرمزی، ترشحات خونی یا چرکی شدید یا محل زخم باز شد، فوراً با پزشک خود مشورت کنید.
داروها
در مورد استفاده از داروهای تجویز شده به نکات زیر توجه کنید:
- داروهای ضد درد را طبق دستور پزشک مصرف کنید. با کاهش درد، مقدار و دفعات مصرف دارو را کاهش دهید و اگر به داروی ضد درد نیاز ندارید، بهتر است دارو مصرف نکنید.
- برخی داروهای مسکن باعث یبوست میشوند. برای رفع این مشکل، آب فراوان بنوشید و غذاهای سرشار از فیبر میل کنید. با مشورت پزشک نیز میتوانید از داروهای ملین استفاده نمایید.
- بدون تأیید جراح خود از مسکنهای ضد التهابی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن استفاده نکنید. این داروها از رشد استخوانهای جدید جلوگیری کرده و ممکن ا